A. A. Q od irov t ib b iy o t


IB N SIN O N IN G TABIBLIK FAOLIYATI



Download 17,84 Mb.
Pdf ko'rish
bet53/99
Sana28.06.2022
Hajmi17,84 Mb.
#712517
1   ...   49   50   51   52   53   54   55   56   ...   99
Bog'liq
2021-02-22603383da9fe88256 Tibbiyot tarixi (Qodirov A.) - 2005 y.

IB N SIN O N IN G TABIBLIK FAOLIYATI
Ibn S ino am aliy tibbiyot b ilan h am erta sh u g 'u lla n a bo shlagan. Biz 
yuqorida k o ‘rsatib o ‘tganim izdek, u 16 yoshidayoq kasallarni davolashga 
kirishgan.
Ibn Sino am aliy tibbiyot h aq id a so‘zlab, u n in g asosiy vazifasi kishilar 
salom atligini saqlashdan iborat, deydi. U o ‘zining tabiblik faoliyatida bu 
v a z ifa n i b ir in c h i o ‘rin g a q o 'y ib , o d a m la r sog lig in i s a q la s h va 
kasalliklarning o ld in i olishga q aratilg a n k o ‘p m u h im tad b irla rn i ishlab
ch iq q an va u larn i am alga oshirish y o ‘llarin i k o ‘rsatib bergan.
Ibn S ino sog‘liqni saqlash ish ini s a n ’at deb ataydi. U n in g vazifasi 
h a r xil foydali tad b irlarn i am alga oshirib, o d am larn i tabiiy o ‘lim yoshiga 
yetkazish deb t a ’kidlaydi.
Ib n S inoning k o ‘rsa tish ich a, salo m atlik n i saqlash u c h u n b irin ch i 
galda quyidagi y etti tad b irn i am alga oshirish kerak: 1) kishi m izojini 
m o ‘tadil holatga keltirish; 2) yeyiladigan va ichiladigan n arsalarn i to ‘g ‘ri 
ta n la sh ; 3) o d am gav d asin in g t o ‘g‘ri tu z ilish in i saq lash; 4) ta n a n i 
chiqindilardan tozalab turish; 5) nafas olinadigan havoni yetarli va yaxshi 
qilish; 6) tanaga va m avsum ga m uvofiq kiyim tan lash ; 7) jism o n iy va 
ruhiy h arak atlarn i m o ‘tad il bajarib tu rish . B ular qato rig a Ib n S ino y ana 
m o ‘tadil uyqu va uyg‘oqlikni kiritgan. O lim bu tadbirlarni yangi tug ilgan 
ch a q alo q d an boshlab to q arillik k ach a b o ‘lgan h a m m a davrda bajarishni 
ta ’kidlaydi. Ibn Sino bu tadbirlardan eng m uhim i badan tarbiy a (jism oniy 
harakatlar), deb hisoblagan. Ikkinchi va u ch in ch i o ‘rinlarga ovqat tadbiri
va uyquni q o ‘ygan.
Ibn Sino badantarbiyaning aham iyati haqida so‘zlab, m o 'tad il ravishda 
va o‘z vaqtida badantarbiya bilan shugilanuvchi kishi kasalliklarning davosiga 
m uhtoj b o ‘lm aydi, y a’ni kasal b o ‘lm aydi, deydi. O lim b adan tarb iy an in g
quyidagi tu rlarin i k o 'rsatg an : tez yurish, ch o p ish , sakrash, qilichbozlik
k am o n d an o cq u zish , ch a v an d o zlik , chov gan о yin i, k o p to k о yini
kurash, tosh k o ‘tarish , nayza sanchish va h.k. B adantarbiya m ashqlari 
h ar bir kishi u ch u n alohida tayinlanadi. B unda uning yoshi, jin si, q u w a ti, 
im koniyati va sog‘liq darajasi hisobga olinadi. Ibn Sinoning ta ’kidlashicha 
b ad a n ta rb iy an i b o sh lash d an o ld in qov u q n i va ich n i b o ‘sh atish zarur. 
B adantarbiyaning davomiyligi kishining kuchi, holati va sog‘liq darajasiga 
qarab belgilanadi. B adan tarb iy an in g tu rla ri qatoriga Ib n S ino uq alash
91


1
(m assaj)ni h am kiritgan. U ning ko ‘rsatishicha uqalash to ‘rt xil — m o ‘tadil, 
kuchli, kuchsiz va davom li xillarga b o ‘linadi. K uchlisi gavdani b a q u w a t 
qiladi. Kuchsizi yumshatadi. Davomlisi ozdiradi. M o‘tadili tanani yayratadi. 
S hu y erd a Ib n S ino o v q atlan ish ta rtib i, uyqu, h am m o m d a yu vunish, 
tu rar-jo y la rn i tan lash kabi u su llarn i keltirgan.

Download 17,84 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   49   50   51   52   53   54   55   56   ...   99




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish