A. A. Qaxxarov, yu. Sh. Avazov, U. A. Ruziyev kompyuter tizimlari va tarmoqlari

Modbus vazifalari. Modbus protokoli tomonidan qo‘llab-quvvatlanadigan barcha funksiyalar indeks raqamlari bilan identifikatsiyalanadi. Ular datchiklar va aktuatorlar ma’lumotlarini qabul qilish va junatish uchun qo‘llaniladi va quyidagi funksiyalardan iborat:

• 
  elementlarni kiritish holatini o‘qish va nazorat qiluvchi buyruqlar;
  
• 
  bir yoki bir nechta qurilmalari uchun o‘qish va sozlash buyruqlarni ro‘yhatdan o‘tkazish;
  
• 
  diagnostika vazifalari;
  
• 
  dasturiy funksiyalar;
  
• 
  so‘rovni boshqarish funksiyalari;
  
• 
  qayta o‘rnatish (reset).
  

Protokolning xususiyatlari. Modbus protokolini quyidagi bo‘limlarini batafsil ko‘rib chiqamiz.

• 
  xabar formati;
  
• 
  sinxronlashtirish;
  
• 
  xotira holati;
  
• 
  funksiya kodlari;
  
• 
  istisno javoblar.
  

Xabar formati. Tranzaksiya asosiy komputerdan muyyan ikkilamchi qurilmaga bitta so‘rov yuborsa, ikkilamchi qurilmadan komputerga bitta javob qaytariladi. Ushbu xabarlarning ikkalasi ham Modbus freymi sifatida formatlanadi. Har bir xabar baytlar ketme ketligidan iborat. Bu baytlarning har biri Hex formatida bo‘ladi (ASCII emas). Modbus xabarlar freymining formati 14.8-jadvalda keltirilgan.
14.8-jadval

Modbus xabarlar freymining formati

Addres maydoni	funksiyanal maydon	Ma’lumotlar maydoni	Xotoliklar maydoni
1 bayt	1 bayt	o‘zgaruvchi	1 bayt

H Системы дифференциальных уравнений частными производнымиar bir xabar freymidagi birinchi maydon –bir bayt ma’lumotdan iborat bo‘lgan adres maydoni hisoblaniladi. freymining formatidagi bu baytni kontroller aniqlaydi. Natijada hosil bo‘lgan javob ramkasi javob qaytarayotgan qurilma addresi bilan boshlanadi. Odatda bitta Modbus bitta master va 2 yoki 3 ta yordamchi qurilmadan bo‘ladi. (yordamchi qurilmalar 247 tagacha bo‘lishi mumkin).

Xabar freymidagi so‘nggi ikki bayt xatoni tekshirish maydonini o‘z ichiga oladi. Asosiy qurilma so‘rovida ushbu bayt PLC ishlash funksiyasini belgilaydi. Agar PLC so‘ralgan funktsiyani bajarishga qodir bo‘lsa, javob kodi so‘rovga mos bo‘ladi. Aks holda, istisno javob beriladi. 14.9-jadvalda funksional kodlar keltirilgan.

Xabar freymidagi uchinchi maydon ma’lumotlar maydoni bo‘lib uning uzunligi funksiya kodiga bog‘liq bo‘ladi.

Xabar freymidagi so‘nggi ikki bayt xatoni tekshirish maydonini o‘z ichiga oladi. Ushbu xato tekshiruvi qurilmalar transmissiya vaqtida o‘zgartirilgan bo‘lishi mumkin bo‘lgan xabarlarga javob bermasligini ta'minlaydi