9-sinf adabiyot fanidan qo’llanma talabalik sari olg’A… “Vaqt borida ilm o’rgan, ilm kerak bo’lgan paytda vaqt topilmasligi munkin”

ESHQULOV SUNNAT
9-SINF ADABIYOT FANIDAN QO’LLANMA

TALABALIK SARI OLG’A…
“Vaqt borida ILM o’rgan, ilm kerak bo’lgan paytda VAQT
topilmasligi munkin”
2020-yil
@Ona_tili_va_adabiyot_N1

Alpomish dostoni

1.Tong o‘rniga qayg‘ular otar Kimni?» Misra muallifi kim? J: Faxriyor

2. 
   Adabiyot keng ma’noda nimani anglatadi? J: Inson tafakkurining mahsuli bo‘lmish ijtimoiy ahamiyatga ega har qanday yozma asarni o‘z ichiga oladi
   
3. 
   Azal ham sen, abad ham sen, na avval birla oxirkim,
   

Unda yo‘q ibtido paydo, bunda yo‘q intiho paydo. Misralar muallifi kim? J: A.Navoiy

2. 
   Badiiy adabiyotning eng qadimgi shakli nima? J: Xalq og‘zaki ijodi
   
3. 
   Fozil Yo‘ldosh o‘g‘li qayerda tug‘ilgan? J: 1872-yili Jizzax viloyati Baxmal tumani Loyqa qishlog‘ida
   
4. 
   «Alpomish» dostonining mukammal varianti qaysi baxshi tomonidan kuylangan? J: Fozil Yo‘ldosh o‘g‘li
   
5. 
   «Alpomish» dostonining 1000 yilligi mamlakatimizda qachon nishonlandi? J: 1999-yili
   
6. 
   «Alpomish» dostonida o‘zining insofsiz yaqinlariga qarshi kurashgan qahramon kim edi? J: Qorajon
   
7. 
   «Alpomish» dostonida insoniy fazilatlari bilan ko‘pchilik erkaklardan baland tura oladigan qahramonlar kimlar? J: Barchinoy, Qaldirg‘och
   
8. 
   «Alpomish» dostonida qo‘ng‘irot urug‘i necha urug‘ edi? J: 16 urug‘
   
9. 
   Dobonbiydan qanday farzandlar qoldi? J: Alpinbiy
   
10. 
    Alpinbiydan qanday farzandlar qoldi? J: Boybo‘ri va Boysari
    
11. 
    «Alpomish» dostonida keltirilgan ota va farzandlar ketma-ketligini ko‘rsating. J: Dobonbiy – Alpinbiy – Boybo‘ri – Boysari – Alpomish
    
12. 
    Alpinbiydan qolgan qaysi farzand boy va qaysi biri shoy edi? J: Boysari va boybo’ri
    
13. 
    Nima uchun Boybo‘ri va Boysarining «otini ushlamadilar, ko‘nglini xushlamadilar, ostiga libos tashlamadilar...»? J: Farzandsiz bo‘lgani uchun
    
14. 
    Qayerda Boybo‘ri va Boysarining «otini ushlamadilar, ko‘nglini xushlamadilar, ostiga libos tashlamadilar...»? J: Cho‘pronning to‘yida
    
15. 
    Boybo‘ri va Boysari cho‘pronga qancha tilla berishadi? J: 80 tilla
    
16. 
    Shohimardon pirning ravzasida 40 kun turib chilla saqlash fikri kimdan chiqadi? J: Boybo‘ri
    
17. 
    Shohimardon pirning ravzasigacha qanchalik yo‘l edi? J: 3 kunlik
    
18. 
    «Alpomish» dostonida keltirilgan elatiyalar kimlar? J: Ko‘chmanchi chorvadorlar
    
