atomi bor ekaniligi m`alum bo`lsa Demak to`g`ri javob: 𝑩)
53 42. Qanday xajimli vodoroddan 8 marta og`ir bo`lgan
to`yingan uglevodorod tarkibida 2.4·
N A dona
vodorod atomi mavjud bo`ladi ?
A) 12,44 B) 13,44 C) 14,44 D) 15,44 Yechimi: Bu misolni ishlash qiyin sanalmaydi buning uchun nomalum uglevodorodni topib olishimiz kerak, bu
nomalum gazning formulasi topish uchun (
H 2
)2·
8=16 quyidagicha proportsiya tuzamiz;
𝟐𝟐, 𝟒 𝒍(𝑪𝑯
𝟒
)𝒅𝒂 ________________________ 𝟒 ∙ 𝑵
𝑨
(𝑯)𝒂𝒕𝒐𝒎𝒊 𝒃𝒐`𝒍𝒔𝒂
?
________________________
𝟐, 𝟒 𝒈𝒓 (𝑯)𝒃𝒐`𝒍𝒔𝒂
__________________________________________________________ ? = 𝟏𝟑, 𝟒𝟒 𝒈𝒓 𝑪𝑯
𝟒
atomi bor ekaniligi m`alum bo`lsa Demak to`g`ri javob: 𝑩)
13.44 43. Qaysi reaksiyalar amalda sodir bo`lmaydi yani xato berilgan ?
a )
Fe 2
O 3
+
H 2
O →Fe(
OH )
3
;
b )
KOH +
P 2
O 5
→
K 3
PO 4
+
H 2
O ;
c )
BaO +HNO
3
→
Ba (
NO 3
)
2
+
H 2
O ;
d )
CaO +
SiO 2
→
CaSiO 3
;
e)
Na 2
O +
N 2
O 5
→
NaNO 3
;
f )
N 2
O +
NaOH →
NaNO 2
A) a,b,c B) a,e,f C) a,e D) a,f Yechimi: Bu reaksiyalardan qaysilari sodir bo`lmaydi degan savolga a va f banddagi javoblarni amalga
oshmaydi deymiz nega chunki a javobda temir oksidi suvda erimaydi, f javobda azot bir oksidi suv
xosil qilmaydi demakki reaksiya sodir bo`lmaydi qolganlarida esa reaksiya sodir bo`ladi deb shunday
xulosaga kelsak,
Demak to`g`ri javob: 𝑫) 𝒂, 𝒇
𝐵𝑒𝑟𝑑𝑖𝑚𝑢𝑟𝑎𝑑𝑜𝑣 𝑆ℎ𝑒𝑟𝑚𝑢ℎ𝑎𝑚𝑚𝑎𝑑 𝐾𝐼𝑀𝑌𝑂 + 99899 − 477 − 60 − 09
23
44. Qaysi birikmalar qizdirilganda kilorod xosil bo`lmaydi ? 1) vulqon reaksiyasida; 2) Bertole
tuzining parchalanishida; 3) Ohaktoshning parchalanishida; 4) dolomitning parchalanishida;
A) 1,3,4 B) 2,3,4 D) 1,2,3 D) 1.2.4 Yechimi: Bu savolni yechish uchun keling har bir reaksiya tenglamalarini yozib ko`ramiz boshladik:
1) (𝑁𝐻
4
)
2
𝐶𝑟
2
𝑂
7
𝑡
𝑜
→ 𝑁
2
+ 𝐶𝑟
2
𝑂
3
+ 𝐻
2
𝑂
;
2) 𝐾𝐶𝑙𝑂
3
𝑡
𝑜
→ 𝐾𝐶𝑙 + 𝑂
2
;
3) 𝐶𝑎𝐶𝑂
3
𝑡
𝑜
→ 𝐶𝑎𝑂 + 𝐶𝑂
2
;
