A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a

tariqasida 
keltirish yo'li bilan bayon etganlar.
Manbaning  tarkibi  va  mazmunini  ilmiy  tahlil  qilishdan  kuzatilgan 
maqsad,  uning muhim va qimmatli tomonlarini aniqlash,  unda keltirilgan 
dalillaming  ishonchliligi  va  to ‘g‘risini  boshqalaridan  ajrata  olish  hamda 
eng muhimi asarda bayon etilgan voqeani xolis tarixchi  nuqtayi nazaridan 
turib  baholay  olishdan  iboratdir.
Manbashunoslik  talablaridan  biri  shuki,  yozma  manbani  faqat  uning 
bir  o'zida  keltirilgan  dalil  va  ma’lumotlarga  qarab  baholab  bo'lmaydi. 
Ba’zi hollarda keltirilgan dalil soxta, bayon etilgan voqea esa soxtalashtirilgan 
bo'lishi  ham  mumkin.  Shuning  uchun  ham  biron  asar  haqida  qat’iy  bir 
fikr aytishdan awal  uni o'ziga o'xshash boshqalari  bilan solishtirib ko'rish, 
keltirilgan  dalillami  bir-biri  bilan  qiyoslash  va  tekshirish  zarur.
Amaliy manbashunoslik qadimgi davrlardan boshlab to shu  kungacha 
m a’lum  darajada  tajriba  to'pladi.  Ko'plab  yozma  yodgorliklaming  eng 
asosiylari  asl  nusxada  -   faksimilesi,  tanqidiy  m atni,  taijima  va  izohli 
taijimasi amalga oshirilib, chop etishga erishildi. Turli qo'lyozma fondlari, 
kutubxona  va  muzey,  shaxsiy  majmualardagi  yozma  yodgorliklar  tavsifi 
flhrist-kataloglarda e’lon qilinib, ularda amalga oshirilgan manbashunoslik 
sohasidagi  tadqiqotlar  natijalari  umumlashtirildi.
Xullas,  m anbalarni  o'rganish  bo'y ich a  amalga  oshirilgan  ishlar, 
tajribalar umumlashtirilib, kelgusida amalga oshirilajak tadqiqotlar uchun 
eng  qulay  va  istiqbolli  tadqiq  metod  va  usullarini  aniqlab,  belgilab  va 
ishlab chiqib,  ulaming eng zamonaviylari  va samaradorlarini  amaliyotga 
qo'llashni  tavsiya  etish  zarur.
So'nggi paytda zamonaviy kompyuterlaming yozma manbalarni tadqiq 
etish imkoniyatidan foydalanish vaqti  keldi.  Bu o'rinda zamonaviy talaba 
va  pedagog  internet  xizmatidan  bemalol  foydalana  olishi  talab  etiladi.
Umuman,  nazariy  va  amaliy  manbashunoslik  biri-birini  to'ldiradi, 
biri  ikkinchisi  uchun  asosiy  tadqiqot  yo'nalishi  va  uslublarini  belgilasa, 
ikkinchisi birinchisi uchun daliliy m a’lum otlar jamlab, asos bo'lib xizmat 
qiluvchi  dalillami  yig'adi.
A m aliy   m a n b a s h u n o s lik   n a z a r iy   b ilim   va  ta jrib a   a so sid a  
manbashunoslikning  konkret,  muayyan  sohasi,  bo'lim i,  davri  masalasi 
yoki  biror  manba  yuzasidan  amaliy,  praktik  tadqiqot  olib  boradi,  arxiv, 
muzey,  kutubxona  va  shaxsiy  majmualarda  mavjud  yozma  manbalarni 
o 'rg a n ib ,  eng  q im m atlilarin i  ilm iy  m uom alaga  olib  kirib,  keng 
jamoatchilikning  m a’naviy  mulkiga  aylantiradi.*
*  Ushbu  mavzuni yoritishda  B. Ahmedovili^^j^MmtmtaacaijQanbalari* 
(2001) asaridan doydalanildi. 
13—19-betlar/ 
KUTUBVr»* 
'  
7
h
i
 
&

---