A. A. Qaxxarov, yu. Sh. Avazov, U. A. Ruziyev kompyuter tizimlari va tarmoqlari

Ma’lumot almashinish qobiliyati. Ma’lumot almashinish qobiliyati turli ishlab chiqaruvchilarning bir necha sohalarga tegishli qurilmalarni bajaradigan funksiyalarining salmog‘ini yo‘qotmagan holda almashinib ishlatishlarini yoki birgalikda ishlatishlarini ta’minlab beradi. Foydalanuvchi vazifani bajarish uchun mos keluvchi optimal qurilmani quvvat manbai, boshqaruv tizimi va protokollarga bog‘liq bo‘lmagan holda erkin tanlay oladi, 16.4-rasmda keltirilgan.

Qabul qiluvchi (host) sistema, A ishlab chiqaruvchi, sarf o‘lchagich 1,2 va 3 lar bilan to‘liq yozish/o‘qish imkoniyatiga ega, lekin B ishlab chiqaruvchi, 4- sarf o‘lchagichdan faqat o‘qish imkoniyati mavjud. Shunday qilib, qabul qiluvchi (host) boshqaruv tizimi ushbu har ikkala holatga har xil munosabatda bo‘ladi va ular bir birining o‘rnini bosa olmaydi. Faqatgina 4- sarf o‘lchagich qachonki qolgan sarf o‘lchagichlar bilan to‘laligicha o‘rin almashishi mumkin bo‘lsa, shunda ushbu tizim ma’lumot almashinish qobiliyatiga ega hisoblanadi

Ma’lumot almashinish qobiliyati juda foydali, chunki:

• 
  u so‘ngi foydalanivchiga turli ishlab chiqaruvchilarni qurilmalarini almashinib ishlatishlari va yuzaga keladigan xato qiymati inobatga olmasa bo‘ladigan darajada kichik holatda tanlash imkoniyatini beradi;
  
• 
  konsepsiya, yangi soha qurilmalarini boshqaruv strategiyalariga oson integratsiya bo‘lishligini va foydalanishga hozirligini taqdim etadi.
  

Quyidagilar muhim-ki, OSI modeli kabi daraxtsimon aloqa turi ma’lumot almashinish qobiliyatidan foydalana olmaydi. Standartlashgan fizik (jismoniy), ma’lumotlar linki va topshiriq qatlamlari qurilmalararo ma’lumotlarni Fieldbus tarmog‘I orqali almashinishlari mumkin. Bu Foydalanuvchi qatlami bo‘lib ma’lumot turi va u qanday foydalanilganini aniqlaydi. Shunday qilib, foydalanuvchi qatlamini spetsifikatsiyasi Fieldbus tizimining to‘liq ko‘rinishini ifodalash uchun zarurdir.