4) 𝐶𝑎𝐶𝑂
3
∙ 𝑀𝑔𝐶𝑂
3
𝑡
𝑜
→ 𝐶𝑎𝑂 + 𝑀𝑔𝑂 + 𝐶𝑂
2
Demak to`g`ri javob: 𝑨) 𝟏, 𝟑, 𝟒
45. Quyidagilar ichidan tog`ri javob berilgan qatorni aniqlang.
A) M(N 2 )=28 gr·mol -1 B) Mr(N 2 )=28 gr·mol -1 C) Ar(N)=14u D) m a (N)=14/u Yechimi: Bu savolni javobini topish uchun quyidagi jadvalga etibor berishimiz kerak:
A) M(N 2 )=28 gr·mol -1
molyar massa, chunki M O'lchov birligi g/mol bo'lishi kerak B) Mr(N 2 )=28 gr·mol -1
molyar massa, chunki M O'lchov birligi g/mol bo'lishi kerak C) Ar(N)=14u
nisbiy atom massa, chunki Ar O'lchov birliksiz D) m a (N)=14/u
absolut massa - chunki, m a O'lchov birligi 𝒖
(unit) bo'ladi. Demak to`g`ri javob: 𝑨)
M(N 2 )=28 gr·mol -1 Belgisi
Nomlanishi
O`lchov birligi
Nomlanishi
m a Massa atom
m.a.b Massa atom birligi
m m Molekulyar massa
m.a.b Massa atom birligi
Ar Nisbiy atom massa
o`lchovsiz kattalik
Mr Nisbiy molekulyar massa
o`lchovsiz kattalik
M Molyar massa
gr/mol gram taqsim mol
𝐵𝑒𝑟𝑑𝑖𝑚𝑢𝑟𝑎𝑑𝑜𝑣 𝑆ℎ𝑒𝑟𝑚𝑢ℎ𝑎𝑚𝑚𝑎𝑑 𝐾𝐼𝑀𝑌𝑂 + 99899 − 477 − 60 − 09
24
46. Ushbu jadvalda quyidagi malumotlar keltirilgan;
ω %(C) ω %(H) Uglerodning bir massa birligiga tog`ri keladigan vodorod massa birliklari soni 1.birikma 80
x 2.birikma 25
y Karrali nisbatlar qonuniga ko`ra
x:y ni aniqlang(avval birinchi birikmani keyin ikkinchi birikmani).
A) 2:4 B) 3:4 C) 4:3 D) 4:2 Yechimi: Bu masalani yechish uchun har bir birikmani formulasni top chiqishimiz kerak bo`ladi. Birinchi
birikmada faqat uglerodning foizi berilgan bo`lib unda vodorodning ham foizini topsak bo`ladi yani 100-
80=20 vodordning foizi 20% eknaligi kelib chiqadi. Ikkinchi birikmada esa faqat vodorodning foiz
berilgan undan ham xuddi yuqoridagidek 100-25-75 uglerodning 75% ekanligi kelib chiqadi.
𝑚𝑖𝑞𝑑𝑜𝑟𝑖𝑦 𝑞𝑖𝑠𝑚𝑛𝑖 𝑡𝑜𝑝𝑖𝑠ℎ 𝑓𝑜𝑟𝑚𝑢𝑙𝑎𝑠𝑖𝑑𝑎𝑛 =
%
𝐴𝑟
birinchi birikmani formulasini topsak
(𝐶)80
12
= 6,66; 20 =
(𝐻)20
1
bundan 6,66:20 nisbatda bo`lsa 2(6,66:20)=2:6 nisbatda ekan yani
C 2
H 6
.
Ikkinchi birikmaniki esa,
(𝐶)75
12
= 6,25; 25 =
(𝐻)25
1
bundan 6,25:25 nisbatda bo`lsa 1(6,25:25)=1:4 nisbatda ekan yani
CH 4
kelib chiqar ekan. Ana endi
x va
y yani vodorod nisbatlarini topamiz.