19. 
    Boybo‘ri va Boysari ravzada tunab yotganlarining nechanchi kuni ravzadan ovoz keldi? J: 1 kam 40 kun
    
20. 
    Boybo‘ri va Boysari kimga: «Bizga pirligingiz, Xudoga sherligingiz yolg‘on», deb aytishadi? J:
    

Shohimardon pirga

2. 
   Kimga bir o‘g‘il va bir qiz (egiz) farzand ato etiladi? J: Boybo‘riga
   
3. 
   Kimga Alloh bir qiz ato etadi? J: Boysariga
   
4. 
   Farzandlar dunyoga kelish chog‘ida Boybo‘ri va Boysari qayerda edilar? J: Ovda
   
5. 
   Qaysi doston qahramonlarining nomini qalandar qo‘yib bergan? J: «Alpomish»
   
6. 
   Boybo‘ri va Boysarining farzandlariga nom qo‘yib bergan qalandar kim edi? J: Shohimardon pir
   
7. 
   Alpomishning asl ismi nima? J: Hakimbek
   
8. 
   Qaysi doston qahramonining o‘ng kiftida 5 panjaning izi bor? J: «Alpomish» dostonida Alpomishning
   
9. 
   Alpomish va Barchinni kim beshikkertti qilib unashtirib qo‘yadi? J: Shohimardon pir
   
10. 
    Hakimbek necha yoshga kirganida otasi unga shohlik, sipohiylik ilmini o‘rgatmoqchi bo‘ladi? J: 7 yoshga32. Boysari 7 yoshga to‘lgan qizini maktabdan chiqarib nimani o‘rgatishga berdi va qayerda ? J: Qo‘y sog‘ish, chorvadorlik ilmi Ko‘kqamish ko‘lida
    

33. 
    14 botmon yoy kimdan qolgan edi? J: Alpinbiydan
    
34. 
    Hakimbek necha yoshida bobosidan qolgan 14 botmonlik parli yoyni ko‘taradi? J: 7 yoshida
    
35. 
    Hakimga «Alpomish» nomi necha yoshida berilgan? J: 7 yoshida, 14 botmon pali yoyni ko‘targanidan so‘ng
    
36. 
    Alpomish 14 botmonli parli yoyni otganida u qaysi tog‘ning katta cho‘qqisini yulib ketadi? J: Asqar tog‘ining
    
37. 
    «Alpomish» dostonida keltirilishicha, qanday odam saxiy odam? J: Mehmon kelsa, joy bor bo‘lsa, ko‘nglini xushlab jo‘natsa, mozorotdan o‘tganda ularning haqqiga duo qilib o‘tsa, moli zakotga yetsa, zakot bersa
    
38. 
    Baxil va saxiy haqidagi savollarga kim javob beradi? J: Alpomish
    
39. 
    Boybo‘ri nima sababdan Boysaridan zakot so‘raydi? J: Baxilga chiqib qolmasin degan maqsadda
    
40. 
    Boybo‘ri Boysaridan zakot olish maqsadida nechta mahramini jo‘natadi? J: 14 ta
    
41. 
    Boysari 10 ming uyli qo‘ng‘irot urug‘i bilan qayerda yashar edi? J: Ko‘kqamish ko‘lida
    
42. 
    Boysari akasi jo‘natgan mahramlarga qanday munosabatda bo‘ldi? J: 7 tasini quloq-burnini kestirib, o‘ziga yedirib, otga teskari o‘tkazib orqaga jo‘natib yubordi
    
43. 
    «Alpomish» dostonida «to‘rdan joy, piyoladan choy tegmaydigan» obraz kim? J: Yortiboy oqsoqol
    
44. 
    Boysari 10 ming qo‘ng‘irot urug‘iga maslahat solganida kim masalahat beradi? J: Yortiboy oqsoqol45. Maslahat bermaymiz Boysariboyga Osilmaymiz Boybo‘rining doriga. Biring – aka, biring – uka, Boysari, Maslahatni, shohim, o‘zing bilasan. Ushbu fikr kim tomonidan aytilgan? J: Yortiboy oqsoqol tomonidan
    

46. Boysari va o‘n ming qo‘ng‘irot urug‘i qayerga ko‘chadi? J: Qalmoq yurti, Kashal eliga, Chilbir cho‘liga 47. «Alpomish» dostonida moli yo‘q degan eng kambag‘al odamning qancha yilqisi bor edi? J: 40 ming tuya, qo‘yining sonini o‘zlari bilmas, bir qo‘ra, ikki qo‘ra deb sanardilar 48. Boysari yilqisining soni qancha edi? J: To‘qson to‘qay yilqisi bor edi

