А. А. Ашрабов, 10. В. Зайцев

а, б).
Плита лар я хл ит к ° в у р г а л и ёки ичи 
ко в а к бу ла ди ( 7 . 1 - раем, 
в, г).
Ту с и н л ар дэ г и б у й л ам а иш а р м а т у р а э г у в ч и
М
момент т а ъ-
сиридан пайдо б ул а ди г а н ч у з у в ч и к у чн и кабул килиш, к у н д а ­
ланг а р м а т у р а эса ( к у н д а л а н г к у й и л а д и г а н с т е р ж е н л а р , очик 
ёки берк х о м у т л а р ) бетон билан б ир г ал и кд а к у н д а л а н г
<3
к у чн и 
ц абул кил и ш га х и з м ат килади ( 7 . 1 - раем, 
б).
Ту с инл ар га мо н­
т а ж арматураси ^ам урнатилади. У к у н д а л а н г арматуран и ма\- 
ка м ла ш ва к е н г са^нли а р м ат у р а к а р ка с и х;осил килиш у ч у н
хиз мат цилади. Ар ма т у р а к а р к а с ла ри ку пинча пайвандланган,
баъзан т у к и л г а н ^ам б ул ад и . А г а р тусин унча энли бу лма с а
(/;<150 мм) , у нд а битта па й в а ндла нг ан к а р к а с к у йи л а д и , эни 
ка тта т у с и н ла р д а бир неча к а р к а с у р нати лади ; бу нд а ясси ка р-
124

---

к ас ла р бириктиркш ст е р же нл ар и урнатиш йули билан к е н г с а д и ­
ли к а р к з с г а бирлаипирилэди. Арматурани т е ж а ш м а к с а д и д а буй- 
лама с г ер же н ла р ни н г бир кисмини т а я н ч г а е т к г з м а с а х;ам бу ла -
ди. Бироч ¿ > 1 5 0 мм д а к а м и да 2 та с т е р ж е н ь т а я н ч г а ч а етиши 
к е ра к . Ч у з и л г а н зонадаги, д иа ме т ри ¿ = 1 0 . . .40 мм ли б у й л а м а
с т е р ж е н л а р 1 ёки 2 катор жой лаштирилади. Б у н д а бетон ё тк и-
зиш к у л ай булишини к у з д а т у т г а н х;олда к а м и д а
d
га т е н г , ш у -
нингдек, у ст к и с т е р ж е н л ар у ч у н 25 мм ёки осткилари у ч у н 30 мм 
зазорлар ^олдирилади, А г а р остки с г е рж е н ла рн и нг жо йла ши ши
баландлиги буйича 2 катордан ортик б у л с а ё к и б ет онл ана ё тга н -
д а с т е р ж е н л а р горизонтал ^ ол а тд а эмас, балки в ер т и к а л з^олат- 
д а т у р г а н бу л са , у н д а б у заз орлар 50 мм гача оширилади. Б а ­
л а н д т у с и н ла р д а (//>700 мм) у ла рнинг ён ёцлари яцинига ке сим 
ба ландлиги буйича к а дами 400 мм, диаметри 
d —
10... 12 мм ли 
бу йл ама с т е р ж е н л а р урнатилади. Бу й ла ма иш а р ма т у р а л ар и ке- 
симининг юзи ^исоблаш йули билан а никланади, у бетон ке сими 
юзининг к а м и д а 0, 05% ици т а ш к и л этиши к е р а к . Т у с и н л ар г а 
к у н д а л а н г а р м а т у р а хам \рнатилади . У четки б уйл ама а р м а т у -
раларии цамраб олади. Шуни х ам наз арга олиш к е р а к к и , эле- 
ментнинг з^ар кайси юзасидч к у н д а л а н г с г е р ж е н л а р у р т а с и д а г и 
масофа к уп и билан 
‘2Ь
к а м и д а 500 мм булиши к е р а к . Б у к и б ку - 
йилган а р ма т у р а с и б ул ма г ан э л е м е н т л а р д а ве р ти ка л у рна т и ла ди -
ган к у н д ! л а н г с т е р ж е н л ар ( х о м у т л а р ) у рт а с и д а ги масофа к у й и -
д а г и к е лтирилг ан к о н с т р ук т и в чекланишларни ^исобга олган 
д о л д а ани к ла на ди: таянч олди у ч а с т к а л а р д а (бир текис н а г р у з к а
т у ш и ш и д а 1/4 о р ал и вд а ) ке сим баландлиги /г<450 мм д а говори­
ла к у рс а т и л га н масофа к уп и билан /с/2 ва к а ми д а 150 мм олина- 
ди; кесим баландлиги унда н орт ик б у л г а н д а эса к у пи билан /?/3 
к а м и д а 500 мм олинади. Ораликнинг долган цисмида ке сим ба­
ландлиги 
h
> 300 мм б у л г а н д а к у н д а л а н г с т е р ж е нл а р у р т а с и д а ­
ги масофа 3/4^7 гача, лекин ку пи билан 500 мм г ач а оширилиши 
мумкин.
Кучланищнинг а р м а т у р а д а н бетонга узатилиш ишончлилнгини 
таъмин ла ш у ч у н , олдиндан з у р и к к а н т у с и н л ар д а а р м а т у р а эле- 
ментларининг уч ла р иг а ку пинча м а х с у с а нк ер м ос ла ма ла ри у рма -
тйлади. Б ун д а тусин ларн инг у чла ри з у р щ т и р и л г а н булиши к е ­
рак. А р м а т у р а анк ерсиз б у л г а н д а у з у н л и г и к а м и д а 20 см ли 
у ч а с т к а г а , а нк ер мос ла ма ла ри б у л г а н д а эса бу м ос ла м а ла р у з у н ­
лиги нинг икки хиссасига т е н г у ч а с т к а г а к у ши мча ё к и к у н д а л а н г
а р м а т у р а урнатилган булиши к е р а к . Бетонда т а ра н гла на д и га н 
а р м ат у р а л а рн и н г у ч л а ри д а , ш у н и н г д е к ар ма т у р ан ин г бетон би­
лан тишлашиши етарли б ул ма г ан д ч ( силлик сим, к у п толали 
к а н а т л а р и шлатилган да) т а я н ч л а р д а т а ра н гла на д и га н а рм ат у р а-
л ар у ч л а р ид а албатта а нк ер ла р булиши шарт. А р м а т у р а с т е р ­
ж е н л ар и 
т а я н ч л а рд а
тарангланиши 
ва м а ^к а мл ан и ш и 
у ч у н
пайвандланган коротишлар ва шайбалар 
(7.2- раем, 
а, б
л а р ) ,
кесимни ку чс из ла нт ирма с да н р ез ь ба уйиш; т у р л и ш а к л д а г и к у - 
чирио 
у г к а з и л а д и г а н
г о л о в к а л а р ишлатилади. С т е р ж е н ь ва к а ­
нат а р м а т у р а у ч у н м а х с у с цанга ка мр ов ла р и юкори д а р а ж а д а