A. A. Xashimov, M. M. Mirxaydarov elektr yuritma

6.17 - rasm. Asinxron ventili kaskadning rotor zanjirining almashtirish 
sxemasi 
, (6.19) 
 
,
(6.20) 
Bu yerda,
- transformator ikkilamchi chulg‗ami chiziqli kuchlanishi. 
- invertor ventilining boshqarish burchagi.
= π- α ; (α ≥ ) 
. 
va 
– to‗g‗irlagich va invertor ventillarining ulanishida hosil bo‗ladigan 
ekvivalent qarshiliklar. 
x
T
– ikkilamchi chulg‗amga keltirilgan, transformator fazasining qarshiligi. 
Invertor ventillarining boshqaruv burchagi β ni rostlash yo‗li bilan rotor toki 
kattaligini rostlash mumkin, oqibatda asinxron motor momenti ham rostlanadi. 

---

193 
Agar, 
E
rn
s = U
2T
cosβ
bo‗lsa, unda rotor toki va moment nolga teng bo‗ladi. Bu 
shartga mos keladigan sirpanish 
s
0
, ventilli kaskad sxemasi bo‗yicha motorning 
erkin aylanish sirpanishi bo‗ladi. 
s
0
 = 
 · cosβ = ε · cosβ
(6.21) 
Shunday qilib, β boshqarish burchagini o‗zgartirib, motor erkin aylanish 
tezligini rostlash mumkin. 
Erkin aylanishdagi sirpanishning maksimal qiymatini invertorning qarama – 
qarshi E.YU.K. maksimal qiymati bilan aniqlash mumkin,
β = β
min
≈ 15
0
bo‗lganda u quyidagiga teng bo‗ladi: 
S
0 maks
 = 
· cosβ
min
 = ε · cosβ
min
(6.22) 
(6.20) tenglamani (6.21) ni inobatga olib o‗zgartirsak, quyidagi ifoda hosil bo‗ladi: 
I
dp
 = 
 (s – s
0
)
(6.23) 
(6.23) va (6.18) tenglamalarni birga yechib ventilli kaskad uchun mexanik 
xarakteristikalar ifodasini topamiz: 
M
= 
(6.24) 
Yoki quyidagilarni belgilab: 
= A
s 
va
hosil qilamiz. 
M= 3,82λ (A
s
 -
),
(6.25) 
bu yerda
. 
Ventilli kaskad mexanik xarakteristikalari 6.18 - rasmda keltirilgan. 

---

194