A. A. Mustafaqulov, S. O. Eshbekova

э _Т

koeffitsiyenti

а  ^Rэ Re jism energetik nurlanishi, R_e-shu

^Т Rэ

temperaturadagi absolyut qora jism energetik nurlanish.

Masalalarni yechish namunalari

1. 
   masala.
   

Elektr isitgichning sarf qiluvchi quvvati N=500 Vt. diametri A=5 sm li ochiq tirqish bo‘lganda, ichki sirtning temperaturasi T=700^oC. Sarflanadigan quvvatning qanday qismi isitgich devorlari orqali sochiladi?

Yechilishi: Isitgichning issiqlik muvozanat holatida barcha sarflangan quvvat N tashqariga, tirqish orqali va devorlar orqali nurlanadi, ya`ni N=₁+₂ (1) bu tenglamada 1; 2 mos ravishda tirqish va devor

orqali nurlanish oqimida masala shartida ni topish talab qilinadi. (1)

N   

tenglamadan

 ^1  1  ¹

(2).

N N

Tirqish orqali nurlanishni absolyut qora jism nurlanishi deb qarab,

Stefan-Bolöman qonuni orqali

₁ 

Rэ  S

 Т

_{4 } d ²

4

2. 
   tenglamaga kelamiz
   

2. 
   va (3) tenglamalardan
   

  1

_ d ² _ T ⁴

2. 
   tenglamaga qo‘yib
   

4 N

hisoblaymiz: =0.8.

2. masala.

Agar Seziy sirti binafsha yorug‘lik bilan yoritilayotgan bo‘lsa (=q400 nm), fotoeffektning qizil chegarasi topilsin. Elektronlarning maksimal tezligi v_m=q0.65 MmG`s.

Yechilishi: Seziy sirti fotoeffektni qizil chegarasi uchun to‘g‘ri keluvchi o to‘lqin uzunlikdagi yorug‘lik bilan yoritilganda fotoelektronlarning tezligi, ya`ni kinetik energiyasi 0 ga teng bo‘ladi. Shu sababli, qizil chegara uchun fotoeffekt tenglamasi Е=А+Т ko‘rinishiga ega bo‘ladi.

_о=А yoki

^hc  A  




0

0

_ hc

A

(1)

Seziy uchun chiqish ishi Eynshteyn tenglamasini foydalanib topiladi.

A    T  ^hc  ^mmax

 2

2. 
   tenglamaga kattaliklar qiymatlarini qo‘yib A topiladi. A=3.05^.10^-19 J bu qiymatni (1)-tenglamaga qo‘yib, _o ni topamiz _o=640 km.
   

2.