A. A. Shernaev, N. E. Jiyanova

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1-rasm. O„zbekiston Respublikasi davlat byudjeti tuzilmasi
47
 
O‗z 
navbatida 
Qoraqalpog‗iston 
Respublikasi 
byudjeti 
Qoraqalpog‗iston  Respublikasining  respublika  byudjetini  hamda 
respublikaga  bo‗ysunuvchi  tumanlar  va  shaharlar  byudjetlarini  o‗z 
ichiga  oladi.  Viloyatlarning  byudjeti  viloyat  byudjetini,  viloyatga 
bo‗ysunuvchi  tumanlar  va  shaharlar  byudjetlarini  o‗z  ichiga  oladi. 
Tumanlarga  bo‗linadigan  shaharning  byudjeti  shahar  byudjetini  va 
shahar  tarkibiga  kiruvchi  tumanlar  byudjetlarini  o‗z  ichiga  oladi. 
Tumanga  bo‗ysunadigan  shaharlari  bo‗lgan  tumanning  byudjeti  tuman 
byudjetini  va  tuman  bo‗ysunuvidagi  shaharlar  byudjetlarini  o‗z  ichiga 
oladi.  
Mahalliy  byudjetning  hududlar  iqtisodiyotini  rivojlantirishdagi  eng 
muhim  ahamiyati  shundaki,  hududlar  iqtisodiyotining  real  sektorini 
moliyaviy  qo‗llab  quvvatlaydi,  strategik  ahamiyatga  ega  bo‗lgan  va 
iqtisodiyotning  yetakchi  tarmoqlari  tizimidagi  korxonalarni  moliyaviy 
sog‗lomlashtirish  va  ishlab  chiqarishni  jonlantirish,  hududlar 
                                                           
47
 O‗zbekiston Respublikasi Byudjet kodeksining 34 va 35-moddalari asosida  muallif tomonidan tayyorlandi. 
Davlat byudjeti 
Respublika byudjeti 
Mahalliy byudjetlar 
Toshkent shahar 
byudjeti 
viloyatlar byudjetlari 
Qoraqalpog‘iston Respublikasi 
byudjeti 
Qoraqalpog‘iston 
Respublikasi respublika 
byudjeti 
Qoraqalpog‘iston 
Respublikasi tumanlari va 
shaharlarining byudjetlari 
shahar tarkibiga 
kiruvchi tumanlar 
byudjetlari 
Viloyatlar tarkibidagi 
tumanlar va 
shaharlarning 
byudjetlari 
Viloyatlarning viloyat 
byudjetlari 
Toshkent shahri 
shahar byudjeti 

---

infrastrukturasini  rivojlantirish,  ish  va  xizmatlar  ko‗rsatish  kabi 
sohalarni rag‗batlantiruvchi vazifasini o‗taydi.  
Mahalliy  byudjetlarni  mablag‗  bilan  ta‘minlash  zarurati  uning 
nimaga  sarflanishi  hamda  qanday  maqsadlarda  sarflanayotganligiga 
e‘tibor  qaratilsa,  yaqqol  namoyon  bo‗ladi,  bundan  tashqari  mahalliy 
byudjetlarning  ijtimoiy-iqtisodiy  ahamiyatini  kengroq  va  ravshanroq 
tushunish uchun, uning qanday yo‗nalishlarni moliyalashtirishini ko‗rib 
o‗tish  maqsadga  muvofiqdir.  Amaldagi  byudjet  qonunchiligiga  ko‗ra 
mahalliy byudjet orqali quyidagi sohalar mablag‗ bilan ta‘minlanadi. 
 
