9-son –to’plam dekabr 2021 pedagoglar uz 1

19-son 1 
–to’plam dekabr 2021
 
 
pedagoglar.uz
 
646
fikrlar qarama-qarshi nuqtai 
nazarlarga duch keladilar. Ba’zi kutilmagan 
hodisalar 
o`quvchilarni tang ahvolga solib quyadi. O`quvchilarni bunday sharoitda amaliy 
faoliyatga tay
orlashda seminar mashg’ulotlari xar xil temalarda o’tkaziladigan 
mashg’ulotlar, nazariy konferensiyalar o`quvchilar tayyorlagan doklad va 
referatlar muhokamasi.Siyosiy mavzulardagi suxbatlar va boshqa tadbirlar g’oyat 
muhim urin tutadi. Sinf va maktab miqi
yosida o’tkaziladigan bu tadbirlar 
o`quvchilarga erkin fikr almashishiga pirovardida haqiqatni aniqlab olishga keng 
imkokoniyat yaratib beradi. 
O`quvchilar o`quv materiallarining asosiy mazmunini sinfda dars davomida 
o`zlashtirib oladilar albatta biroq o`quvchilarning tarix programmasi yuzasida 
o’rganish zarur bo`lgan bilim va malakalarining hammasi ham sinf dars 
mashg`ulotlari doirasida sig`dirib olmaydi. Buning ustiga tarixiy bilimlar ilmiy va 
siyosiy informatsiyalar hajmi tez kengayib , muttasil oshib borayotgan sharoitda 
o`quvchilar ishlarni yaxshi yo`lga qo`yish g’oyat zarurdir. Tarix sevib o’qiladigan 
fandir uni o’rganish jarayonida o`quvchilarda o`tmishni puxta bilib olish tilagi ortib 
boradi, ulardagi bu istakni sinfdan tashqari ishlarni yaxshi yo`lg
a quyish yo’li 
bilangina bajo keltirish mumkin. Tarix predmetni yuzasidan sinfdan tashqari 
ishlarni mazmunan forma va metodlarni metodik adabiyotda turlicha 
klassifikatsiya qilinadi/ Metodist V. N. Bernadskiy sinfdan tashqari ishlar 
klassifikatsiyasiga bil
ish manbalarini asos qilib ularni quyidagi turlarga bo’ladi. 
Ma’lumki o`quvchilar faqat darslikni o’qish bilan chegaralanib qolsa, ularning bilim 
doirasi va o`tmish haqidagi tassavurlari tor bo’lib qoladi. Shuni e’tiborga olib V. N. 
Bernadskiy sinfdan tash
qari ishlarni asosiy formasi sifatida qo`shimcha o’qishni 
tavsiya qiladi. 
Yozma va bosma manbalar blan ishlash metodi. Sinfdan tashqari ishlarning bu 
turiga qo`shimcha kitob o’qish, tarixiy adabiy to`plamlar, xususiyatlar, arxivlardagi 
hujjatlar va boshqalarni o`rganish vaqtli matbuotni o`rganuvchilar to`garagi 
“barpo qilish” “Kitob va uning tarixi” degan temada kecha tashkil etish, o`lkaining 
o`tmishi va hozirgi hayotida doir har xil kitob va maqolalar qo'yozmalarni 
o`rganish kabi ishlar kiradi. 
Illyustratsiya o`rganish kabi darsda boshlangan ishlarni sinfdan tashqari 
ekskursiyalar, paxod va ekspedisiyalar davomida to`plangan materiallar nusxasini 
ko’paytirish , rasmga olish shu materiallar asosida modellar yasash va namoyish 
qilish ham shu guruhga doir ishlarda qaytariladi. Bu ishlar ham sinfdagi ishlar bilan 
bog’lab olib boriladi. Gap shundaki, o’qucvhilar dars jarayonida egallangan 

---