49. 
    Lo‘k qanday tuya? J: Yuk tashiydigan tuya
    
50. 
    Nor nima? J: Erkak tuya
    
51. 
    Eliboylar kimlar? J: Chorvadorlar
    
52. 
    Tabla nima? J: Ot boylanadigan joy
    
53. 
    Qalmoqlar shohi kim edi? J: Toychixon
    
54. 
    Surxayl kampir qayerda yashardi? J: Tovcha viloyati Qalmoq muzofotida
    
55. 
    «Alpomish» dostonida Surxayl kampirning o‘g‘illari kimlar? J: Ko‘kaldosh, Ko‘kaman, Ko‘kqashqa,
    

Boyqashqa, Toyqashqa, Qo‘shquloq, Qorajon

49. 
    Surxayl kampirning 7 o‘g‘li qayerda yashardi? J: Kashal g‘orida, To‘ayistonda
    
50. 
    Boysarini kim «Kelganboy» deb chaqiradi? J: Ko‘kaldosh
    
51. 
    Barchinoyga kimlar sovchi qo‘yadi? J: Surxayl kampirning barcha o‘g‘illari
    
52. 
    Qalmoqlar Barchinoyga sovchilikka kelgan paytda u necha yoshda edi? J: 14 yosh
    
53. 
    Barchinoyning yili (muchali) nima edi? J: Chichqon (sichqon)
    
54. 
    «Alpomish» dostonida keltirilishicha, qachon qizning ixtiyori o‘zida bo‘ladi? J: 14 yoshga chiqqanida
    
55. 
    Barchinoy kimni ko‘tarib chalqaramon qilib yerga uradi? J: Ko‘kamanni
    
56. 
    Barchinoy Ko‘kamanni ko‘tarib yerga urish jarayonida qaysi pirdan madad so‘raydi? J: Shohimardon pirdan
    
57. 
    «Ko‘kaman alp Barchinoyning burumidan ushlab, poygaga torta boshladi». Parchadagi tagiga chizilgan so‘z qanday ma’noni anglatadi? J: Soch tutami
    
58. 
    Barchinoy sovchilikka kelgan qalmoqlarga qanday javob qaytaradi? J: Ulardan 6 oy muhlat so‘raydi
    
59. 
    Barchinoy Alpomishga jo‘natgan chopar Qo‘ng‘irot eliga qanchada boradi? J: 90 kunda
    
60. 
    Barchinoy Alpomishga jo‘natgan choparlarni Qalmoq yurtida birinchi bo‘lib kim ko‘radi? J: Boybo‘ri
    
61. 
    Boybo‘ri Barchindan kelgan xatni qayerga yashiradi? J: Sandiqqa
    
62. 
    Boybo‘rining yilqichisi kim edi? J: Qultoy
    
63. 
    Qaysi voqeadan keyin Alpomishga atalgan ot sag‘risi toshib, yoli qulog‘idan oshib, yulduzni ko‘zlab, taraqqos o‘ynay berdi? J: Barchindan xabar kelganidan keyin
    
64. 
    Barchindan kelgan xabarni sandiqdan kim topib oladi? J: Qaldirg‘och
    
65. 
    Barchinning oldiga otlanmayotgan Alpomishni narmoda deb otlanishga majbur qilgan shaxs kim? J:
    

Qaldirg‘och

49. 
    Qultoyga Alpomishga ot bermaslikni kim tayinlaydi? J: Boybo‘ri
    
50. 
    «Shamiyon qaytarib» so‘zining ma’nosi nima? J: Gerdayib, vahima qilib
    
51. 
    Alpomish kimdan qolgan qo‘riqni yilqilarga soladi? J: Dobonbiydan
    
52. 
    Alpomish yilqilarga qo‘riq solganida qaysi so‘zlarni aytadi? J: «Saman soriga tush yo olapocha to‘riga tush, shapaqning zo‘riga tush»
    
