9-Мавзу: Печларнинг турлари, тузилиши ва ҳисоби. Трубали печлар, уларнинг ишлаш принципи ва тузилиши. Асосий иш кўрсаткичлари ва конструктив элементлари

Печларнинг ишлаш принципи

Қуйидаги расмда бир камерали радиант-конвенцион печнинг схемаси келтирилган.

40-расм. Радиант ва конвекцион камерага эга бўлган трубали печ.
Печнинг ички ҳажми девор тўсиқ билан икки қисмга: радиация ва конвекция камераларига ажратилиб, уларда иссиқлик алмашинадиган змеевик трубалари жойлашган. Радиация камерасида иссиқлик алмашиниш иссиқликнинг асосан нурланиш ҳисобига ва қисман конвекция ҳисобига амалга ошади. Конвекцион камерада эса аксинча. Суюқ ёки газсимон ёқилғи радиант камерада ёқилади. Ёниш маҳсулотлари, яъни тутун газлари конвекция камерасига ўтади ва у ердан тутун трубаси орқали атмосферага чиқариб юборилади.
Қиздириладиган маҳсулот дастлаб конвекцион камерадаги змеевик трубалардан; кейин радиацион камерадан ўтади. Ёқилғининг печда ёниши натижасида ҳосил бўлган тутун газлари ва шуълаланаётган аланга температураси ортиб боради. 1300-1600⁰С гача қизиган аланга иссиқликни нурлантиради. Иссиқлик нурлари трубаларнинг ташқи юзасига ва радиант камера деворларининг ички сиртига ютилади. Қизиган девор нурлантирадиган иссиқлик ҳам ўз навбатида иссиқлик трубаларга ютилади. Агар иссиқликнинг девор орқали ташқи муҳитга йўқотилишини ҳисобга олмасак, у ҳолда печ нормал иш фаолиятида деворлар қанча иссиқликни ютса, шунча иссиқликни нурлантиради. Нурланган иссиқлик миқдори аланга юзасининг катта-кичиклигига, унинг шаклига ва ўтхона экранлаштирувига боғлиқ. Аланга юзасининг катта бўлиши иссиқликни трубаларга тўғридан-тўғри узатиш самарадорлигини оширишга шароит яратади.
Конвекция йўли билан иссиқлик узатиш самарадорлиги аввало тутун газларининг тезлигига боғлиқ. Ўз навбатида бу тезлик газ ҳаракатига кўрсатиладиган қаршилик билан чегаралади.
Трубаларнинг тутун газлари билан ювилишини ва тутун газлар уюрмавий ҳаракатини таъминлаш мақсадида, трубалар конвекцион камерада шахмат тартибида жойлаштирилади. Печларнинг айрим конструкцияларида ривожланган юзали қовурғаланган конвенция трубалари ишлатилади.