A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a

3 .3 .8 .  «Kitob  ul-m asolik  va-l-m am olik*
Ushbu  kitobning  muallifi  Ibn  Havqal  (vaf.  976)dir.  U  o'z  davrining 
ko'zga  ko'ringan  yirik geograf olimi  va sayyohi  bo'lgan.  Olimning to'liq 
ismi  Abulqosim  ibn  Havqal  an-N isibiy  bo'lib,  nasabiga  ko'ra  olim 
Shimoliy  Mesopotamiyada joylashgan  Nasibin  shahridan  chiqqan.
Ibn  Havqal 943-yildan boshlab savdogar sifatida turli mamlakatlar Markaziy 
Afrika,  Ispaniya,  Italiya.  Eron,  Hindiston  bo'ylab  sayohat  qilgan.  U  Istaxriy 
bilan shavsan uchmshgan. Uchrashuv vaqtida Istaxriy go'yoki undan o'z asaridagi 
xato va chalkashliklami  xalos qilish  va qaytadan  ishlashni  iltimos qilgan.
“ Men,  -   deb  yozadi  Ibn  Havqal,  —  uning  kitobidagi  bir  emas,  bir 
necha  xaritalarni  tuzatdim,  so'ngra  ushbu  o 'z  kitobimni  yozishga  qaror 
qildim.  Istaxriy kitobida uchragan xatolami tuzatdim, kitobimga bir 
nechta 
(yangi)  xaritalarni  ilova  qildim  va  ulami  izohlab  berdim.”
Ibn  Havqalning asari  “ Kitob  ul-masolik  va-l-mamolik”  (“Yo'llar va
150

---

mlakatlar haqida kitob”) yoki qisqacha “ Kitob surat al-ard” (“Yeming