A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a


  «Shajarayi  Xorazmshohiy*



Download 6,54 Mb.
Pdf ko'rish
bet382/420
Sana31.12.2021
Hajmi6,54 Mb.
#275149
1   ...   378   379   380   381   382   383   384   385   ...   420
Bog'liq
--Manbashunoslik.Abdumajid Madraimov

7.2.4.  «Shajarayi  Xorazmshohiy*
“ Shajarayi  X orazm shohiy”  va  “X orazm   tarixi” ( 1910—1918)  asarlari 
muallifi  serqirra  iste’dod  sohibi  M u h am m ad  Y usuf  ibn  B obojonbek 
Bayoniy  (1858— 1923)dir.  Bayoniyning  nasli-nasabi  Xiva  xonligini  k o 'p  
yillar idora qilgan Q o'ng'irotlarsulolasiga borib ulanadi.  Otasi  Bobojonbek 
Xiva  xoni  Eltuzarxon  (1 8 0 4 - 1 806)ga  nabira  bo'ladi.
M u h am m ad  
Y usuf  Bayoniy  yoshligidan  yaxshi  tarbiya  topdi,  keng 
ma 
lum ot 
oldi.  Arab va  fors tillarini  yaxshi  o'rgandi,  adabiyot,  tarix,  tibb
227


va  musiqa  ilmlarini  egalladi.  Shu  bilan  birga  xattotlik  ilmini  ham   yaxshi 
o'rgandi.  U ,  ayniqsa  xatlam ing  rayhoniy,  suls,  kufiy  va  shikasta  turlari 
bo'yicha  m ohir xattot,  musiqa ilm ida,  ayniqsa tan b u r va g'ijjak chalishda 
mahoratli  sozanda  b o'lib  yetishdi.
Bayoniy m um toz adabiyotni,  xususan  she’r ilmini ham  puxta egalladi, 
o ‘z  zam onining  shoiri  sifatida  dong  taratdi.  U  m um toz  sh e’riyatning 
barcha  turlarida  ijod  qildi.  O 'zidan  bir  sh e’riy  to 'p lam ,  devon  qoldirdi. 
Devoni  qo'lyozm asi  O 'z R   FA  ning  Sharqshunoslik  instituti  fondida 
saqlanm oqda.
B ayoniy,  asosan  yirik  tarixnavis  o lim ,  M unis  va  O g ahiy lam in g 
davomchisi  sifatida  shuhrat  qozondi.  Bu  sohada  u  ikki  yirik asar yaratdi.
B a y o n iy n in g   “ S h ajara y i  X o ra z m s h o h iy ”  a s a rid a   X o ra z m n in g  
tu rk lam in g   qadim gi  podshohi  Yofas  o 'g 'lo n ,  Yofas  ibn  N u h d a n   to 
Q o 'n g 'iro t  sulolasigacha  kechgan  tarixi  bayon  etilgan.  A sam ing  eng 
q im m a tli  q ism i  M u h a m m a d   R a h im   a w a l   ( 1 8 0 6 - 1 8 7 3 - y y .)   va 
Asfandiyorxon  (1910-1918)  davrigacha  bo'lgan  so'nggi  qism idir.
O lim ning  ikkinchi tarixiy asari  “ X orazm  tarixi”  kitobida Xorazm ning 
1910-1918-yiIlar  orasidagi  ijtimoiy-siyosiy  tarixi  keng  yoritilgan.
M u h am m ad   Y u su f  B ayoniy  m o h ir  tarjim o n   sifatid a  h am   nom  
qoldiigan.  U ,  ko'pgina  m uhim   tarixiy  asarlam i  arab  va  fors  tillaridan 
o 'z b e k   tilig a  ta ijim a   qilgan.  Abu  J a ’far  M u h am m ad   ibn  Ja rir  at- 
Tabariyning “ Kitob ar-rasul va-l  muluk va-l-xulafo” ,  Darvesh Ahm adning 
“ Sahoyif ul-akbar” ,  K am oliddin  Binoiyning  “ Shayboniynom a”  asarlari 
ana  shular jum lasidandir.
Bayoniyning “ Shajarayi X orazm shohiy” asarining (1911 — 1913-yillari) 
yozib tam om lagan qism i, ya’ni  M uham m ad  Rahim xon soniy zam onidan 
sayyid  Asfandiyorxon  hukm ronligi  davrini  o 'z   ichiga  olgan  15-va  16- 
boblari  Iqboloy Azizova tarafidan  so'zboshi  va  zarur izohlar bilan,  1991- 
yilda  “ M eros”  to 'p lam id a  nashr etilgan.

Download 6,54 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   378   379   380   381   382   383   384   385   ...   420




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish