A b d u m a jid m a d r a im o V g a V h a r fu z a IL o V a manbashunoslik

4.2 .3 . Terma hujjatlar
O'zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Sharqshunoslik instituti 
qo'lyozm alar fondida, O'zbekiston Respublikasi Markaziy tarix arxivida, 
Buxoro o'lkashunoslik muzeyi va Abu Ali ibn Sino nomidagi Buxoro 
k u tu b x o n a s id a s a q la n a y o tg a n hujjatlar: f a r m o n la r , h u k m n o m a l a r , 
inoyatnomalar, vasiqalar, oldi-sotti haqidagi hujjatlar va ajrimlardan iborat 
bo'lib, ulardan O.D.C hexovich 51 tasini tanlab olib, rus tiliga tarjima 
qilib, matni bilan qo'shib, 1954-yili “Д о к у м ен ты к истории аграрных 
о тн о ш ен и й в Бухарском ханстве X V II—XIX вв.” nomi bilan alohida 
kitob qilib chop ettirdi.
29

---

Kitobda keltirilgan hujjatlar Ashtarxoniy hukmdorlardan Imomqulixon 
(1611 — 1642-yy.) bilan Ubaydullaxon soniy (1702—1711-yy.), mang‘it sulola 
vakillari am ir Haydar, am ir Muzaffar va Nasrullolarning farmonlari, 
hukm nom alari X V I1 asrda o ‘tgan yirik yer va mulk egalari bo'lmish 
Yalangto‘shbiy, Allohyor devonbegi, Odina Muhammadjonlaiga tegishlidir.
Hujjatlar yer-suvni soliqlardan ozod qilish, yerni sotish, garovga q o ‘yish
— vasiqai joiz, yerni sotib olish va uni imtiyozli mulkka aylantirish — 
vasiqai mubodila, yerni in’om qilish — vasiqai bahshish, tanhoh, mulkni 
ijaraga berish — vasiqai ijara, m a’lumot yetkazish — ariza va boshqa masalalar 
haqidadir. Ularning ichida alohida xiroj olinadigan va davlat yerlarini 
mulki xurri xolisga aylantirish. ya’ni soliqlardan ozod etish hollari uchraydi.