A. A. Omonov, Т. М. Qoraliyev kredit va banklar

3.4.1. To‘lov topshiriqnomalari bilan hisob-kitoblar
Naqd pulsiz hisob-kitoblar ichida to io v topshiriqnomasi eng ko‘p 
qoilaniladigan hisob-kitob shakllaridan bo’lib, bunday to io v topshiriq­
nomalar bilan hisob-kitoblami amalga oshirish tolovchi, sotib oluvchi 
va hatto bank uchun ham qulay hisoblanadi.
Toiov topshiriqnomasi - mol sotib oluvchi tashkilotning o‘z 
hisobraqamidan mol sotuvchining hisobraqamiga toiovni amalga 
oshirish 
to‘g‘risida 
bankka 
bergan 
topshirigl 
hisoblanadi. 
Topshiriqnomalar orqali sotilgan tovarlar, bajarilgan ish, ko‘rsatilgan 
xizmatlar va boshqa tolovlar bo‘yicha hisob-kitoblar amalga oshirilishi 
mumkin.
Topshiriqnomaning sanasi uni bankka taqdim etilgan sana bilan bir 
xil boiishi kerak, ular mos kelmagan holda to io v topshiriqnomasi ijro
60

---

uchun qabul qilinmaydi (budjetga va budjetdan tashqari fondlar bo‘yicha 
tolovlar bundan mustasno).
Hozirgi kunda viloyat, shahar va tuman bolimlariga ega bo‘lgan 
tijorat banklari yagona vakillik hisobvaraqasiga o‘tkazilgan boiib, 
ushbu vakillik hisobvaraqalari orqali tolovlami amalga oshirishda 
hujjatlami rasmiylashtirish va aylanishi o‘ziga xos xususiyatlarga ega.
Quyida Ochiq Aksiyadorlik tijorat Agrobankning ikkita bolim i 
o‘rtasida to io v topshiriqnomalar bilan hisob-kitoblami amalga 
oshirganda hujjatlami aylanishining shartli tartibi keltirilgan.
To ‘lov topshiriqnomalar bilan hisob-kitoblarni
amalga oshirish tartibi
Chizmadan ko‘rinib turibdiki, sotuvchi va sotib oluvchilar 
o‘rtasida to io v topshiriqnomalari bilan hisob-kitoblami amalga 
oshirganda 
hujjatlar aylanish tartibi juda oddiy boiib, uning 
ishtirokchilariga qator qulaylik va yengilliklar tug‘diradi.
Toiov topshiriqnomalar bilan hisob-kitoblami amalga oshirishda 
dastlab sotuvchi va sotib oluvchi o‘rtasida shartnoma tuzilib, unda to io v
shakli ham kelishiladi (1), sotuvchi oldindan umumiy to io v
summasining 15 foizini tolagandan so‘ng, tovarlami jo ‘natadi yoki 
xizmatlami ko‘rsatadi (2), sotib oluvchi shartnomada kelishilgan 
summani mol sotuvchining hisobraqamiga o‘tkazish maqsadida toiov 
topshiriqnomani bankka taqdim etadi (3), bankning mas’ul buxgalter 
xodimi to io v topshiriqnomalami tegishli nazoratdan o‘tkazgandan
61

---

so‘ng mablag‘ni elektron to‘lov tizimi orqali respublika bankiga 
jo ‘natadi (4), Respublika aksiyadorlik tijorat Agrobankida elektron 
to‘lov topshiriqnoma tegishli dasturiy nazoratdan o‘tkazilgandan so‘ng 
sotuvchining bankiga jo ‘natiladi (5), elektron to‘lov topshiriqnoma 
Agrbankning 
Oqtosh 
bo‘limida 
dasturiy 
nazoratdan, 
mablag‘ 
sotuvchining hisobiga kirim qilinadi va bu haqda unga xabar qilinadi