O‗zbekiston  Respublikasida mahalliy byudjetlarni shakllantirish va 
ishlatishning 
huquqiy 
asoslarini 
O‗zbekiston 
 
Respublikasi 
Konstitutsiyasi,  O‗zbekiston    Respublikasi  ―Byudjet  kodeksi‖, 
O‗zbekiston    Respublikasi  Soliq  Kodeksi,  Bojxona  Kodeksi, 
―O‗zbekiston    Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasi  to‗g‗risida‖gi, 
―Mahalliy davlat hokimiyati to‗g‗risida‖gi va boshqa qonunlar, nizomlar 
hamda turli huquqiy hujjatlar tashkil qiladi. 
O‗zbekiston    Respublikasi  byudjet  qurilishi,  byudjet  tizimining 
amal  qilishi,  davlat  hokimiyati  va  boshqaruvi  organlarining  barcha 
darajalaridagi  (markaziy,  hududiy  va  mahalliy)  byudjet  borasidagi 
vakolatlari byudjet qonunchiligi bilan tartibga solinadi. 
Byudjet  qonunchiligi  –  byudjet  munosabatlarini  huquqiy  jihatdan 
tartibga  solib  turishga  xizmat  qiluvchi  barcha  qonuniy  va  me‘yoriy-
huquqiy hujjatlar  yig‗indisi. Huquqiy  me‘yorlarning  mazmunidan kelib 
chiqqan  holda  byudjet  qonunchiligini  bir  necha  darajaga  ajratish 
mumkin: 
− birinchi  daraja  –  O‗zbekiston    Respublikasi  Byudjet  Kodeksi  - 
byudjet  tizimi  byudjetlarini  shakllantirish,  tuzish,  ko‗rib  chiqish,  qabul 
qilish,  tasdiqlash,  ijro  etish,  davlat  tomonidan  mablag‗  jalb  qilish  va 
byudjet  to‗g‗risidagi  qonun  hujjatlari  ijrosini  nazorat  qilish  sohasidagi 
munosabatlarni tartibga soladi; 
− ikkinchi  daraja  –  O‗zbekiston    Respublikasi  Vazirlar 
Mahkamasining byudjet masalalaridagi qarorlari; 
−  uchinchi daraja – O‗zbekiston  Respublikasi Moliya vazirligining 

---

buyruqlari, farmoyishlari va byudjet sohalariga taalluqli bo‗lgan boshqa 
me‘yoriy hujjatlari (nizomlar, yo‗riqnomalar, qoidalar); 
− to‗rtinchi  daraja  –  mahalliy  davlat  hokimiyati  organlarining 
qarorlari va boshqa me‘yoriy hujjatlari (masalan, tegishli viloyat, tuman 
(shahar)  mahalliy  byudjeti  parametrlarini  tasdiqlash  to‗g‗risidagi  Xalq 
deputatlari Kengashlarining va hokimlarining qarorlari). 
O‗zbekiston  Respublikasi Byudjet Kodeksi 2013-yil 26-dekabrda 
qabul  qilingan  bo‗lib,  9  ta  bo‗lim,  28  ta  bob,  192  moddadan  iborat. 
Ushbu Kodeks: 
-  O‗zbekiston    Respublikasining  byudjet  tizimi  tuzilishi  va  uni 
boshqarish asoslarini;  
-  O‗zbekiston  Respublikasining davlat byudjetini tuzish prinsiplari 
va uning tuzilmasini;  
-  davlat  byudjetini  tuzish,  ko‗rib  chiqish,  qabul  qilish  va  ijro  etish 
tartibini;  
-  davlat  byudjeti  va  davlat  maqsadli  jamg‗armalari  daromadlarini 
shakllantirish va ularning xarajatlarini amalga oshirish prinsiplarini;  
-  davlat  byudjeti  tuzilmasiga  kiruvchi  byudjetlar  o‗rtasidagi  o‗zaro 
munosabatlarni;  
-  davlat  byudjeti  mablag‗lari  bilan  operatsiyalarni  amalga  oshirish 
jarayonida  hisobga  olish,  hisobot  va  nazorat  qilish  tartiblarini  belgilab 
beradi. 
Kodeksda byudjet tizimi va byudjet tuzilmasiga kiruvchi byudjetlar 
tarkibi,  davlat  byudjetining  daromad  va  xarajatlari  tarkibi,  respublika 
byudjeti va mahalliy byudjetlarning daromadlari va xarajatlari tarkibi va 
ularning  byudjet  bo‗g‗inlari  o‗rtasida  taqsimlash  tartiblari,  byudjet 
jarayonini  tashkil  qilish  tartiblari;  byudjet  taqchilligini  qoplash 
manbalari,  davlat  maqsadli  jamg‗armalari,  ularni  tashkil  qilish  va  ular 
mablag‗laridan foydalanish tartibi kabilar belgilab berilgan. 
Hududlardagi ijtimoiy jarayonlarni boshqarish va tartibga solishda 
mahalliy davlat hokimiyati organlari alohida o‗rin egallaydi. 1993-yil 2-
sentabrda  qabul  qilingan  O‗zbekiston    Respublikasining  ―Mahalliy 
davlat  hokimiyati  to‗g‗risida‖gi  №913-  XII  sonli  qonuniga  muvofiq 
―Viloyatlar,  tumanlar  va  shaharlarda  (tumanga  bo‗ysunadigan 

