|
chet el valyutasini sotib olish
quyidagi
tartibda aks ettiriladi:
a) valyuta bozoridagi bitim kursi bo‘yicha hisob-kitob schyotidan
so‘m mablagMarini o ‘tkazish (ko‘chirish):
Debet 5 53 0 -“Boshqa maxsus schyotlar”
Kredit 5110 - “Hisob-kitob schyoti”
b)
chet el valyutasini
Markaziy bank kursidan yuqori bahoda
xarid qilinganda:
Debet 5210 - “Mamlakat ichidagi valyuta schyotlari”
Debet 9 6 2 0-“Valyutalar kurslari farqidan zararlar”
Kredit 5 5 30 -“Boshqa maxsus schyotlar”
d) chet el valyutasini
Markaziy bank kursidan past bahoda
xarid qilinganda:
172
Debet 5210-“Mamlakat ichidagi valyuta schyotlari”
Kredit 5530-“Boshqa maxsus schyotlar”
Kredit 9540-“Valyutalar kurslari farqidan daromadlar”
Buxgalteriya hisobida
chet el valyutasini sotish
quyidagi tartibda
aks ettiriladi:
a) chet el valyutasini
M arkaziy bank kursi bo‘yicha
valyuta
schyotidan o ‘tkazilishi (ko‘chirilishi):
Debet 5530-“Boshqa maxsus schyotlar”
Kredit 5210-“Mamlakat ichidagi valyuta schyotlari”
b) chet el valyutasini
Markaziy bank kursidan yuqori bahoda
sotilganda sotilgan chet el valyutasining so‘mdagi ekvivalentini hisob-
kitob schyotiga kirim qilinishi:
Debet 5110 - “Hisob-kitob schyoti”
Kredit 5530-“Boshqa maxsus schyotlar”
Kredit 9540-“Valyutalar kurslari farqidan daromadlar”
d) chet el valyutasini
M arkaziy bank kursidan past bahoda
sotilganda sotilgan chet el valyutasining so‘mdagi ekvivalentini hisob-
kitob schyotiga kirim qilinishi:
Debet 5110 - “№ sob-kitob schyoti”
Debet 9620-“ValyutaIar kurslari farqidan zararlar”
Kredit 5530-“Boshqa maxsus schyotlar”
7.7. Bankdagi maxsus schyotlardagi pul mablag‘lari hisobi
0 ‘zbekiston Respublikasi hududi va chet mamlakatlardagi
akkreditivlar,
chek
daftarchalari,
boshqa
to‘lov
hujjatlaridagi
(veksellardan tashqari) pul mablagMarining mavjudligi va harakati
to‘g ‘risida, shuningdek, maqsadli moliyalashtirish (tushumlar) pul
mablagMarining alohida saqlanadigan qismining harakati to‘g‘risidagi
axborotlarni umumlashtirish quyidagi schyotlarda amalga oshiriladi:
5510-“ Akkreditivlar”;
173
5520-“Chek daftarchalari”;
5530-“Boshqa maxsus schyotlar”.
5510 “Akkreditivlar” schyotida akkreditivdagi pul mablagMari
hisobga olinadi. Akkreditivga pul mablagMarini oMkazish 5510
“Akkreditivlar” schyotining debetida va 5110 “Hisob-kitob schyoti”,
5210 “Mamlakat ichidagi valyuta schyotlari”, 5220 “Chet eldagi valyuta
schyotlari” va boshqa schyotlaming kreditida aks ettiriladi.
5510 “Akkreditivlar” schyoti bo‘yicha akkreditivga hisobga
olingan
pul
mablagMari
ulaming
ishlatilishi
bo‘yicha
(bank
ko'chirm alariga
asosan),
6010
“Mol
yetkazib
beruvchilar
va
pudratchilarga
toManadigan
schyotlar”ning
debetiga
hisobdan
chiqariladi. Akkreditivdagi ishlatilmagan mablagMar, bank tomonidan
ular qaysi schyotdan oMkazilgan boMsa, shu schyotlarga qayta
tiklanganda 5510 “Akkreditivlar” schyotining krediti, 5110 “Hisob-kitob
schyoti”, 5210 “M amlakat ichidagi valyuta schyotlari”, 5220 “Chet
eldagi valyuta schyotlari” va boshqa schyotlar bilan bogMangan holda
aks ettiriladi.
5510 “Akkreditivlar” schyoti bo‘yicha analitik hisob korxona
tomonidan qo ‘yilgan har bir akkreditiv bo‘yicha alohida yuritiladi.