(𝑪
𝟐
𝑯
𝟓
)
𝒅𝒂 𝟐 𝒕𝒂 𝑪 𝒂𝒕𝒐𝒎𝒊𝒈𝒂 ________________________ 𝟔 𝒕𝒂 (𝑯)𝒂𝒕𝒐𝒎𝒊 𝒕𝒐𝒈`𝒓𝒊 𝒌𝒆𝒍𝒔𝒂
(𝑪
𝟐
𝑯
𝟓
)
𝒅𝒂 𝟏 𝒕𝒂 𝑪 𝒂𝒕𝒐𝒎𝒊𝒈𝒂 ________________________
𝒙
__________________________________________________________ 𝒙 = 𝟑 𝒕𝒂 (𝑯)𝒂𝒕𝒐𝒎𝒊 𝒕𝒐𝒈`𝒓𝒊 𝒌𝒆𝒍𝒂𝒓 𝒆𝒌𝒂𝒏
(𝑪𝑯
𝟒
)
𝒅𝒂 𝟏 𝒕𝒂 𝑪 𝒂𝒕𝒐𝒎𝒊𝒈𝒂 ________________________ 𝟒 𝒕𝒂 (𝑯)𝒂𝒕𝒐𝒎𝒊 𝒕𝒐𝒈`𝒓𝒊 𝒌𝒆𝒍𝒔𝒂
(𝑪𝑯
𝟒
)
𝒅𝒂 𝟏 𝒕𝒂 𝑪 𝒂𝒕𝒐𝒎𝒊𝒈𝒂 ________________________
?
__________________________________________________________ 𝒚 = 𝟒 𝒕𝒂 (𝑯)𝒂𝒕𝒐𝒎𝒊 𝒕𝒐𝒈`𝒓𝒊 𝒌𝒆𝒍𝒂𝒓 𝒆𝒌𝒂𝒏
𝑥 = 3 ∶ 4 = 𝑦
ekan
Demak to`g`ri javob: 𝑨)
3:4
𝐵𝑒𝑟𝑑𝑖𝑚𝑢𝑟𝑎𝑑𝑜𝑣 𝑆ℎ𝑒𝑟𝑚𝑢ℎ𝑎𝑚𝑚𝑎𝑑 𝐾𝐼𝑀𝑌𝑂 + 99899 − 477 − 60 − 09
25
47. 6
gr geliy va
9,02 · 10
23
dona kislorod atomi tutgan ozondan iborat aralashmadagi geliyning mol
ulushi va ozonning massa ulushini mos ravishda toping.
A) 0,375; 0,4 B) 0.75; 0,8 C) 0,8; 0,75 D) 0,4; 0,375 Yechimi: Bu misolni ishlash uchun savolda birinchi bo`lib mol ulushi so`ralayapti demak ikkiala moddalarning
molini topib olamiz molni biz
𝑛 =
𝑚
𝑀𝑟
dan topib olamiz. yani
(𝐻𝑒)𝑛 =
6
4
= 1,5 𝑚𝑜𝑙
ekan. Endi avagadro
soni ko`rinishidagi sonlarni molga aylatiramiz
𝑛 =
𝑁
𝑁
𝐴
=
9,02·10
23
6,02·10
23
= 1,5 𝑚𝑜𝑙(𝑂)
atomi bo`lar ekan.
𝟏 𝒎𝒐𝒍 (𝑶
𝟑
)
𝒅𝒂 ________________________ 𝟑 𝒕𝒂 (𝑶)𝒂𝒕𝒐𝒎𝒊 𝒃𝒐`𝒍𝒔𝒂
?
________________________
𝟏, 𝟓 𝒎𝒐𝒍 (𝑶)
𝒂𝒕𝒐𝒎𝒊
__________________________________________________________ 𝒚 = 𝟎, 𝟓 𝒎𝒐𝒍 (𝑶
𝟑
)𝒅𝒂 𝒃𝒐`𝒍𝒂𝒓 𝒆𝒌𝒂𝒏
endi mo`llarni qo`shib mol ulushini topib olsak bo`lad