---

shaharlardan,  shuningdek,  shaharlar  tarkibiga  kiruvchi  tumanlardan 
tashqari)  xalq  deputatlari  Kengashlari  davlat  hokimiyatining  vakillik 
organlari‖
48
 hisoblanadi. Xalq deputatlari Kengashi va hokimlari viloyat, 
tuman  va  shahar  uchun  umumiy  bo‗lgan  ijtimoiy-iqtisodiy  rivojlanish 
vazifalari  amalga  oshirilishini,  joylarda  qonunlar,  O‗zbekiston  
Respublikasi  Oliy  Majlisi  palatalarining  qarorlari,  O‗zbekiston  
Respublikasi  Prezidenti  va  Vazirlar  Mahkamasi  qabul  qilgan  hujjatlar, 
yuqori  turuvchi  xalq  deputatlari  Kengashlari  va  hokimlar  qarorlarining 
ijrosini,  O‗zbekiston    Respublikasi  davlat  hokimiyati  va  boshqaruvi 
organlari bilan fuqarolarning o‗zini-o‗zi boshqarish organlari o‗rtasidagi 
aloqalarni,  aholini  viloyat,  tuman  va  shaharni  boshqarishga  jalb  etishni 
ta‘minlaydi. Xalq deputatlari viloyat, tuman, shahar Kengashi va viloyat, 
tuman,  shahar  hokimi  tegishli  hududda  o‗zini  o‗zi  boshqarishni 
rivojlantirishga  ko‗maklashish  asosida  boshqarish  organlarining 
faoliyatini yo‗naltirib turadilar.  
Mahalliy  byudjetlarni  shakllantirish  hamda  hududlar  ijtimoiy-
iqtisodiy taraqqiyotini ta‘minlashda  mahalliy byudjetlardan foydalanish 
jarayonlari  O‗zbekiston    Respublikasi  Konstitutsiyasi,  O‗zbekiston  
Respublikasi 
Byudjet 
Kodeksi, 
O‗zbekiston 
 
Respublikasi 
Prezidentining  ―O‗zbekiston    Respublikasining  asosiy  makroiqtisodiy 
ko‗rsatkichlari prognozlari va davlat byudjeti parametrlari to‗g‗risida‖gi 
qarorlari  va  boshqa  qonun  hujjatlari  asosida  belgilanadi.  O‗zbekiston  
Respublikasi  Konstitutsiyasiga  ko‗ra  mahalliy  hokimiyat  organlari 
ixtiyoriga  ―mahalliy  byudjetni  shakllantirish  va  uni  ijro  etish,  mahalliy 
soliqlar, yig‗imlarni belgilash, byudjetdan tashqari jamg‗armalarni hosil 
qilish‖
49
  vakolati  berilgan.  Shu  bilan  mahalliy  hokimiyat  organlarining 
byudjet  sohasidagi  faoliyatining  konstitutsiyaviy  asosi  o‗rnatilgan. 
Joylardagi mahalliy vakillik hokimiyati va ijro hokimiyati organlarining 
bu sohadagi vazifalari, vakolatlari turlicha bo‗lib, ular avvalo ―Mahalliy 
davlat hokimiyati to‗g‗risida‖gi qonunda belgilangan. 
O‗zbekistonda  olib  borilayotgan  islohotlarning  chuqurlashuvi 
                                                           