5520 “Chek daftarchalari” schyotida chek daftarchalaridagi pul
mablagMarining harakati hisobga olinadi. Chek daftarchalarini berishda
pul mablagMarini deponentlash 5520 “Chek daftarchalari” schyotining
debeti va 5110 “Hisob-kitob schyoti”, 5210 “Mamlakat ichida valyuta
schyotlari”, 5220 “Chet eldagi valyuta schyotlari”, 6810 “Qisqa
muddatli bank kreditlari” va boshqa schyotlaming kreditida aks
ettiriladi. Korxona tomonidan berilgan cheklaming toMovi doirasidagi
summa 5520 “Chek daftarchalari” schyotining kreditidan xarajat va
qarzlami hisobga oluvchi schyotlar bilan bogMangan holda hisobdan
chiqariladi. Chek bilan berilgan, lekin bank tomonidan toManmagan
(toMovga taqdim etilmagan) summa 5520 “Chek daftarchalari”
174
schyotida qoladi va ushbu 5520 “Chek daftarchalari” schyotining
qoldig‘i bank ko‘chirmalari bilan mos kelishi lozim. Bankka qaytarilgan
cheklaming (foydalanilmay qolgan) summasi 5520 “Chek daftarchalari”
schyotining kreditida 5110 “Hisob-kitob schyoti”, 5210 “Mamlakat
ichida valyuta schyotlari”, 5220 “Chet eldagi valyuta schyotlari” va
boshqa schyotlar bilan bog‘langan holda aks ettiriladi.
Kreditor korxonalar bilan hisob-kitob qilish uchun korxona
xodimlariga
hisobdorlikka
berilgan
chek
daftarchalaridagi
mablagMaming harakati ustidan nazorat tezkor ravishda yuritiladi.
5520 “Chek daftarchalari” schyoti bo‘yicha analitik hisob har bir
olingan chek daftarchalari bo‘yicha yuritiladi.
5530-“Boshqa maxsus schyotlar”da bankda maxsus saqlanadigan
maqsadli moliyalashtiriladigan (tushumlar) m ablag‘lar, shu jumladan
ijtimoiy muassasalar, obyektlar (bolalar bog‘chasi va boshqalar)ni
saqlash uchun ota-onalardan, o ‘zga foydalanuvchilar va boshqa
manbalardan kelib tushgan pul m ablag‘lari; korxonaning talabiga ko‘ra
alohida schyotda yig‘iladigan va sarflanadigan kapital qo‘yilmalami
moliyalashtirish mablagMari; davlat idoralarining subsidiyalari va shu
kabilaming harakati hisobga olinadi.
Korporativ kartochkalar bo‘yicha hisob-kitoblaming buxgalteriya
hisobi 5530 “Boshqa maxsus schyotlar” pul mablagMarini hisobga
olishning maxsus hisobvaragMda yuritiladi. Korporativ kartochka tutib
turuvchisi uni olgan kundan boshlab
10 kundan kechiktirmay
buxgalteriya oldida undan sarflangan mablagMar to ‘g ‘risida hisobot
berishi shart. Buyruq bilan hisobot uchun kam muddat, masalan, - har
kun har bir ish kuni oxirida deb ham belgilash mumkin.
Agar kartochkadan xizmat safari xarajatlari toMansa, hisobot
xodim xizmat safaridan qaytganidan keyin 3 kun mobaynida taqdim
etiladi.
4230-hisobvaraq kartaning m as’ul tutuvchisi (kompaniyaning
shtatdagi xodimi) qilingan xarajatlar b o‘yicha hisobot berganidan keyin
175
yopiladi (debetlanadi). Bunda ayni nimaga haq to ‘langanligiga qarab
turli hisobvaraqlar debetlanadi.
Misol uchun, kanselyariya tovarlari xarid qilinganda 1080
“Inventar va x o‘jalik anjomlari” hisobvarag‘i debetlanadi, agar printer
uchun tonemi almashtirish bo‘yicha xizmatlar uchun haq to ‘langan
bo‘lsa, 9420 “M a’muriy xarajatlar” hisobvarag‘i debetlanadi.
Korxonaning ajratilgan bo‘linmalarga bankda joriy xarajatlami
(mehnat haqi, alohida xo‘jalik xarajatlari, xizmat safarlari va shu
kabilar) amalga oshirish uchun ochilgan joriy schyotlarda ushbu
ko‘rsatilgan mablag‘laming harakati alohida schyotda aks ettiriladi.
5530 “Boshqa maxsus schyotlar” b o ‘yicha analitik hisobni tashkil
etish 0 ‘zbekiston Respublikasi hududi va chet eldagi boshqa maxsus
schyotlardagi pul mablagMarining naqdligi va harakati to ‘g ‘risidagi
m a’lumotlami olish imkoniyatini ta’minlashi lozim.
7.6-jadval
Do'stlaringiz bilan baham: | 
