9-sinf jahon tarixi

Baholash mezonlari. “ Ofarin “, “ Barakallo “, “Harakat qil” so’zlari yozilgan shakllar.




Mavzu: AQSh XIX asrning oxiri va XX asr boshlarida.

Fuqarolar urushidan keyin yagona ichki bozorning vujudga kelganligi, qulchilikning tugatilishi, quldorlik latifundiyalarining bekor qilinishi, unumdor yerlarning, foydali qazilma boyliklarning ko’pligi, sersuv daryolar va poyonsiz o’rmonlar, amerika xalqining tadbirkorligi mamlakat iqti­sodiy taraqqiyotining nihoyatda tezlashuviga sabab bo’ldi. Ayni payt­da, AQShga qo’shni davlatlar (Kanada va Meksika) kuchsiz edi. Bu hol AQShni ortiqcha harbiy xarajatlardan xalos etdi. Bundan tashqari, AQShga yashash uchun kelganlarning katta qismi amalda yuqori malakali mutaxassis kishilar edi. 1870-1914-yillarda AQShga 25 mln. kishi ko’chib keldi. Bu ham AQSh taraqqiyotida muhim rol o’ynadi. Shuningdek, ishchi kuchiga doimiy muhtojlik yangi texnika va texnologiyalarning ishlab chiqa­rishga keng joriy etilishiga yo’l ochdi. 1900-yilda mamlakat aholisining atigi 6 foizi savodsiz edi. Qo’lida biror hunarning yo’qligi uyat hisoblanadigan hodisaga aylandi. Bu omillar ham AQShning gurkirab rivojlanishiga olib keldi. XIX asrning oxirgi o’ttiz yili AQSh tarixida taraqqyotning yuk­sakligi va juda muhim iqtisodiy va siyosiy voqealar bo’lganligi bilan xarakterlanadi. Agar 1860-yil AQSh sanoat mahsuloti hajmi jihatidan dunyoda 4-o’rinda turgan bo’lsa, 1894-yilga kelganda birinchi o’ringa chiqib oldi. 1894-yilda AQShning sanoat mahsuloti G’arbiy Yevro­padagi hamma mamlakatlar mahsulotining yarmiga teng va Buyuk Britaniya mahsulotidan esa ikki baravar oshiq edi. AQShda keng bozorning vujudga keltirilishi kapitalizm taraqqi­yoti uchun juda katta ahamiyatga ega bo’ldi. Hammadan oldin bunga qishloq xo’jaligidagi kapitalizm taraqqiyotining «amerikacha yo’li» g’alaba qilganligi, g’arbiy hududlarning tezlik bilan o’zlashtirilganligi, katta tezlik bilan temiryo’llar qurilganligi va immigratsiya natijasida aholining tez ko’payishi ham yordam berdi. AQSh sanoati o’sishida Yevropa kapitali ham muhim rol o’ynadi. 1880-yilda Yevropa davlatlari AQShga 2 mlrd. dollar kapital kiritgan bo’lsalar, bu ko’rsatkich 1890-yilda 3 mlrd. dollarga yetdi. Biroq, AQSh chetga kapital chiqarish bo’yicha Angliya, Fransiya va Ger­maniyadan orqada edi. AQSh XIX asrning so’nggi 30 yili ichida barcha sarmoyani asosan tinch qurilishga sarfladi.