A. A. Mustafaqulov, S. O. Eshbekova

16- MAVZU. TO‘LQIN OPTIKASI

To’lqinning shakli to’lqin sirti, to’qin fronti bilan xarakterlanadi To’lqin sirti deb bir fazada tebranayotgan nuqtalarning geometric

o’rniga aytiladi. To’lqin fronti deb to’qin yetib kelgan nuqtalarning geometrik o’rniga aytiladi.To’lqin uzunligi deb, bitta nurda yotgan bir xil fazada tebranayotgan qo’shni nuqtalar orasidagi masofaga aytiladi. Bir davr ichida to’lqin bosib o’tgan masofa to’lqin uzunlik deyiladi.

  T  ^



Tovushning tarqalish tezligi

Tovush to’lqinlari ham barcha to’lqinlar singari ham qanday moddada cheklangan tezlik tarqaladi. Uning tarqalish tezligi, to’g’ri chiziqli tekis harakatning yo’l formulasidan aniqlanadi.

  ^S

t

Tovushning intensivligi deb, tovush to’lqinlarining yo’nalishiga perpendikulyar bo’lgan bir birlik yuza orqali vaqt birligi ichida o’tgan tovush energiyasiga miqdor jihatdan teng bo’lgan fizik kattalikka aytiladi.

I= ^W

St

bunda,W-tovush to’lqinining energiyasi, S-to’lqin o’tgan yuza, t-to’lqin o’tish vaqti

Intensivlikning tayinli bir minimal qiymatida odam tovushni eshitmay qoladi; bu minimal intensivlik I₀-ga eshitish bo’sag’asi deyiladi.

L=klg ^l

l₀