53. 
    Alpomishning tushgan otdan ko‘ngli to‘lmayotganida kim otning nazarkarda ekanini bashorat qiladi? J:
    

Qaldirg‘och

49. 
    Yo‘lga otlangan Alpomishga kimlar homiylik qilardilar? J: Shohimardon pir va qirq chiltonlar
    
50. 
    «Alpomish» dostonida kimlar bir vaqtning o‘zida tush ko‘radilar? J: Alpomish, Barchinoy, Qorajon
    
51. 
    Barchin ko‘rgan tushini kimga aytib beradi? J: Kanizagi Suqsuroyga
    
52. 
    Nima uchun qalmoqlar Qorajonga qarata: «Oshpichoq, qalampir. Qorajon tentak bo‘p qopti», – deyishadi? J: Tush paytida uyqusidan kalima qaytarib turgani uchun 82. Barchin tushida nimani ko‘radi? J: Yangi oy tug‘gani, atrofida 4 yulduzni
    

83. 
    Barchin ko‘rgan tushni Suqsuroy qanday ta’bir qiladi? J: Yangi tug‘gan oy rasul, atrofidagi to‘rt yorug‘ yulduzlar 4 choriyorning ramzi
    
84. 
    Alpomish, Barchinoy, Qorajon qanday mazmundagi tush ko‘radilar? J: Kelajak taqdirlarini bildiradigan tush
    
85. 
    Alpomish va Qorajon qayerda do‘st tutinadilar? J: Murodtepada
    
86. 
    «Suqsur» so‘zining ma’nosi nima? J: Yovvoyi g‘oz
    
87. 
    «Moya» so‘zining ma’nosi nima? J: Urg‘ochi tuya
    
88. 
    Ko‘kqamish ko‘lida suqsur uchirdim, Suqsurni izlagan lochin bo‘laman. Bu fikr kim tomonidan aytilgan?
    

J: Alpomish

83. 
    «Alpomish» dostonida kim «norkalla polvon» deb ta’riflanadi? J: Alpomish
    
84. 
    Kim o‘zida «quyonchiq» kasali borligini aytgan? J: Qorajon
    
85. 
    Alpomish nomidan Barchinoyga kim sovchi bo‘lib boradi? J: Qorajon
    
86. 
    Barchinoy qanday shartlar qo‘ydi? J: 1. Boboxon tog‘ida poyga. 2. Yoy tortish. 3. Ming qadamdan tanga pulni urish. 4. Kurash
    
87. 
    Boboxonning orasi qanchalik yo‘l edi? J: 40 kunlik yo‘l
    
88. 
    Ko‘kaldoshning oti qanday ataladi? J: Ko‘kdo‘nan
    
89. 
    «Alpomish» dostonidagi sinchi kim edi? J: Ko‘sa sinchi
    
90. 
    «Alpomish» dostonida ikki ko‘zi o‘yilgan qahramon kim? J: Ko‘sa sinchi
    
91. 
    Ko‘sa sinchining ko‘zini kim o‘yib oladi? J: Ko‘kaldosh
    
92. 
    Boychiborning qo‘ltig‘ida qancha gaz qanoti qayrilib yotgan edi? J: 4,5 gaz
    
93. 
    Boboxon tog‘idagi poyga uchun qalmoqlardan nechta ot qatnashdi? J: 499 ta
    
94. 
    Poygada jami nechta ot qatnashgan? J: 500 ta
    
95. 
    Poygada Alpomishning o‘rnidan kim chopadi? J: Qorajon
    
96. 
    Qaysi tog‘da ajdarho bor edi? J: Zil tog‘ida
    
97. 
    Ostida dulduli, belda zulfiqor, Jilovida Bobo Qambar jilovdor, G‘aminda otlandi Shohimardon pirlar.Bu misralar «Alpomish» dostonida kimga qarata kim tomonidan aytilgan? J: Payg‘ambar tomonidan Alpomishga
    
98. 
    «Alpomish» dostonida chandib bog‘langan Qorajonga, tuyoqlariga mixlar qoqilgan Boychiborga kim yordam beradi? J: Rajabxo‘ja pir
    
99. 
    Dam shu damdir, o‘zga damni dam dema, Boshing eson, davlatingni kam dema.
    

Bu fikr «Alpomish» dostonida kimlar tomonidan aytilgan? J: Rajabxo‘ja pir, Yortiboy oqsoqol

