A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a


 .3 .1 1 .  «O sor  ul-boqiya»



Download 6,54 Mb.
Pdf ko'rish
bet295/420
Sana31.12.2021
Hajmi6,54 Mb.
#275149
1   ...   291   292   293   294   295   296   297   298   ...   420
Bog'liq
--Manbashunoslik.Abdumajid Madraimov

3 .3 .1 1 .  «O sor  ul-boqiya»
U sh b u  
benazir  asar  ijodkori  qomusiy  olim  Abu  Rayhon  Beruniydir 
( 9 7 3 -1 0 4 8 ) . 
U  tabiiy  va  ijtimoiy  fanlar  bo'yicha  150  dan  ortiq  asariar 
yaratib, 
a so sa n  ta b iiy  
fanlar sohasida ulkan kashfiyot va muvaffaqiyatlaiga 
erishgan bo'lsa-da, o'zining ijtimoiy fan, ayniqsa tarix to'g'risidagi chuqur 
bilimlarini  “Osor ul-boqiya an al-qurun al-holiya”  (“Qadimgi xalqlardan 
qolgan  yodgorliklar”)  hamda  “ H indiston”  yoki  “ Kitab  tahqiq  molil- 
Hind 
m in  
manqula fi-l-aql va-l-marzum a” (“ Hindlaming aqlga sig'adigan 
va 
s ig 'm a y d ig a n  
ta ’limotlarini  tadqiq  etish”)  va  “ Kitob  ul-m usam mara 
fi  axbori  Xorazm”  ( “ Xorazm  haqidagi  axborotlar  haqida  suhbatlar”) 
nomli 
asa rla ri 
bilan  tarix  va  madaniyat  tarixiga  katta  hissa  qo'shdi.
Ayniqsa,  bo'lg'usi tarixchilar uchun  “Osor ul-boqiya”  har tom onlam a 
namuna  bo'ladigan  qimmatli  manbadir.  Asar  1000-yili  Juijon  shahrida 
yozib 
ta m o m la n g a n . 
Unda  qadimgi  O 'rta  Osiyo,  Yunon,  Eron,  Hind, 
nasroniy, 
y a h u d iy  
va  boshqa  xalqlaming  islomiyatgacha  bo'lgan  tarixi, 
urf-odatlari, bayramlari va, asosan, vaqtni  hisoblash taqvim — xronologiya 
to'g'risida  mukammal  m a’lumot  beradi.  Ushbu  asam ing  XIV  asrda 
yaratilgan  m o'tabar qo'lyozmasiga  nodir  rasmlar  ishlangan  va  bu  noyob 
san  at  obidasi  Shotlandiya  poytaxti  Edinburg  shahri  U nivcrsiteti 
k u tu b x o n a sid a  
161-raqam  ostida  saqlanmoqda.
®sor  ul-boqiya”ning  ruscha  va  o'zbekcha  taijimalari  Toshkentda 
57  va 
1968-yillari  chop  etildi.  Kitob  Yevropada  “Xronologiya”  nomi
•  a n   m a sh h u r. 
Biz 
a s a r  
to'g'risida  ortiqcha  m a’lumotlami  keltirmadik, 

u n k i  b iz n in g  
vazifamiz  qimmatli  yozma  m anbalar to'g'risida  umumiy 
US  uncl1a. bilim va  yo'nalish berishdir.  Ushbu  kitob to'g'risida talabalar
153


mustaqil  ish  jarayonida  yoki  laboratoriya  ishi  jarayonida  chuqurroq  va 
keng  bilimga  ega  bo‘lishi  maqsadga  muvofiqdir.
Beruniyning Xorazm tarixiga oid asari yuqorida zikr etilgan nomdan tashqari 
yana  “Tarixi  Xorazm”  va  “ Mashohiri  Xorazm”  (“Xorazmning  mashhur 
kishilari”) nomlari bilan ham mashhur bo'lib, uning ayrim lavhalari -  parchalari 
Abulfazl  Bayhaqiyning 1056-yili yozib tamomlangan “Tarixi Bayhaq" va Yoqut 
Hamaviyning  “ Mo'jam  ul-buldon”  asarlarida saqlanib qolgan.
Beruniyning  “ Kitob  fi  axborot  al-m ubayyijot  val-karom ita” 
( “ Oq 
kiyimlilar va  karmatlaming  xabarlari  haqida  kitob”)  asari  ham  tarix  ilmi 
uchun  alohida  qiymatga  ega.  Unda  o'sha  zamonlarda  O 'rta  Osiyoda 
keng  tarqalgan  ijtimoiy  harakat  -   karmatlar  harakati  haqida  diqqatga 
sazovor  m a’lumotlar bor.
Xulosa qilib aytish mumkinki,  Beruniyning asarlarida tarix ilmi  uchun 
ma’lumotlar juda ko'p uchraydi, ammo ulardan tashqari nomi zikr etilgan 
asari  uning  katta  tarixchi  olim,  etnograf bo'lganligini  ko'rsatadi.

Download 6,54 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   291   292   293   294   295   296   297   298   ...   420




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish