A. A. Omonov, Т. М. Qoraliyev kredit va banklar

Pul tizimining uchittchi bosqichi
1994-iyuldan to hozirgi 
kungacha boigan davmi o‘z ichiga oladi. 0 ‘zbekiston Respublikasi 
Konstitutsiyasining 122 - moddasi va « 0 ‘zbekiston Respublikasi Davlat 
mustaqilligining asoslari to‘g‘risida»gi qonunning 11 - moddasi, 
shuningdek, 0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining 1993-yil 3- 
sentabrdagi 952 - XI sonli qaroriga muvofiq 1994-yil 1-iyuldan boshlab 
Oczbekiston Respublikasi hududida qonuniy to io v vositasi boigan 
milliy valuta «So‘m» muomalaga kiritildi.
Bank muassasalari tomonidan 1994-yil 1-iyul holatiga k o la
mulkchilik shaklidan qat’iy nazar, respublika hududida ro‘yxatga 
olingan yuridik shaxslaming hisob-kitob va joriy hisobvaraqlaridagi 
barcha pul mablagiarini, shuningdek, inventarlash va buxgalterlik 
hisobi ma’lumotlari asosida 1000 so‘m - kupon - 1 so‘m nisbatida
^ФМуллажонов. УзбекистонРеспубликасибанктизими -Т.: «Узбекистон» 2001. 25 - 4 5 бетлар.
114

---

barcha asosiy va aylanma fondlaming balans qiymati, boshqa moddiy 
boyliklar, debitorlik va kreditorlik qarzdorliklari, budjetga qarzdorlik 
hamda bank balansi aktiv va passivlarining barcha qolgan moddalari, 
respublika va mahalliy budjetlar mablagiari qoldiqlari, shuningdek, 
tashkil topish manbalaridan qat’iy nazar, budjetdan tashqari fondlaming 
mablagiari to‘lig‘icha qayta hisoblandi.
Aholiga pulli tolovlar sifatida banklardan yangi pul belgilarini 
berish hamda hamda so‘m - kuponlarni bir oy mobaynida chakana 
savdo, xizmat ko‘rsatish sohasi orqali va omonatlarga jalb etib 
muomaladan 
chiqarildi. Shu bois, 1994-yil iyul oyi davomida 
respublika hududida milliy valuta «so‘m» va «so‘m - kupon»lar parallel 
ravishda muomalada boidi.
Shu 
tarzda 
mamlakatimiz 
pul 
tizimining 
asosi 
boiib 
hisoblanadigan milliy valuta barcha hisob-kitoblar va tolovlar bo‘yicha 
yagona toiov vositasi sifatida amal qila boshladi. Bu, o‘z navbatida, 
Markaziy bank va tijorat banklariga pul tizimini nafaqat siyosiy jihatdan, 
balki iqtisodiy jihatdan ham to iiq mustaqil boshqarish imkoniyatini 
vujudga keltirdi.