83. 
    Qurruyo – qur hayt-a to‘ramning oti, Oq to‘shim – yayloving, sochim shibirtki. Bu gap kim tomonidan aytilgan? J: Barchinoy
    
84. 
    Kimni gilamga solib, bardor-bardor qilib ko‘tarib, baxmal uyga kirgizadilar? J: Qorajonni
    
85. 
    Yoy tortish musobaqasi qayerda bo‘lib o‘tadi? J: Oyna ko‘lida, Chilbir cho‘lida
    

110. 
     Kurash musobaqasi qayerda bo‘lib o‘tadi? J: Oyna ko‘lida, Chilbir cho‘lida
     
111. 
     «Shomurti shoxalab har yoqqa ketgan, Ichida chichqonlar bolalab yotgan». Misralarda kimning ta’rifi keltirilgan? J: Qo‘shquloq
     
112. 
     Qorajon nechta alpni kurashda yengadi? J: 88 ta
     
113. 
     «Alpomish» dostonida qanday urf-odatlar keltirilgan? J: 1. «Kampiro‘ldi». 2. «Itirillar». 3.
     

«Chachsiypatar». 4. «Qo‘lushlatar»

110. 
     «O‘zbak! Sen bunda bo‘yni yo‘g‘onlik qilma, g‘aribi go‘riston bo‘lib o‘lma. Hali ham qo‘ygin. Halak bo‘p kelgan yo‘lingdan qolma». Ushbu gap kim tomonidan kimga aytilgan? J: Ko‘kaldosh Alpomishga aytgan 115. «O‘zbak! Sen bunda bo‘yni yo‘g‘onlik qilma, g‘aribi go‘riston bo‘lib o‘lma. Hali ham qo‘ygin. Halak bo‘p kelgan yo‘lingdan qolma». Ushbu gapni Ko‘kaldosh Alpomishga qaysi shart oldidan aytgan? J: Kurash 116. Olimlarning aniqlashicha, XIX asr oxiri – XX asr boshlarida baxshilar og‘zidan nechta doston yozib olingan? J: 150 ga yaqin
     

117. 
     «Go‘ro‘g‘li» turkumidagi dostonlar soni nechta? J: 100 dan ortiq
     
118. 
     Bugungi kunda «Alpomish» dostonining nechta varianti bor? J: 40 dan ortiq
     
119. 
     «Doston» so‘zi qaysi tildan olingan? J: Forscha
     
120. 
     «Doston» so‘zi qanday ma’noni bildiradi? J: Qissa, hikoya, sarguzasht, ta’rif degan ma’nolarni
     
121. 
     Xalq dostonlari necha turga bo‘linadi? J: 5 turga: 1. Qahramonlik dostonlari. 2. Jangnoma. 3. Romantik.
     

4. Tarixiy. 5. Kitobiy

122. 
     Yozma adabiyotdagi dostonlar qaysi nom bilan ishlatiladi? J: Poema
     
123. 
     Xalq dostonlarining she’riy shakli necha bo‘g‘inli misralardan tashkil topadi? J: 11, 8, 7
     
124. 
     Xalq dostonlarida keltirilgan 11 bo‘g‘inli she’riy shaklda nima ifodalanadi? J: Tinch ruhiy holat tasviri, qahramonlarning o‘y-mulohazalari
     
125. 
     Xalq dostonlarida keltirilgan 8 bo‘g‘inli she’riy shaklda nima ifodalanadi? J: Otlarning chopishi, jang manzaralari, personajlarning tezkor harakatlari
     
126. 
     Dostonlarda ishlatiladigan nasriy qofiya nima deyiladi? J: Saj
     
127. 
     «Go‘ro‘g‘lining zo‘r deb ta’rifi ketgan, zarbasi toshdan o‘tgan, qilichining ishlovi yetgan, tekkan odam omon qolmasin deb, zaharning suvin yalatgan». Ushbu parchada qanday badiiy san’at qo‘llangan? J: Saj 128. Epik qolipga misol keltiring. J: «Dam shu damdir, o‘zga damni dam dema, Boshing eson, davlatingni kam dema», «Kokillarim eshilgandir tol-tol, Har toliga bersa yetmas dunyo mol»