A. A. Mustafaqulov, S. O. Eshbekova, N. M. Jo’rayeva, J. K. Ibragimov

 
FOYDALANISH UCHUN TAVSIYA ETILADIGAN 
ADABIYOTLAR 
 
1.G.YA.Myakishev,B.B.Buxovsev,YU.L.Klimontovich.Fizika10.T.,”
O‘qituvchi”
2. G.S.Landsberg tahriri ostida. Elementar fizika kursi. 1 tom.M., 
“Nauka”, 1973. 
3. B.M.Mirzaxmedov va boshqalar. Fizika o‘qitish metodikasi 
kursidan o‘quv eksperimenti. - T., “O‘qituvchi”, 1989. 
4. Svitkov L.P. Termodinamika va molekulyar fizika. M., 
“Prosveshenie”, 1986. 
5. M.Ismoilov, M.Yunusov. Elementar fizika kursi -T., ”O‘qituvchi”, 
1990. 
6. I.V.Savelev. Umumiy fizika. 1-tom - M., “Prosveshenie”, 1973. 
7. 
Гершензон
Э
.
М
., 
Малов
Н
.
Н
. 
и
другие
. 
Курс
обшей
физики
(
Молекулярная
физика
). 
М
., “
Просвешение
”, 1982. 
8. 
Кикоин
И
.
К
., 
Кикоин
А
.
К
., 
Молекулярная
физика
М
., “
Наука
”, 
1976. 
9.O.Axmadjonov. Fizika kursi Mexanika va molekulyar fizika. T., 
“O‘qituvchi”.
 
 

---

71 
7-MADZU. KO’CHISH HODISALARI. TERMODINAMIKANING 
IKKINCHI QONUNI 
MASALALAR YECHISH UCHUN USLUBIY KO’RSATMALAR
1.
Ko’chish hodisalariga oid bo’lgan masalalarni echganda bunday 
hodisalar termodinamik muvozanat buzilganda yuzaga keladi. Muvozanat 
o’rnatilishi jarayonida molekulalarning o’zaro to’qnashuvlarida nima 
muhim rol o’ynaydi. Ko’chish molekulalarining erkin yugurish uzunligi 
va o’rtacha tezlik orqali aniqlanishi mumkin, demak,ular biri ikkinchisi 
orqali ifodalanishi mumkin. 
2.
Issiqlik mashinalarida aylanma jarayonlar ko’rilayotganda 
quyidagini aniqlash kerak: qaysi jarayonlar davomida ishchi modda (gaz) 
issiqlikni isitkichidan oladi va qaysi jarayonlarda gaz issiqlikni 
sovutgichga beradi. 
Sikl davomida bajariladigan ish shu issiqlik miqdorlari farqiga teng. 
Karno sikli FIK isitgich va sovitgichlarning absalyut harakatlari orqali 
ifodalanishi mumkin. 
3. Termodinamik tizimning etnopiasi o’zgarishi doim keltirilgan 
issiqlik miqdori orqali aniqlanadi:
∫
=
−
2
1
1
2
T
dQ
S
S
bu yerda tizimga berilgan yoki tizimdan olingan issiqlik miqdori 
qaralayotgan jarayonning hususiyati bilan aniqlanadi.