48
  O‗zbekiston    Respublikasining  ―Mahalliy  davlat  hokimiyati  to‗g‗risida‖gi  (02.09.93.)  913-XII  sonli  qonuni,  1-
modda. 
49
O‗zbekiston  Respublikasi Konstitutsiyasi. O‗R QHT, 2014-y., 16-son, 176-modda
.
 

---

mahalliy  hokimiyat  organlarining  ularga  tegishli  hududlar  ijtimoiy-
iqtisodiy  rivojlanishidagi  rolini  yanada  oshirib,  moliya-byudjet 
sohasidagi  huquqlarini  kengaytirish  va  ularning  moliyaviy  bazasini 
mustahkamlashni talab qiladi. Mahalliy byudjetlarning salmog‗i oshishi 
ustun ravishda xarajatlarning oshib borishi bilan bog‗liq, ya‘ni markaziy 
hokimiyat  hududiy  iqtisodiyotni  rivojlantirish,  ijtimoiy  infratuzilmani 
saqlash,  ishchi  kuchini  qayta  tayyorlash  bilan  bog‗liq  vakolatlarni 
joylarga  berib  bormoqda.  Mahalliy  byudjetlardan  davlat  takror  ishlab 
chiqarish  jarayoniga  ta‘sir  etishda  keng  foydalanmoqda,  mahalliy 
boshqaruv  organlari  hududiy  darajada  davlatning  maqsadga  muvofiq 
vazifalarini tobora ko‗proq bajarmoqda.  
O‗zbekiston    Respublikasining  ―Mahalliy  davlat  hokimiyati 
to‗g‗risida‖gi  qonunining  7-moddasiga  muvofiq  ―Xalq  deputatlari 
viloyat,  tuman,  shahar  Kengashi  va  viloyat,  tuman,  shahar  hokimi 
faoliyatining  iqtisodiy  asosini  ma‘muriy-hududiy  tuzilmalarning  davlat 
mulki  (kommunal  mulk)  hamda  viloyat,  tuman  va  shaharda  mavjud 
bo‗lib, iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanishga xizmat qiluvchi boshqa  mulk 
tashkil  etadi.  Xalq  deputatlari  viloyat,  tuman,  shahar  Kengashi  va 
viloyat,  tuman,  shahar  hokimi  mutlaq  O‗zbekiston    Respublikasi 
mulkida bo‗lgan davlat mulki obyektlariga nisbatan ishlab chiqarish va 
ijtimoiy  obyektlarni  samarali  joylashtirish,  tabiiy  va  mehnat 
resurslaridan oqilona foydalanish, atrof-muhitni muhofaza etish, aholini 
ijtimoiy  himoya  qilish  sohasida  nazoratni  amalga  oshiradilar.  Xalq 
deputatlari  viloyat,  tuman,  shahar  Kengashi,  viloyat,  tuman,  shahar 
hokimi o‗zlari idora qilayotgan hududdagi mulkchilikning turli shakliga 
asoslangan  korxonalar  uchun  O‗zbekiston    Respublikasining 
qonunlarida nazarda tutilmagan, tadbirkorlik va xo‗jalik faoliyatini erkin 
yuritishga to‗sqinlik qiladigan cheklovlarni joriy etishga haqli emaslar‖. 
Yuqoridagi qonunning 8-moddasiga muvofiq esa ―Xalq deputatlari 
viloyat,  tuman,  shahar  Kengashi  davlat  mulkini  chegaralash  natijasida 
o‗ziga  berilgan  yoki  qonunlarga  muvofiq  o‗zi  sotib  olgan  obyektlarga 
nisbatan  mulkdor  vakolatlarini  to‗liq  amalga  oshiradi.  Xalq  deputatlari 
viloyat, 
tuman, 
shahar 
Kengashining 
mol-mulki, 
mahalliy 
byudjetlarning  mablag‗lari  va  byudjetdan  tashqari  jamg‗armalarning 

