A ashirov, sh. Atadjanov

va har bir xalq o ‘ziga xos madaniy xususiyatlarmi yaxlit tarzda
saqlab qolishga harakat qilmoqda. Ijtimoiy va madaniy o ‘zgarishlar
doim o insoniyat evolutsiyasining muhim qismlaridan biri bo‘lib
kelgan. Shu bois ayrim konstruktivistik olimlar etnosni bir marta
va yakuniy sifatida shakllangan etnos tarzda talqin qilish birmuncha
xato mulohazadir, deb ta ’kidlamoqdalar.
Etnik madaniyatlar tadqiqiga oid zam onaviy qarashlarda
asosan, etnografik va tarixiy tahlilga, sotsiologiyaga, lingvis-
tikaning nazariy asoslari va muhim yangi ilm iy natijalariga
asoslaniladi. Bunda madaniyat ramzlarva ma’nolartizimi sifatida
talqin qilinadi va bu o ‘zining talqini hamda izohini talab etadi.
Shubhasiz, mana shunday m etodologik talqinda eski evo-
lutsionistik nazariyalar o ‘rnini yangi konstruktivistik kon-
sepsiyalar egallay boshlagan. K o‘plab ijtimoiy-gumanitar fan-
larda m ad an iyatn in g fu n k sio n a l vazifasi borasida qator
mulohazalar bildirilgan. Mazkur mulohazalarning eng e ’tiborga

---

sazovorlari qatorida zainonaviy m adaniyatning quyidagi asosiy
funksiyalarini ko‘rsatish mum kin:
♦ Instrumental — atrof muhitni yaratish va qayta yaratish
funksiyasi.
♦ Inkulturatsiya funksiyasi — insonning o ‘zini yaratish va
qayta yaratish.
♦ M e’yoriy — jamoaviy hayotni tashkil etish tizim ini yaratish
funksiyasi.
♦ Ramziy — “anglatuvc’ni”, ya’ni nomlar, ismlarni yaratish
va buning natijasida odamlar aqliy hamda emotsional harakatlami
qiladilar. Agar, qaysidir biror bir buyum yoki ko‘rinishga nom
berilmagan va u odamlar tomonidan nomlanmagan b o‘lsa, demak
bunday narsa yoki holat ular hayotida mavjud emas.