Х.Кохут Меннинг янги назариясини яратди. Марказий элементлар сифатида:
Х.Кохут Меннинг янги назариясини яратди. Марказий элементлар сифатида:
- “Мен”,
- Мен-образлари (сэлф-репрезентации),
- ўз-ўзини ҳурмат қилиш туради.
Бу позициялардан Кохутнинг издошлари турли инсонларни ўз-ўзини ҳурмат қиладиган, боғланланган ҳиссига интиладиганга ажратган.
Сепарация (ажралиш)
Боланинг ота-она қаромоғидан чиқиши психологияда “Сепарация” атамаси билан аталади.
Дж.Боулби боланинг онадан ажаралишини болада содир бўладиган руҳий жароҳатлар ва шахсидаги деструктив ҳодисалар пайдо бўлиши билан боғлайди.
Онасидан вақтинча ажратилган болаларда эксперимент ўтказиб, атрофдаги оламга нисбатан болалик дунёқараши ва эмоционал реакциясидан шаклланадиган махсус атама “сепарацион хавотир” атамасини ажратган.
М.Малер ва Дж.Мак-Девитт нормал ва психотик ривожланган болаларни қиёсий таҳлил қилиб, сепарация жараёнини қуйидаги босқичларини ажратганлар:
М.Малер ва Дж.Мак-Девитт нормал ва психотик ривожланган болаларни қиёсий таҳлил қилиб, сепарация жараёнини қуйидаги босқичларини ажратганлар:
1. Нормал аутик фаза (туғилгандан 1 ойликкача). Боланинг психик ҳаёти ҳиссий органлар шаклланиши хусусияти билан боғлиқ: бола ўз танасидаги ўзгаришларни тўлиқ идрок қилолмайди. Авторлар бу хусусиятни “стимул тўсиқ” деб аташган. Бу даврда асосий ахборотни интрорецептив сезгилар келтиради ва организмнинг асосий вазифаси гомеостазни қўллаб-қувватлаш ҳисобланади.
Бу даврда она бола “Мен”ининг ташқи репрезентацияси ҳисобланади.
Бу босқичда бола ўз диққатини ички сезгилардан ташқи сезгиларга қарата бошлайди, қониқиш манбааси онаси сифатида. Она-бола муносабатлари пайдо бўла бошлайди.
3.1. Дифференциация субфазаси (5-6 ойликдан 9 ойликкача). Бола атрофни ўргана бошлайди ўрганиш обьекти кўпинча онанинг юзи бўлади. Бола ўз танаси билан онасининг танасини фарқлашга ҳаракат қилади, ундан кейин бошқа одамларни ўргана бошлайди.
3.2. Амалиёт субфазаси (9 ойликдан 15 ойликкача). Аста-секин боланинг онггига дастлаб онадаги жонсиз нарсалар, кейин бошқа нарслар кира бошлайди. Бола атрофни фаол ўргана бошлайди, аввало ривожланаётган ҳаракат функциялари орқали.
3.3. Қайта бирлашиш субфазаси (16 ойликдан 24 ойликкача). Дунёни ўрганишдан бола ижтимоий муносабатларга қайтади ва ундан юқори даражада қониқиш излайди. Бола онага интила бошлайди.
Мана шу босқичлар тугаши натижасида бола психологик туғилишни бошдан кечиради.
М.Малер бу каби сифатларга инсон 3 ёшда эга бўлишини айтган.