---

mablag‗lari  viloyat,  tuman,  shahar  mulkidir.  Viloyat,  tuman,  shahar 
ahamiyatiga  ega  bo‗lgan  muhandislik  infratuzilmasi  obyektlari  va 
boshqa  obyektlar,  korxonalar  va  birlashmalar,  xalq  ta‘limi,  sog‗liqni 
saqlash,  ijtimoiy  ta‘minot,  fan  va  madaniyat  muassasalari,  viloyat, 
tuman,  shahar  mablag‗lari  hisobidan  tashkil  etilgan  yoki  sotib  olingan, 
shuningdek, ulushbay asoslarda tashkil etilgan yoki sotib olingan yoxud 
xalq deputatlari viloyat, tuman, shahar Kengashiga boshqa manbalardan 
bepul  berilgan  qimmatli  qog‗ozlar  va  moliya  aktivlari  viloyat,  tuman, 
shahar mulki bo‗lishi mumkin‖
50
. 
Shuni  alohida  ta‘kidlash  lozimki,  O‗zbekiston    Respublikasining 
amaldagi ―Mahalliy davlat hokimiyati to‗g‗risida‖gi qonuni 1993-yil 2-
sentabrda  qabul  qilingan  bo‗lib,  mahalliy  davlat  hokimiyati  organlari 
faoliyatida  yuzaga  keladigan  dolzarb  muammolarni  hal  qilishda  ijobiy 
rol  o‗ynadi.  Shu  bilan  birga  ushbu  qonun  qabul  qilingan  davrdan  beri 
markaziy  va  mahalliy  davlat  hokimiyati  organlari  faoliyatining  ham 
normativ-huquqiy, ham tashkiliy-amaliy jihatlari tubdan o‗zgartirildi va 
qayta tashkil etildi. Shu sababli, ushbu qonunga bir qator o‗zgartirishlar 
va qo‗shimchalar kiritish va uni takomillashtirish zarurati yuzaga keldi. 
Yangi  qonun  loyihasining  asosiy  maqsadi  mahalliy  davlat  hokimiyati 
organlari  vakolatlarini  O‗zbekiston    Respublikasi  Konstitutsiyasi  va 
boshqa qonunlariga mos ravishda muvofiqlashtirishdan iborat. Umuman 
olganda  qonun  loyihasida  quyidagi  yo‗nalishlarda  o‗zgartirish  va 
qo‗shimchalar kiritilishi ko‗zda tutilgan: 

 mahalliy  davlat  hokimiyati  organlarining  asosiy  vazifalari  va 
vakolatlari; 

 Toshkent  shahri  va  viloyat  hokimlarining  aholi  tomonidan 
saylanishi tizimi; 

 mahalliy 
davlat 
hokimiyati 
organlarining 
moliyaviy 
imkoniyatlarini kengaytirish; 

 hokimlarning aholi oldida hisobdorligi va hokimlarning faoliyatini 
baholash; 

 xalq  deputatlari  tomonidan  hokim,  prokuror,  sud  raislari,  ichki 
                                                           
50
  ―Mahalliy  davlat  hokimiyati  to‗g‗risida‖gi  qonunning  8-moddasi  (O‗zbekiston    Respublikasining  2017-yil  29-
avgustdagi O‗RQ-439-sonli 
qonuni
 tahririda - O‗R QHT, 2017-y., 35-son, 914-modda) 

