A. B. P a k ir d in o V u. A. V a L i X o n o V


Orttirilgan Im m un Tanqisligi Sindromi



Download 8,65 Mb.
Pdf ko'rish
bet4/163
Sana19.02.2022
Hajmi8,65 Mb.
#459518
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   163
Bog'liq
OIV. OITS (A.Pakirdinov, U.Valixonov)

Orttirilgan Im m un Tanqisligi Sindromi
(OITS) 
deb nom langan yangi nozologik bil l ikni amaliyotga kirit- 
dilar. 1981- yil 1- iyundan e 'tib o ran CDC m am lakat miqyosida bu 
kasallikni aniqlash va qayd qilish tizimini joriy qildi. OITS bilan 
xastalangan birinchi bem orlar boMib Kaliforniva shtatining m arka­
zi bo 'lg an San-Fransisko shahridagi pnevmosistali pnevmoniya- 
ga duchor b o 'lg an va vrachlar nazorati ostida turgan 5 ta gom o- 
seksualist-bemor qayd qilindi. Tez fursat ichida shunga o'xshash 
bemorlar A Q SH d an boshqa m am lakatlarda - G 'a rb iy Yevropada. 
Afrikada. l.otin Amerikasida, Avstraliyada ham aniqlana boshlan- 
di. Jahon Sog'liqni Saqlash tashkiloti (JSST) OITS bilan og'rigan 
bemorlarni qayd qila boshladi va har haftalik epidem iologik byul- 
letenda vangidan aniqlangan bemorlar haqida axborot berib bordi.
Dastlabki paytlarda yuqoridagi bemorlardagi immunitet yetish- 
movchiligi fenomenini gom oseksualist - erkaklarning seksual xul- 
qidagi o 'z ig a xoslik bilan izohlamoqchi bo'ldilar. T o 'g 'r i ichakka 
tushgan sperm a suyuqligi bu shaxslarda im m un tanqisligi chaqiri- 
shi shak-shubhasiz isbotlandi. Limfotsitlarning tanlab zararlanishi-
7
www.ziyouz.com kutubxonasi


ni begona s p e n n a bilan birga limfotsitlar ham tushishi oqibatida 
qonda ularga qarshi autoantitanachalar paydo bo'lishi bilan izohla- 
di. Bundan tashqari. gom oseksualistlar tom onidan t o 'g 'r i ichak 
tonusini pasaytirish va orgazm ni kuchaytirish m aqsadida qabul 
qilinadigan amilnitrit va butilnitrit kabi preparatlar ham im m uno- 
depressiv ta 's ir qilishi aniqlandi. N a rko m an lar orasida O ITSning 
paydo bo'lganligini narkotik m oddalarning im m unodepressiv t a 's i ­
ri bilan izohladi (Rowesson S. О : Jord eng en K. A.: Le\v .1. A.; 
Jiegler J. L.; Rubinstein A.; Sickleck М.; Gupta A. et. a l.)N a rk o m a n
voki biseksual erkak bem orlarning ayollardan iborat b o 'lg a n jinsiy 
sheriklari orasida kasallikning dastlab paydo b o i is h i n in g o'ziyoq, 
ushbu kasallikni infeksion agent chaqirishi va bu infeksiya jinsiy 
aloqa paytida yoki narkotik nioddalarni guruhlashib qabul qilgan- 
da inyeksiya qilingan shpris ignasida qolgan qon orqali o'tishini 
shak-shubhasiz ko 'rsatib berdi. Xuddi shu davrda. y a ’ni 1982- 
yilning bahorida. gemofiliya bilan o g 'rig a n bemorlarga qon prepa- 
ratlarini quyish orqali ushbu kasallik y uq q an hollar ham aniqlandi.
1982- \iln in g oxiriga kelib. epidem iologik holat OITS yuqumli in­
feksion kasallik ekanligini yaqqol k o 'rsa tib turar edi.
O ITSni gerpes guruhiga m ansub b o 'lg an viruslar (sitomegalo- 
viruslar, Epshteyn-Barr virusi. oddiy gerpes virusi) yoki В gepa- 
titi virusi to m onidan chaqirilgan infeksiyaning alohida. o 'z ig a xos 
n a m oyon bo'lishi deb qarashlarning n o to ‘g'riligi tez orada m a 'lu m
b o ’ldi (M acek C.). A Q S H lik olimlar M. Esseks v a R. Gallo ham- 
mualliflari bilan birga OITS kasalligini chaqiruvchi virus, odamlar- 
da T-levkem iya chaqiruvchi. fanga m a 'lu m b o 'lg a n HTLV-I deb 
nom lanuvchi viruslarning har bir turi b o 'lsa kerak deb faraz qildilar. 
Bu olim larning gipotezasi shunga asoslangan ediki. H T LV -I virusi 
ayrim hollarda. m ushuklarda va sichqonlarda. odamdagi O ITSga 
o 'x s h a b ketadigan im m u n tanqisligini chaqirar edi. Olimlarning 
dastlabki tekshirishlari xuddi bu gipotezani tasdiqlagandek b o ‘ldi: 
OITS bilan o g ‘rigan 20—30 % bem orlar qonida yuqorida k o 'rsa - 
tilgan T -leykem iya virusiga nisbatan antitanachalar topildi, 3 ta 
bemorda esa virusning o 'z i ajratib olindi (Essex М.; Me Lane M.
8
www.ziyouz.com kutubxonasi


