9-sinf jahon tarixi

Baholash mezonlari. “ Ofarin “, “ Barakallo “, “Harakat qil” so’zlari yozilgan shakllar.

2. 
   Mavzu: XIX asrning oxiri va XX asr boshlarida Fransiyada iqtisodiy va siyosiy hayot.
   

Iqtisodiy ahvol. XIX asr so’nggi choragida Fransiyaning iqtisodiy taraqqiyoti sekinlashdi. Chunonchi, dunyoda sanoat ishlab chiqarish hajmi bo’yicha ikkinchi o’rindan to’rtinchi o’ringa tushib qoldi. Xo’sh, Fransiya iqtisodiy taraqqiyoti sekinlashuvining asosiy sa­bablari nimalardan iborat edi?

Avvalo, Fransiyaning hamon mayda tovar ishlab chiqaruvchilar davlati bo’lib qolayotganligi import hajmining eksportdan ortiq bo’lishiga olib kelgan. Ikkinchidan, ichki bozorning cheklanganligi va tabiiy boyliklarning kamligi uchun shunday bo’ldi. Uchinchidan, Prussiya bilan bo’lgan urush Fransiyaga juda katta moddiy talofat yet­kazdi. Urushda Fransiya 13 mlrd. frank zarar ko’rdi. Ayni paytda, Ger­maniyaga 5 mlrd. frank tovon to’lashga majbur bo’ldi. Shuningdek, sanoati taraqqiy etgan Elzas va Lotaringiya viloyatlari (ularda 2 mln. aholi yashardi)dan mahrum bo’ldi. To’rtinchidan, ichki siyosiy vaziyatning beqarorligi mamlakat iqtisodiy ahvoliga katta salbiy ta’sir ko’rsatdi. Beshinchidan, dehqonlar xarid quvvatining pastligi sanoat ishlab chiqarishi o’sishiga salbiy ta’sir ko’rsatayotgan edi. Buning oqibatida Fransiyada ekinlar hosildorligi pastligicha qoldi. Mamlakat aholisining 70 % i hamon qishloqda yashamoqda edi. Oltinchidan, Fransiya chetga ko’p kapital chiqarib yubordi. Bu sarmoyadorlarga katta foyda keltirardi. Shuning uchun ham sarmoya­dorlar (kapitalistlar) o’z sarmoyalarini (kapitalini) mamlakat ishlab chiqarishiga emas, balki chetga (katta foiz evaziga albatta) chiqarishni afzal ko’rganlar.