A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a


“Tavorixi  guzida,  N usratnom a” asarining faqat  ikkita qo'lyozm a nusxasi  bizgacha  yetib



Download 6,54 Mb.
Pdf ko'rish
bet372/420
Sana31.12.2021
Hajmi6,54 Mb.
#275149
1   ...   368   369   370   371   372   373   374   375   ...   420
Bog'liq
--Manbashunoslik.Abdumajid Madraimov

“Tavorixi 
guzida,  N usratnom a” asarining faqat  ikkita qo'lyozm a nusxasi 
bizgacha  yetib 
kelgan.  U lardan  biri  Sankt-P cterburgda,  ikkinchisi  esa 
Angliyaning 
Britaniya m uzeyida saqlanmoqda.  Kitobning matni  faksimilesi 
(fotonusxa)  zarur 
ilmiy izohlar va tadqiqotlar bilan  1967-yilda Toshkentda 
A.M .Ikromov tom onidan  e ’lon qilingan.  U ndan ayrim  parchalar rus tilida 
1969-yili  O lm a-O tada  V.P.Yudin  tom onidan  e ’lon  qilingan.
6 .3 .2 .  «Zubdat  ul-asar»
“ Z u b d at 
ul-asa r”  ( “ S olnom alar  sari” )  nom li  tu rk iy -o 'zb ek   tilidagi 
tarixiy  a sa m in g   m uallifi  A bdulloh  N a sru llo h iy   yoki  A bdu llo h  ibn 
M u h am m ad  
ibn  Ali  N asm lloh  bo'lib,  u  XV  asm ing  ikkinchi  yarm i  va
XVI  asrning  birinchi  yarm ida  o 'tg an   balxlik  tarixnavis  olim dir.
Tarixchi  XV  a sm in g   8 0 -9 0 -y illa rid a   Balx  hokim i  T em u riy zo d a 
B a d iu z z a m o n  
M irz o n in g   x iz m a tid a   b o 'lg a n .  H iro t  S h ay b o n iy x o n  
to m o n id a n  
1507-yili  ishg'ol  etilgandan  keyin  uning  xizm atiga  kirgan. 
1510-yiii  M uham m ad  Shayboniyxon  halok bo'lganidan  keyin,  uning o 'g'li 
M u h am m ad  
T em u r  Sulton  huzuriga,  S am arqandga  kelgan.
Bobur  M irzo  1511-yili  S am arqandga  kelganida  A bdulla  N asrullohiy 
Shayboniy  S u lto n lar  bilan  Toshkentga  kelgan  va  Suyunchxojaxonning 
xizmatiga  kirgan.  O radan k o 'p  o'tm ay tarixchi Suyunchxojaxonning o 'g 'li, 
Shohruhiya  hokim i  Keldi  M uham m ad  nom i  bilan  ham   m ashhur,  Sulton 
M uham m adning xizm atiga  yollangan va  1525-yili  uning topshirig'i  bilan 
o'zining  “Z ubdat  u l-asa r”  nom li  kitobini  yozgan.
“ Z u b d a t 
u l-a s a r”  u m u m iy   tarix  y o 'n a lish id a   yozilgan  va  qadim  
zam o n lard an  
to   1525-yilgacha  m usulm on  m am lakatlarida  yuz  bergan 
ijtim oiy-siyosiy 
voqealam i  qisqacha  bayon  qiladi.  A sar  II  qism ,  fasldan 
iborat  b o 'lib , 
uning  oxirgi  II  qismi  yangi  hisoblanadi.  U nda  XVI  asm ing 
birinchi  c h o ra g id a 
X uroson  va  M ovarounnahrda  sodir  bo'lgan  voqealar 
birm uncha keng 
yoritilgan. Ayniqsa,  Shayboniy sultonlar Suyunchxojaxon, 
K o 'c h k in c h ix o n , 
Jon ib ek   S ulton,  U baydullaxon,  M uham m ad  T em u r 
Sulton bilan 
Bobur M irzo va uning siyosiy ittifoqchilari  Safaviylaro'rtasida 
M ovaro u n n ah r 
uchun davom  etgan qurolli  kurash,  Suyunchxojaxon  bilan 
Sulton  Saidxon 
o'rtaisdagi  1512-1514-yillardagi toj-u taxt  uchun bo'lgan 
k u ra s h   v a 
F a r g 'o n a n i n g   S h a y b o n iy la r   t o m o n i d a n   q a y t a d a n  
b o 'ysundirilishi, 
S hayboniylam ing  1514,  1520,  1524-yillarda  Xuroson 
ustiga 
qilgan  h a rb iy  
yurishlari  va  Balxning  1526-yili  bo'ysundirilishi, 
S h ayboniylam ing 
qozoq  sultonlari,  xususan  Q osim xon  (
1 5 1
1 —1523-yy.)
221


o'rtasid a  Sirdaryo  b o ‘yida joylashgan  Yassi,  Savron,  Suzoq,  Sayram  
va 
boshqa  shaharlar  uchun  olib  borilgan  kurashlar  tarixi  birm uncha 
keng 
bayon etilgan.
Ushbu  qim m atli  asam ing  faqat  ikkita  qo'lyozm asi  saqdanib 
qolgan 
b o 'lib ,  biri  T o shkentda,  S harqshunoslik  in stitutida  (Inv.N e  608) 
va 
ikkinchisi  S ankt-Peterburgdagi  R F  FA  Sharqshunoslik  instituti 
sh ah ar 
bo'lim ida  (D . 104  raqami  ostida)  saqlanm oqda.*

Download 6,54 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   368   369   370   371   372   373   374   375   ...   420




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish