9. Milliy g’oyani rivojlantirishining institutsional tizimi. Reja

Sinkveyn (axborotni yig’ish)usuli 

Metodni  qo’llash  jarayonida  talabalardagi  tarqoq  ahborotli  jarayonlar  asta-sekin 

bosqichma – bosqich yo’naltirilgan axborotli jarayonga aylantirib boriladi. Ya’ni, o’rganilmagan 

bilimlar mavzuni o’rganish davomida o’rganiladi, muayyan ob’ektiv voqeylik to’g’risidagi yakdil 

fikrga kelinadi.  Buning  uchun talabalarda besh imkoniyat mavjud bo’ladi. Ya’ni sinkveyn besh 

qatordan iborat o’ziga xos “oq she’r” (qofiyasiz) bo’lib, o’rganilayotgan mavzuga oid tushunchalar 

(hodisa,  jarayon,  voqea)  qat’iyan  ketma-ketlikda  yozib  chiqiladi.  Sinkveyn  orqali  talabalar  o’z 

fikrlarini to’plash, ularni ixchai ifodalash, turli mulohazalarni sintezlash va mavzu bo’yiyaa to’g’ri 

xulosalarni takomillashtirishga o’rganishdagi.  

Sinkveyn tuzish tartibi: 

1. 

Birinchi qatorda mavzuga oid bosh g’oya (tayanch tushuncha) bir so’z (ot) bilan qayd etiladi. 

2.  Ikkinchi qatorda bosh g’oya ikki sifat bilan ifodalanadi. 

3.  Uchinchi qatorda mavzuga oid tushunchalar (jarayonlar) uchta so’z bilan bayon qilinadi. 

4.  To’rtinchi qatorda mavzuga oid fikr (nazariya, fakt)lar  to’rtta so’zdan iborat bo’lishi lozim. 

5.  So’ngi  qatorga  mavzu  mohiyatini  oydinlashtiriladigan  (yoki  ma’no  jihatdan  yaqin  bo’lgan) 

bitta so’z yoziladi.  

Bu ketma-ketlikni quyidagi chiziqlar yordamida loyihalash mumkin. 

1.  ______________ topshiriq 

2.  ______ ______ ___ 

3.  _____  _____  ______ 

4.  __ __ ___ _______ 

5. 

_____________ natija 

                                                           

1

 Karimov I.A. Ozod va obod Vatan, erkin va farovon xayot – pirovard maqsadimi. 8- tom. Toshkent: «O’zbekiston»,  

2000, 29-30 – betlar.  

---

 

Odatda, sinkveyn mavzu bo’yicha biror muammoli vaziyatni yechish yoki alohida o’quv 

elementlarni  mukammallashtirishda  talaba  tafakkurini  charxlash  uchun  tuziladi.  Agar  birinchi 

qatordagi  mavzu  so’z  turkumi-ot  orqali  ifodalansa,  ikkinchi  qatorda  topshiriqning  muhim 

xossalarini belgilovchi bir juft sifatini talabalar o’ylashi, ko’p variantli javobgardan eng maqbulini 

olishi lozim bo’ladi. Keyingi qatorlarga yoziladigan javob so’zlar ham talabaning tezkor fikrlashi 

natijasida topilib, ko’zlangan maqsad-yakuniy natijaga erishiladi. 

Nazorat savollari 

1. Ta’lim va tarbiya tushunchalarining mazmunini tushuntiring. 

2. O’zbekistondagi ta’lim-tarbiya tizimidagi islohotlarning maqsadi nima? 

3. G’oyaviy ta’lim-tarbiyaning qanday bosqich va yo’nalishlari bor? 

4. Shaxs kamolotida g’oyaviy tarbiya qanday o’rin tutadi? 

5. O’zbekiston  Respublikasining  «Ta’lim  to’g’risida»gi  qonunining  g’oyaviy  mazmuni 

nimada? 

6. Kadrlar tayyorlash milliy dasturida g’oyaviy-mafkuraviy tarbiya qanday o’rin tutadi?