9-son –to’plam dekabr 2021 pedagoglar uz 1

19-son 1 
–to’plam dekabr 2021
 
 
pedagoglar.uz
 
47
Hatto Buxoro madrasasining darvozasiga “Bilim olish har bir musulmon 
ayol va erkakning burchidir”, degan xitobnoma o‘yib yozib qo‘yiladi.
Madrasa va xonaqoh tinglovchilari fanning turli sohalaridan ko‘pgina 
kitoblarni tahlil qilar edilar. Amir Temur va uning avlodlari saroylarida ko‘hna 
dunyo va o‘rta asrning noyob asarlari saqlanib kelayotgan boy kutubxonalari bor 
edi.
Samarqandda Amir Temur va Ulug‘bekning, Hirotda 
Shohrux,Boysung‘ur, Husayn Bayqaro va Alisher Navoiyning boy 
kutubxonalari ziyo tarqatish bilan mashg‘ul edi. Mana shu davrdan asrda ham, 
nazmda ham ko‘plab nodir badiiy va lirik asarlar yaratildi.
O‘rta Osiyo xalqlari, xususan, o‘zbek hamda tojik adabiyoti o‘rtasida 
o‘zaro aloqa va hamkorlik kengaydi va mustahkamlandi. Tarjima adabiyoti 
vujudga keldi. 
Badiiy adabiyotning ravnaqi bilan uzviy bog‘langan holda 
adabiyotshunoslik ham taraqqiy etdi, nodir asarlar yaratildi.Durbek tomonidan 
qayta ishlangan“Yusuf va Zulayho” dostoni toshkentlik shoir Atoiyning devoni 
shu davr badiiy adabiyotning durdonalaridir. 
Bu davrda o‘zbek shoirlari ichida Lutfiy (1366-1465) alohida o‘rin 
tutadi.Navoiyga qadar o‘zbek she‘riyatida Lutfiy darajasiga yetar shoir 
bo‘lmagan. U birgina turkiy tilda asarlar yaratib qolmadi, balki fors tilida ham 
qasidalar yozdi.Lutfiy ijodida haqiqat va adolatni sevish, shafqat va muruvvatli 
bo‘lishni targ‘ib qilish, ilm va san‘atni sevish kabi fikrlar katta o‘rin olgan.
XV asr badiiy adabiyoti ravnaqida buyuk davlat arbobi, ulug‘ shoir , olim 
mutafakkir Alisher Navoiy (1441-1501) va buyuk fors-tojik shoiri Abdurahmon 
Jomiy (1414-1492) ning hissalari g‘oyat buyukdir. 
Navoiy butun faoliyati va ijodiyotini insonning baxt –saodati uchun 
kurashga, xalqning osoyishtaligiga, o‘zaro urushlarning oldini olishga, 
obodonchilik ishlariga, ilm-fan, san‘at va adabiyot taraqqiyotiga bag‘ishladi.

---