P.: Lee Т. Н. et. al.: Gallo R. S.; Sarin P. S.; Gelm ann Ye. et. al.).
1983- yili Kold-Spring Xarborda b o 'lib o 'tg an. O ITSga ba g'ish- 
langan sim pozium da R. Gallo o'z in in g gipotezasini olimlarga 
havola qildi. R. Gallo va uning hammualliflari bir yil m obaynida 
o'zlarin in g xaqliklarini isbotlamoqchi bo'ldilar, am m o ular topgan 
HTLV-I virusi im m unitetning pasayib ketganligidan foydalangan 
«opportunistik» infeksiya b o 'lib chiqdi. O lT Sning virusli gepa­
tit bilan etiologik aloqasi ham к о 'rib chiqildi. Ayrim mualliflar 
OITSni chaqiruvchi agent defekt virus bo 'lib. ular В gepatiti in­
feksiyasi m avjud b o ‘lgan taqdirdagina o 'z in in g infeksion xususi- 
yatlarini n a m oyon qila oladi deb hisoblardilar (Me Donald М. I.; 
Ham ilton I. D.: D urack D. Т.). Boshqa birlari esa. bem orga ta'sir 
qiluvchi har xil omillar (narkomaniva. chekish, antigen yuklama- 
lar va h. k.) gepatit В virusining OITS chaqiruvchisiga aylanishiga 
olib keladi deb hisoblaganlar (Revonhalt R. Г.). Xuddi shu davrda. 
1982- yildan boshlab, Parijdagi Paster nomli institutda virusolog 
L. M ontane, epidem iolog J. B. Brvune. im m unolog D. Klatsm an 
ham da bir necha klinitsistlardan iborat b o 'lg an guruh OITSni cha­
qiruvchi infeksion agentni izlash borasida o 'z ishilarini boshladilar. 
Ular ham O lT Sning q o 'z g 'a tu v c h isi H I LV tipiga m ansub retrovi- 
ruslar bo'lishi m um kin deb faraz qildilar.
Shuningdek. ular virusni kasallikning oxirgi davrida emas, balki 
uning endi birinchi alomatlari paydo b o 'lg an dastlabki bosqichida, 
masalan. lim fadenopatiya bosqichida izlash kerakligini angladilar. 
Chunki bu davrda hali limfotsitlar butunlay qirilib ketmagan, im ­
mun tanqislik rivojlanmagan, «opportunistik» infeksiya kasallikka 
q o 'sh ilm ag a n b o i a d i . Lyuk M ontane lim fadenopatiya davridagi 
bemorning limfa tugunini biopsiya qilib. undan olgan limfotsitlarni 
m axsus oziq m oddasiga ekdi. 15 kun m uddat o 'tg ach, 1983- yilning 
yanvar oyi boshida ekm ada retroviruslar uchun xos b o 'lg a n qayta- 
lama transkriptaza fermenti aniqlandi. Elektron m ikroskop ostida 
tekshirilganda, o'stirilg an virus HTLV-1 virusiga o'xsham asligi, 
m utlaqo boshqacha ko 'rin ishd a ekanligi m a 'lu m b o i d i . Eng asosiy- 
si. o'stirib olingan yangi virus T-limfotsitlarni to'x tov siz o'sishi-
9
www.ziyouz.com kutubxonasi


ni chaqirm as edi (HTLV-I T-limfotsitlarni to 'x to v siz o'stirib, 
T-leykem iya chaqiradi). Shuningdek. HTLV-I virusiga qarshi a n­
titanachalar, yangi virusga nisbatan befarq edilar. Boshqa bemor- 
lardan ham xuddi shunday viruslar ajratib olindi. Bu haqda ular 
«Sayens» ju rnalining 1983- yilgi sonida m aqola chop etdilar. Tez 
fursatda yangi virusning oqsil tarkibi ham o 'rg anib chiqildi. Olim- 
lar yangi aniqlangan virusga «lim fadenopatiya chaqiruvchi virus» 
deb nom berdilar va bu so 'zn in g ingliz tilidagi 

Download 8,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   163




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish