A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a

1 .2 .1 .5 .  «Shohnom a*
Abulqosim  Firdavsiy  qalamiga  mansub  “Shohnom a”  asari  uch  qism 
ya65 mingbaytdan iborat doston bo'lib, u 9 7 6 -1 01 1-yillarorasida yozilgan.
Uning birinchi qismi afsonaviy bo'lib, “Avesto”  materiallariga asoslanib 
yozilgan  va  Eron  ham da  T u ro n   x alq larin in g   diniy  aqidalari  va 
nvoyatlaridan  bahs  yuritadi.
Asaming  ikkinchi  va  uchinchi  qismlari  muhim  hisoblanadi.  Ikkinchi
123

---

qism  qahramonlik  dostoni  bo'lib,  qadimgi  Eron  podshohlari  va  ular 
zamonida o'tgan qahramonlar Rustam va  Kova siymolari talqin qilingan.
“Shohnom a”ning uchinchi qismi tarixiy doston bo'lib,  unda  Eron  va 
Turonning  zardushtiylikning  paydo  bo'lishidan  to  arablar  istilosigacha 
bo'lgan  siyosiy  hayoti  talqin  etilgan.
“ S h o h n o m a ” ning  q o 'ly o zm a   nusxalari  k o 'p   m am lakatlarning 
kutubxonalarida,  shuningdek  O 'zR   FA  Abu  Rayhon  Beruniy  nomidagi 
Sharqshunoslik  institutida  saqlanmoqda.  Asaming  to'la  matni  Hindiston 
(1829),  Fransiya (1838-1878), Olmoniya (1877-1884),  Eron (1934-1936) 
va Rossiyada (1960—1971) chop etilgan, rus va o'zbek tillariga taijima qilingan.
“Shohnom a”  matnini tiklash ustida manbashunoslik tadqiqot  ishlarini 
Boysung'ur  Mirzo  ibn  Shohruh  Hirotda  olib  borgan.  Ko'p  tarixchilar, 
xususan  Muhammad  Mirxond undan manba sifatida foydalangan. Alisher 
Navoiy  bu  asarda  lof ko'pligini  qayd  etgan.