9 sinf. Fan: Geografiya Mavzu: Fanning maqsadi vavazifalari darsning texnologik xaritasi

O’tilgan mavzuni so’rab baholash:

1. 
   Fan va ishlab chiqarish rivojlanishining olti muhim yo‘nalishi qaysi mamlakatlarg: xosligini xaritada ko'rsating.
   
2. 
   Yo‘nalishlarning kelib chiqishi va chuqurlashishida asosiy rol o‘ynagan omillanr baholang.
   
3. 
   FTI ning chuqurlashishida boshqarish qanday ahamiyat kasb etadi?
   
4. 
   «Kibernetika»ga xos xususiyatlar va imkoniyatlar to‘g‘risida so‘zlab bering.
   

Yangi mavzu bayoni
Jahon xo'jaligining shakllanish jarayoni amalda kishilik jamiyatining jami tarixini o‘z ichiga oladi. Chunki u ishlab chiqarish kuchlarining necha ming yillar davomidagi evolyutsiyasining natijasidir. Jahon xo^ejaligining shakllanishi va rivojlanishi jarayonlarini o‘ziga xos xususiyatlar bilan ifodalanuvchi ayrim bosqichlarga taqsimlash mumkin. Birinchi va eng uzoq davrni o‘z ichiga olgan jahon xo‘jaligi belgilari va regional xususiyatlari shakllana boshlagan bosqich buyuk geografik kashfiyotlar davrigacha davom etgan. Buyuk geografik kashfiyotlar natijasida xalqaro savdo Yevropa va Osiyodan keyin Yer sharining boshqa regionlarini ham qamrab oladi. Regionlar o‘rtasida mahsulotlami ayirboshlash jahon bozorini vujudga keltiradi. Ushbu bozor transport rivojlanishi munosabati bilan yana ham kengaydi, chunki dengiz transporti barcha materiklami birlashtirishga imkon berdi. Jahon xo‘jaligi XX asr arafasida to‘la-to‘kis shakllanib bo‘ldi hamda mazkur asming birinchi yarmida uning rivojlanishi ayrim hududlami qamrab olish hisobiga amalga oshdi.
Jahon xo'jaligi iqtisodiy kategoriyadir, chunki uning to‘g‘risidagi tushuncha ijtimoiy mehnat taqsimoti tushunchasi, xo‘jalik aloqalarining baynalmilallashishi hamda xalqaro iqtisodiy integratsiyalanishi bilan aloqadordir.
Jahon xo‘jaligi geografik kategoriya bo‘lib, u uch yo‘nalishda tadqiq etiladi:

1. 
   Jahonxo'jaliginingumumiygeografiyasi.
   
2. 
   Uningtarmoqlarigeografiyasi.
   
3. 
   Yirik regionlar va subregionlar geografiyasi.
   

Jahon xo‘jaligining shakllanishi va rivojlanishida xalqaro geografik mehnat taqsimotining o‘mi va ahamiyati beqiyosdir. Geografik mehnat taqsimoti — bu ijtimoiy mehnat taqsimotining hududiy shaklidir. Geografik mehnat taqsimoti miqyosiga ko‘ra rayonlararo va xalqaro mehnat taqsimotiga bo‘linadi. Xalqaro geografik mehnat taqsimoti jahon xo‘jaligining harakatlantiruvchi kuchi va negizidir.