9-sinf sana: 7-dars. Algoritmni tasvirlash usullari

Asosiy tushunchalar:
Algoritmni tasvirlash, so’zlar orqali tasvirlash, formulalar yordamida tasvirlash, jadval ko’rinishida tasvirlash, grafik shaklda tasvirlash, blok-sxema, blok-sxema shaklida tasvirlash, dastur, dastur shaklida tasvirlash.
Darsning blok-chizmasi: E jadval
O’tilganlarni takrorlashni quyidagicha amalga oshirish mumkin.
SJ, K Avvalgi mavzulardagi materiallar asosida.
MY Darslikning avvalgi mavzusidagi yoki qo’shimcha misol va mashqlar.
BST BST-10 dan BST-22 gacha.
Mavzuni yoritish:
Avvalgi darsda algoritmlar so’z orqali ifodalandi. Shuni aytish lozimki, algoritmni tasvirlashning ham turli usullari mavjud. Quyida algoritmlarni tasvirlashning keng tarqalgan usullari ko’rib chiqiladi:
1. Algoritmi soz’lar orqali ifodalanishi. Avvalgi darsda keltirilgan bir qator misollar inson og’zaki nutqida qo’llaniladigan so’zlar orqali ifodalangan edi (masalan, choy damlash yoki yig’indini hisoblash algoritmi). Algoritmning bunday tasvirlash usulida ijrochi uchun ko’rsatma jumlalar orqali buyruq shaklida beriladi.
Misol uchun suv havzasi oldida turgan A litrli va B litrli suv idishi bor ijrochi uchun {A ni to’ldir; B ni to’ldir; A dan B ga quy; B dan A ga quy; A ni bo’shat; B ni bo’shat} ko’rsatmalar sistemasini olish mumkin. Bu ijrochiga xos masalaning maqsadi o’lchab olinishi kerak bo’lgan suv miqdorining A yoki B idishlardan birortasida hosil bo’lishidir.
1-misol. A=3 va B=5 bo’lganda suvchi 1 litr suv o’lchab olishi uchun algoritm tuzilsin. Bu masalaning maqsadga yetkazuvchi algoritmini so’zlar yordamida tuzish qulay:

Qadamlar	Algoritmdagi ko’rsatmalar	A idishda	B idishda
1	A ni to’ldir;	3 litr;	0 litr;
2	A dan B ga quy;	0 litr;	3 litr;
3	A ni to’ldir;	3 litr;	3 litr;
4	A dan B ga quy.	1 litr;	3 litr;