A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a

m a ish iy
tafsilotlarga ham alohida e ’tib o r berilgan.
Bu xususiyat asam ing daliliy m a’lum otlaiga boyligi, voqealam ing keng 
va atroflich a bayon etilishi va n ih o y ati z o ‘r badiiy m ah o ra t bilan 
yozilganiigi, uni boshqa tarixiy asarlardan alohida ajratib turadi.
Kitobda, asosan Sulton M as’ud davri G 'aznaviylar saltanati ijtimoiy- 
siyosiy 
ahvoliga keng o 'rin berilgan. B undan tashqari, asarda SafToriylar, 
Som oniylar, 
Saljuqiylar tarixiga oid m uhim m a’lum otlar ham bor. Ayniqsa, 
G 'aznaviylar 
bilan Xorazm, Saljuqiylar ham da Qoraxoniylar davlati o'rtasida 
b o'lgan 
siyosiy m unosabatlar haqida qim m atli m a’lum otlar ko'p.
Ushbu asardagi Abu R ayhon Beruniy hayoti to 'g 'risid a tafsilotlar va 
uning bizgacha yetib kelm agan Xorazm tarixiga oid asaridan lavhalar biz 
uchun jud a qim m atlidir. C hunki, m uarrix ulug' vatandoshim iz bilan 
muloqotda bo'lgan, uni yaxshi bilgan va fikrlarini qadrlagan.
“Tarixi M as’udiy” asarining forsiy m atnini U. Morley Kalkuttada 1861- 
yili, Tehronda esa Ahm ad Peshavoriy 1886-yili, Said Nafisiy 1941-1954- 
yillari, G 'ani va Fayoz 1945-yili chop etganlar. Uning arabcha taijimasi 
Qohirada Yahyo Hashshob va Sodiq N ishot tom onidan chop etilgan.
“Tarixi M as’udiy” asarining ruscha taijim asi tadqiqot va zarur izohlar 
bilan m anbashunos olim A .K.A rends tom o n id an T oshkentda 1962-yili 
va M oskvada 1969-yili e ’lon qilindi. K itobning X - X l asr tarixini 
o'rganuvchilar uchun m anba sifatida aham iyati ju d a katta.
4 .4 .9 . «Lubob ul-albob»
“ Lubob ul-albob” ( “Q alblarqalbi” , 1222-1223-yillari yozilgan) nomli 
asaming muallifi S a’duddin M uham m ad Avfiy bo'lib, u XII asm ing 
so nggi choragi va X III asm ing birinchi yarm ida yashagan adib, taijim on 
ya tazkiranavis olimdir.
Avfiy 1 1 7 2 -1 177-yillar orasida Buxoroda tug'ilgan, asosiy m a’lum otni 
°*®an va 1201-yili S am arqand hokim i Qoraxoniy Ibrohim
f !?" Husayn ( 4 7 8 - 1 2 0 4 ) saroyiga tak lif etilgan. U , bu yerda ko'pgina 
Zl, ^ h i l a r , jum ladan shayx N ajm uddin Kubro (1 2 2 1 -yili U iganjda 
B M ‘dvaqtida halok b o 'lg a n ) h am d a shayx M ajdiddin 
nJ [ ° r ‘y (1216-yili xorazm shoh A louddin M uham m adning am ri bilan 
« ‘^ n ) bilan uchrashgan.