9-sinf Biologiya

13-
 
bilet biologiya 
1.E5itoplazma. Hujayraning asosiy tarkibiy qismi bo'lgan sito plazma tashqi muhitdan plazmatik 
membrana bilan ichkaridan esa 
yadro qobig'i bilan ajralib turadi. Sitoplazma hujayralarning yarim 
suyuq holdagi ichki muhitidir. Sitoplazmada organoidlar, kiritma lar, shuningdek, hujayra skeletini 
hosil qiladigan mayda-mayda 
naychalar 
va 
iplar joylashgan bo'ladi. Sitoplazma asosiy moddasi ning tarkibida oqsillar ko'p 
bo'ladi. Asosiy moddalar almashinuvi 
jarayonlari sitoplazmada boradi. Sitoplazma barcha organoidlar ni bir butun qilib birlashtiradi va 
hujayra faoliyatini ta’minlab bora di. Sitoplazma organoidlarini umumiy va xususiy, membranali
va membranasiz organoidlarga ajratish mumkin. Umumiy organoidlar 
organizm tarkibidagi barcha hujayralarda uchraydi. Ularga mito xondriya, hujayra markazi, golji 
majmuasi, ribosoma, endoplaz matikto'r, lizosoma, plastidalar misol bo'ladi. 
Xususiy organoidlar ayrim hujayralardagina uchraydi. Ularga 
misol qilib, infuzoriyalardagi kiprikchalar, evglena va spermatozoiddagi xivchinlar, epiteliy 
hujayralaridagi tonofibrillalar, nerv hu jayralaridagi neyrofibrillalarni olish mumkin. 
Yuqorida 
ta’kidlaganimizdek,
sitoplazmada bir qator orga noidlar mavjud va ularturli xil 
vazifalarni bajaradi.Hujayra kiritmalari. Sitoplazmada turli xil moddalar ham 
to'planadi. Ular kiritmalar deb ataladi. Bular sitoplazmaning doi miy bo'lmagan tuzilishi 
hisoblanib, organoidlardan farqli ravishda 
hujayraning hayot faoliyati jarayonida goh paydo bo'lib, goh yo'q 
bo'lib turadi. Ulartrofik (oziq), sekretor, pigment, qoldiq kiritmalarga ajratiladi. 
1)
Organizmlarning individual (shaxsiy) rivojlanish taraqqi yotiga - ontogenez deyiladi. 
Ontogenez tushunchasi 1866- yil 
E.(3ekkel tomonidan fanga kiritilgan. 
Embrional rivojlanish 
3 
ta bosqichdan iborat: Maydalanish, Gastrulyatsiya, birlamchi 
Organogenez. Maydalanish-bu bosqichda zigota maydalanadi.Gastrulyatsiya-gastrula hosil 
bo'lishiga olib keluvchi jarayonlar yig'indisiga aytiladi.Organogenez-bu bosqichda o'zak organlar 
hosil bo'ladi. 
2)
6300 ni bo'lamiz 180 ga 35 mol glukoza ciqadi glikoliz jarayonida 1mol glukozadan 2mol 
sut kislota hosil bo'ladi. 
Imol
2 

---

35mol--x=70mol