9-son –to’plam dekabr 2021 pedagoglar uz 1

19-son 1 
–to’plam dekabr 2021
 
 
pedagoglar.uz
 
13
Tarixdan ma`lum, ma`naviyatimizning asosiy bo`g`ini bo`lgan musiqiy 
madaniyatimiz, an`anaviy qo`shiqlarimiz, maqom ijrochilari hamisha 
xalqimizning kundalik hayotida ma`naviy ozuqa sifatida 
e’tirof
etib kelingan. 
Xalq og`ir kunlarida musiqadan najot izlagan, xursandchilik kunlarida ham 
qo`shiq va musiqa ularga hamroh bo`lgan. Zero, bugungi muborak mustaqil 
zaminimizda (mustaqillikka erishgan kunimizda) o`zligimizni anglab borayotgan 
bir davrda ulkan ma`naviyatimizning bir bo`lagi bo`lgan, ota-bobolarimizdan 
meros bo`lib kelgan milliy musiqiy madaniyatimizga suyanish, an`anaviy 
qo`shiqlarimizga murojaat qilish tabiiy holdir. Bularning barchasi barkamol 
avlod tarbiyasida, yoshlarning 
ma’naviy
dunyoqarashini shakllantirishda muhim 
ahamiyat kasb etadi. 
Musiqa inson hissiyotiga kuchli ta`sir ko`rsatish imkoniyatiga ega bo`lib, 
o`quvchilarni nafosat olamiga olib kirish va 
g’oyaviy
- axloqiy tarbiyalashning 
muhim vositasidir. Bobomiz Shayx Sa`diy aytgan 
edi:” Musiqa
odam ruhining 
yo`ldoshidir”. Sharq
allomalari, shayx ul-mashoyixlar musiqa san`tiga yuqori 
baho berib, uning inson ruhiga ma`naviy quvvat bo`lib xizmat qilishini alohida 

---

19-son 1 
–to’plam dekabr 2021
 
 
pedagoglar.uz
 
14
ta’kidlaganlar. Xususan, Hazrat 
Abu Bakr Buxoriy-Kalobodiy (vaf.994-y.) musiqa 
tovushlari-
nag’malarni
ta`riflab,ularni “jon
quvvati va 
ozig’iturur. Agar
jon 
nag’madan
quvvat topsa, o`z maqomi sari ishrof aylaydi,ul maqomi la 
mashg’ul
bo`lardi, deb yozadi. 
Demak, musiqa insonga 
ma’naviy
ozuqa bo
’
lishi bilan birga uni tarbiyalashda 
ham ahamiyatli ekan. Chunki, ruhi tetik va barkamol kishi o`zida yaxshi insoniy 
fazilatlarni mujassam eta oladi. 
Vatandoshimiz Abu Nasr Farobiynig (873-950) bu xususdagi fikri ham 
e`tiborlidir: “Musiqa
ilmi shu ma`noda foydaliki, u o`z muvozanatini yo`qotgan 
odamlar xulqini tartibga keltiradi, mukammallikka yetmagan xulqni mukammal 
qiladi va muvozanatda bo`lgan odamlar xulqining muvozanatini saqlab turadi. 
Bu ilm tananing salomatligi uchun ham foydalidir. Chunki tana kasal bo`lsa, ruh 
so`ladi,tana to`siqqa uchrasa, ruh ham to`siqqa uchraydi. Shuning uchun 
ovozlarning ta`siri bilan ruhni 
sog’aytirish
yordamida tana 
sog’aytiriladi…”
Alloma Abu ibn Sino (980-1037) musiqaning katta tarbiyaviy ahamiyati haqida 
aytgan quyidagi so`zlari ham chuqur ma`noga 
ega: “Bolaning
mijozini 
kuchaytirmoq uchun unga ikki narsani qo
’
llamoq kerak. Biri, bolani asta-sekin 

---