---

ishlar organlari rahbarlarining hisobotlarining eshitilishi; 

 mahalliy  davlat  hokimiyati  organlari  faoliyatining  iqtisodiy 
asoslari, jumladan, hududning rivojlanish strategiyasi, mahalliy byudjet, 
fiskal nomarkazlashtirish mexanizmlarini joriy etish; 

 mahalliy  davlat  hokimiyati  organlarining  boshqa  davlat  organlari 
(O‗zbekiston    Respublikasi  Oliy  Majlisi  Senati,  Vazirlar  Mahkamasi, 
davlat  boshqaruvi  organlari,  o‗zini-o‗zi  boshqarish  organlari,  nodavlat 
notijorat tashkilotlari va fuqarolik jamiyatining boshqa institutlari) bilan 
o‗zaro munosabatlari. 
Shuningdek,  O‗zbekiston    Respublikasi  Byudjet  Kodeksining  4-
bob,  27-moddasi  bilan  Qoraqalpog‗iston  Respublikasi  Jo‗qorg‗i 
Kengesining, xalq deputatlari viloyatlar va Toshkent shahar, tumanlar va 
shaharlar 
Kengashlarining, 
28-moddasi 
bilan 
Qoraqalpog‗iston 
Respublikasi  Vazirlar  Kengashining,  viloyatlar  va  Toshkent  shahar, 
tumanlar  va  shaharlar  hokimlarining,  30-moddasi  bilan  esa  hududiy 
moliya organlarining byudjet sohasidagi vakolatlari belgilab qo‗yilgan.  
Kodeksning 
tegishli 
moddasiga 
ko‗ra 
Qoraqalpog‗iston 
Respublikasi Jo‗qorg‗i Kengesi, xalq deputatlari viloyatlar va Toshkent 
shahar, tumanlar va shaharlar Kengashlari
51
: 
-  Qoraqalpog‗iston  Respublikasi  byudjetini,  viloyatlar  va 
Toshkent  shahar  mahalliy  byudjetlarini,  tumanlar  va  shaharlar 
byudjetlarini  tegishincha  Qoraqalpog‗iston  Respublikasi  Vazirlar 
Kengashi,  viloyatlar  va  Toshkent  shahar,  tumanlar  va  shaharlar 
hokimlarining taqdimnomasiga muvofiq ko‗rib chiqadi va qabul qiladi; 
-  Qoraqalpog‗iston  Respublikasi  byudjeti,  viloyatlar  va  Toshkent 
shahar  mahalliy  byudjetlari,  tumanlar  va  shaharlar  byudjetlarining 
tegishli  davrdagi  ijrosi  to‗g‗risidagi  hisobotlarni  tegishincha 
Qoraqalpog‗iston  Respublikasi  Vazirlar  Kengashi,  viloyatlar  va 
Toshkent  shahar,  tumanlar  va  shaharlar  hokimlarining  taqdimnomasiga 
muvofiq har chorakda ko‗rib chiqadi va tasdiqlaydi; 
-  mahalliy  soliqlar  va  boshqa  majburiy  to‗lovlarning  stavkalarini 
qonun hujjatlarida belgilangan miqdorlar doirasida belgilaydi. 
Byudjet Kodeksining tegishli bob va moddalarida  hududiy moliya 
                                                           
