[phone] Terdu pi o'zbek tili va adabiyoti yo'nalishi

Sen yonib ketarsan yodimda,
Biron sharpa, tovush eshitsam.

Ushbu parchaning birinchi misrasida “yodga kelmoq” birikmasi oʻrnida "yonib ketarsan" leksik birikmasi ishlatilib, istiora hosil qilingan.

Yana bir oʻrinda ochiq istiora (oʻxshatilayotgan narsa tushirilib qoldirilib, faqat oʻxshayotgan narsalargina berilgan) namunasini uchratish mumkin.


Tinglamaysan mening nolamni
Tinglamaysan, chorasiz ohu.

Bu misrada dunyodan mangu koʻz yumib, yaqinlarining nolasini eshitmayotgan Abdullajon obrazi "chorasiz ohu" leksik birikmasi bilan ifodalanyapti. Bu misrada oʻxshatilayotgan narsa tushirib qoldirilib (tasvir obyekti – Abdullajon), faqat oʻxshayotgan narsa (“chorasiz ohu”) berilyaptiki, bu ochiq istioradir.

Gʻamli uyda qirq kun yonar sham,
Sen uyimda yonursan abad.

Bu baytdagi “ gʻamli uy” leksik birikmasiga eʼtibor qiling. “ Gʻamli uy”- istiorali sifatlash. Negaki shoir "gʻamli" sifati orqali - judolikka uchraganlik ma’nosini ifodalayapti. Anglashiladiki, marhum yashagan uy - "gʻamli" sifatlashi vositasida ochilgan. Shunga koʻra, “gʻamli uy” leksik birikmasi istiorali sifatlash boʻladi.

Sovuq yerga qoʻydikmi seni,
Kerakmiding shunchalar unga.

“Sovuq yer” leksik birikmasi vositasida shoir bu oʻrinda qabrni nazarda tutmoqda. Ushbu misrada oʻxshatilayotgan narsa (tasvir obyekti - qabr) tushirib qoldirilib, o'xshayotgan narsa ("sovuq yer") berilyabdi. Bu ochiq istioradir.

Epitet (yun. epitheton- ilova etilgan, izohlovchi) -badiiy sifatlash, narsa-hodisaning belgisini obrazli ifodalaydigan badiiy aniqlovchi. sifatlovchi soʻz aniqlanmish so'z bilan birikib, oʻz "xislat" belgilarini unga koʻchirgan holda muayyan hodisaning u yoki bu tomonlarini aniqlaydi. Masalan:


Buncha xasis boʻlmasa dunyo,