9-Мавзу. Лизиметрик тажрибалар

Бетон ва ғиштли лизиметрлар 
Қишлоқ хўжалигида энг кенг тарқалган ва кўлланиладиган лизиметрлардан 
бири бетон ва ғиштли лизиметрлар хисобланади. Бу лизиметрлар диярли барча 
ривожланган давлатлардаги қишлоқ хўжалик илмий тадқиқот институтлари ва 
олийгохларидаги ўқув тажриба хўжаликларида мавжуд. 
Бу хилдаги лизиметрлар бошқа турдаги лизиметрларга нисбатан таннархи 
арзон, курилиш конструктураси содда , фойдаланиш учун кулай хисобланади. 
Ўз навбатида бетон ва ғиштли лизиметрларнинг ҳам кўплаб турлари мавжуд. 
Янги Александрия қишлоқ хўжалик институтининг
лизиметрлари 
Бу турдаги лизиметрлар дастлаб 1903 йили П.Ф.Бараков лойихасига кўра 
курилган. 
Дастлаб узунлиги 20 метр, кенглиги 4 метр, чукурлиги 2 метр бўлган хажмда 
тупроқ сиғимига эга бўлган чукурлик тайёрлаб кўйилади. Сўнгра унинг тубига 
0.6 метр қалинликда бетон ёткизилган , узунлиги 1.5 метр, эни 1 метр 
ўлчамдаги икки қатор массив ҳолатда бўлади.Ҳар бир бундай массивда хажми 
1 м3 (1х1х1) ўлчамдаги 12 тадан бетон лизиметрлар бўлади.Лизиметрларнинг 
таги ва ён деворларининг қалинлиги 0.1 метр. Ёғин сувлари лизиметрга 
оқмайдиган ҳолатда бўлиши учун лизиметрнинг юқори қисми цемент билан 
силлиқ шуваб чиқилади. 
Ҳар бир лизиметр йўлак томондан тубигача юзада пайдо бўлган сувни сизиб 
кетиши учун диаметри 2 см бўлган рух труба кўйилади. 
Сувни яҳши тупланиши учун лизиметрнинг туби трубага йўналган ҳолда 
бироз қиялашган бўлади.Шунингдек икки қарама-қарши бурчакдан туйнук 
томонга йўналган ҳолатда чуқурлик бўйича эгатча куриш мақсадга мувофиқ. 

---

Расм…
Янги Александрия қишлоқ хўжалик институтидаги бетон 
лизиметрларнинг вертикал ва горизонтал келиб кўриниши. 
 
Лизиметр деворлари куёшда қизимб кетмаслиги учун юза қисми оқ бўёқда 
бўяб қўйилади. Лизиметрлар бир-биридан 0.5 метр ораликда жойлашади. 
Йўлак томондан улар орасига бетон девор қўйилиб , бошқа жойлар тупроқ 
билан тўлдирилади. 
Ҳар бир лизиметр ўзининг тартиб рақамига эга бўлиб, бир томонда жуфт 
рақамли лизиметрлар , иккинчи томонда эса тоқ рақамли лизиметрлар 
жойлаштирилади.