51
O‗zbekiston  Respublikasi Byudjet Kodeksi, 27-modda. O‗RQHT, 2014-y., 36-son, 452-modda 

---

organlarining  byudjet  sohasidagi  vakolatlari  (30-modda),  mahalliy 
byudjetlarning  daromadlari  va  xarajatlari  tarkibi  va  ularning  byudjet 
tizimi bo‗g‗inlari o‗rtasida taqsimlash tartiblari belgilab berilgan.  
O‗zbekiston    Respublikasi  Prezidentining  2017-yil  7-iyunda 
―Mahalliy  byudjetlarni  shakllantirishda  joylardagi  davlat  hokimiyati 
organlarining  vakolatlarini  kengaytirish  chora-tadbirlari  to‗g‗risidaˮgi 
PF-5075-son  farmoni  qabul  qilindi
. 
Farmonga  asosan  aholining  real 
daromadlari, turmush darajasi va sifatini oshirish maqsadida hududlarni 
kompleks  rivojlantirishni  barqaror  moliyalashtirilishini  ta‘minlash, 
markaz  byudjetiga  qaramlikni  keskin  kamaytirish,  byudjetlararo 
munosabatlarni  tubdan  isloh  qilish  orqali  mahalliy  byudjetlar 
mablag‗larini  boshqarishda  joylardagi  davlat  hokimiyati  organlarining 
mustaqil  ish  olib  borishini  kuchaytirish  mamlakat  byudjet  siyosatining 
asosiy 
vazifalari 
etib 
belgilandi. 
O‗zbekiston    Respublikasi 
Prezidentining  ―O‗zbekiston    Respublikasini  yanada  rivojlantirish 
bo‗yicha Harakatlar strategiyasi to‗g‗risida‖gi  2017-yil 7-fevraldagi PF-
4947-son  va  ―Mahalliy  byudjetlarni    shakllantirishda  joylardagi  davlat 
hokimiyati  organlarining  vakolatlarini  kengaytirish  chora-tadbirlari 
to‗g‗risida‖gi  2017-yil  7-iyundagi  PF-5075-son  farmonlarini  ijro  etish 
yuzasidan,  shuningdek,  mahalliy  byudjetlarning  daromadlar  bazasini 
kengaytirish  va  yangi  ijtimoiy  loyihalarni  amalga  oshirish  uchun 
qo‗shimcha  mablag‗larni  jalb  qilish  maqsadida  Vazirlar  Mahkamasi 
―Mahalliy  byudjetlarning  daromadlar  bazasini  kengaytirish  zaxiralarini 
aniqlash ishlarini tashkil etish chora-tadbirlari to‗g‗risida‖gi 2017-yil 29- 
iyunda 445-son qarori qabul qilindi.  
Qaror  asosida  moliya  organlari  va  davlat  soliq  xizmati  organlari, 
shuningdek,  mahalliy  ijro  etuvchi  hokimiyat  organlarining  O‗zbekiston  
Respublikasi  Davlat  byudjetiga  tushumlarni  ko‗paytirishga  va  soliq 
solinadigan 
bazani 
kengaytirishga 
yo‗naltirilgan 
ishlarini 
takomillashtirish  borasidagi  faoliyatini  tartibga  solish  va  o‗zaro 
hamkorlik  qilish  tartibi  to‗g‗risidagi  Vaqtinchalik  nizom  qabul  qilindi. 
Vaqtinchalik  nizom  doirasida  Qoraqalpog‗iston  Respublikasi  Vazirlar 
Kengashi  Raisining,  viloyatlar,  tumanlar  (shaharlar)  hokimlarining 
birinchi o‗rinbosarlari davlat soliq xizmati,  moliya organlari va boshqa 

---

tegishli mahalliy organlar hamda tijorat banklari bilan birgalikda har bir 
tuman (shahar)ning o‗ziga xos xususiyati va salohiyatidan kelib chiqqan 
holda  qo‗shimcha  manbalarni  izlash  va  shu  asosda  mahalliy  byudjet 
daromadlari bazasini kengaytirish yo‗li bilan O‗zbekiston  Respublikasi 
Davlat  byudjeti  daromadlari  parametrlarini  so‗zsiz  bajarish  bo‗yicha 
faoliyat  muvofiqlashtirilgan  holda  amalga  oshirilishi  ko‗zda  tutildi.  Bu 
borada  qabul  qilingan  keyingi  me‘yoriy-huquqiy  hujjat  O‗zbekiston  
Respublikasi  Prezidentining  2017-yil  13-dekabrda  PF-5283-sonli 
―Mahalliy  davlat  hokimiyati  organlarining  moliyaviy  erkinligini 
oshirish,  mahalliy  byudjetlarga  tushumlarning  to‗liqligini  ta‘minlash 
bo‗yicha  soliq  va  moliya  organlari  javobgarligini  kuchaytirishga  oid 
qo‗shimcha  chora-tadbirlar  to‗g‗risida‖gi  farmoni  mahalliy  byudjetlar 
darajasida soliq-byudjet siyosatining ustuvor vazifalarini belgilab berdi.