9-sinf kimyo fani biletlariga javoblar 1-bilet



Download 2,06 Mb.
Pdf ko'rish
bet11/49
Sana09.06.2022
Hajmi2,06 Mb.
#648505
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   49
Bog'liq
kimyo 9-sinf bilet javoblari

1-savolga javob: 
Modda miqdorining o‘lchоv birligi mol hisoblanadi. 
Mоl dеb, mоddаning 12C izоtоpining 6,02·10
23
tа C- аtоmlаri sоnigа tеng zаrrаchа (mоlеkulа, аtоm, iоn)
sаqlаgаn miqdorigа аytilаdi. Mоddаning mаssаsi vа miqdоri hаr хil tushunchаlаrdir. Mаssа grаmm vа
kilоgrаmmlаrdа, mоddа miqdori esа mоllаrdа hisoblаnаdi. Mаsаlаn, suvning molekulyar massasi 18 u. b. gа 
tеng. Suvning 1 mоli 18 grаmm gа tеng bo‘lаdi. Shu bilаn bir qаtоrdа, kimyoviy hisoblаshlаrdа 1 kilоmol
(kmоl) 1000 mоlgа tеng, 1 mmоl 0,001 mоlgа tеng bo‘lаdi. Mоddаning «mоl» lаr sоnini, mаssаsini m vа
mоlyar mаssаsini M bilаn bеlgilаsаk, bu uchаlа kаttаliklar оrаsidа quyidagi bog‘liqliklar bor: 
Moddaning molyar massasi — uning bir molining massasidir. U ham bo‘lsa modda tarkibidagi 
6,02·10
23
zarrachalarining massasiga teng. Molyar massa, odatda, bir molga to‘g‘ri keladigan grammlar (g/mol)
bilan ifodalanadi. Masalan, M(H
2
) = 2 g/mol; M(FeS) = 88 g/mol; M(Fe) = 56 g/mol; M(S) = 32 g/mol. 
Avogadro o‘zining kuzatishlari asosida 1811-yilda quyidagi qonunni yaratdi: Bir xil sharoitda (bir xil bosim va 
haroratda) teng hajmdagi turli gazlarning molekulalari (atomlari) soni teng bo‘ladi. Avogadro qonunidan ikkita 
xulosa kelib chiqadi. 
1. Normal sharoit (T=273K, P=101,325 kPa) da har qanday gazsimon moddaning “1 mol” miqdori 22,4 l 
hajmini egallaydi va bunga gazlarning molyar hajmi deyiladi. V molyar = V
M
= 22,4 mol/lholida belgilanadi. 
Bu xulosaga ko‘ra: 1 mol H
2
gazi va boshqa gazlar normal sharoitda 22,4 l hajmga ega. Ularning 10 moli 224 l, 
0,1 moli esa 2,24 l hajmni egallaydi. 
2. Gazsimon moddaning hajmi va miqdori uning tarkibidagi zarracha (molekula, atom)lar soniga bevosita 
bog‘liqdir. Shunga ko‘ra har qanday moddaning “1 mol” miqdori tarkibida 6,02·10
23
ta zarracha (molekula, atom) 
bo‘ladi. Bu Avogadro soni deyilib, N
A
= 6,02·10
23
holida yoziladi. 


Demak, 1 mol Cl
2
tarkibida 6,02·10
23
ta Cl
2
molekulasi bor. Undagi xlor atomlari soni esa 2 marta ko‘p – 12,04·10
23 
ta bo‘ladi. Demak,– xohlagan bir gazning 1 molida 6,02·10
23
ta molekula bo‘lib, 22,4 l hajmni egallaydi; 
– 1,0 mol gazda 6,02·10
23
ta molekula bo‘lib, 22,4 l hajmni egallaydi; 
– 0,5 mol gazda 3,02·10
23
ta molekula bor, ular 11,2 lhajmni egallaydi; 
– 2,24 l Cl
2
gazida 6,02·10
22
ta molekula bo‘lib, uning miqdori 0,1 mol va massasi 7,1 g bo‘ladi. 
Gazning molyar hajmi gaz hajmining (n.sh.dagi) moddani tegishli miqdori n ga nisbatidan topiladi: 
Bunda V – hajm(l- hisobida), n – moddaning miqdori (mol hisobida). 
Avogadro qonuni asosida gazsimon moddalarning molyar massalarini aniqlash mumkin. Gaz molekulalarining 
massasi qancha katta bo‘lsa, bir xil hajmdagi gazning massasi shuncha katta bo‘ladi. Gazlarning teng hajmlarida 
bir xil sharoitda molekulalar soni bir xil bo‘ladi. Gazlarning teng hajmlari massalarining nisbati ularning molyar 
massalarining nisbatiga teng:m1: m
2
= M
1
: M
2
bunda m1– birinchi gaz muayyan hajmining massasi, m
2
– ikkinchi 
gaz xuddi shunday hajmining massasi, M
1
va M
2
– birinchi va ikkinchi gazning molyar massalari. 

Download 2,06 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   49




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish