9. mavzu: Kompyuter viruslari va viruslardan himoyalanish muammolari Maxfiy ma'lumotlarga tahdidlar Reja: 1

«Stels» viruslar malakali mutaxasislar tomonidan yaryatiladi. «Stels»-viruslar operatsion tizimning shikastlangan fayllarga murojaatlarini ushlab qolish yo‘li bilan o‘zini yashash makonidagiligini yashiradi va operatsion tizimni axborotning shikastlanmagan qismiga yo‘naltiradi. Virus rezident hisoblanadi, operatsion tizim programmalari ostida yashirinadi, xotirada joyini o‘zgartirishi mumkin. «Stels» - viruslar rezident antivirus vositalariga qarshi ta’sir ko‘rsata olish qobiliyatiga ega.
Polimorf viruslar ham malakali mutaxasislar tomonidan yaratiladi, va doimiy tanituvchi guruxlar-signaturalarga ega bo‘lmaydi. Oddiy viruslar yashash makonining zaxarlanganligini aniqlash uchun zaxarlangan ob’ektga maxsus tanituvchi ikkili ketma-ketlikni yoki simvollar ketma-ketligini (signaturani) joylashtiradi. Bu ketma-ketlik fayl yoki sektorning zaxarlanganligini aniqlaydi.
Viruslar tarqalishining ommalashuvi, ular ta’siri oqibatlarining jiddiyligi virusga qarshi maxsus vositalarni va ularni qo‘llash metodlarini yaratish zaruriyatini tug‘dirdi. Virusga qarshi vositalar yordamida quyidagi masalalar echiladi:

• 
  kompyuter tizimlarida viruslarni aniqlash;
  
• 
  viruslar ta’siri oqibatlarini yo‘qotish.
  

Kompyuter tizimlarida viruslarni aniqlashning quyidagi metodlari mavjud:

• 
  skanerlash;
  
• 
  o‘zgarishlarni bilib qolish;
  
• 
  evristik taxlil;
  
• 
  rezident qorovullardan foydalanish;
  
• 
  programmani vaksinatsiyalash;
  

viruslardan apparat-programm himoyalanish
Viruslargaqarshiprogrammlaryordamidaviruslarta’sirioqibatlariniyo‘qotishningikkiusulimavjud.
Birinchiusulgabinoantizimma’lumviruslarta’siridanso‘ngtiklanadi. Virusni yo‘qotuvchi programmani yaratuvchi virusning stukturasini va uning yashash makonida joylashish xarakteristkalarini bilishi shart.
Ikkinchi usul noma’lum viruslar bilan zaxarlangan fayllarni va yuklama sektorini tiklashga imkon beradi. Fayllarni tiklash uchun tiklovchi programma fayllar xususidagi viruslar yo‘qligidagi axborotni oldindan saqlashi lozim. Zaxarlanmagan fayl xususidagi axborot va viruslar ishlashining umumiy prinsiplari xususidagi axborotlar fayllarni tiklashga imkon beradi.