9-мавзу: автомобиль йўлларини мукаммал таъмирлаш

• 9-мавзу: АВТОМОБИЛЬ ЙЎЛЛАРИНИ
• МУКАММАЛ ТАЪМИРЛАШ
• Режа:
• 1.Йўл пойини ва сув қочириш тизимини мукаммал таъмирлаш.
• 2.Йўл тўшамаларини ва қопламаларини мукаммал таъмирлаш технологиялари.
• 3.Асфальтбетон ва цементбетон қопламаларини мукаммал таъмирлаш.
• 4.Чақиқтош, қум ва шағалли қопламаларни мукаммал таъмирлаш.
• 5.Йўл тўшамасини кўчайтириш ва кенгайтириш. Йўл жиҳозларини мукаммал таъмирлаш.

• Автомобиль йўлларини мукаммал таъмирлаш — автомобиль йўлларининг ишончлилиги ва қулайлигини таъминлашга қаратилган фойдаланиш кўрсаткичларини яхшилаш мақсадида тиклашга оид таъмирлаш-қурилиш ишлари мажмуидир.

• Бунда йўл тўшамаси ва қопламаси, ер кўтармаси ва йўл иншоотларининг иш имкониятини тиклаш ва ошириш ишлари бажарилади, эскирган конструкциялар ва деталлар алмаштирилади ёки улар мустаҳкамроқ, чидамли ва тежамли конструкциялар ва деталлар билан алмаштирилади, зарур ҳолларда таъмирланаётган автомобиль йўли учун белгиланган тоифага тўғри келадиган нормалар доирасидаги ҳаракат жадаллиги ва автомобиллар ўқига тушадиган оғирликлар ўсиб боришини ҳисобга олган ҳолда йўлнинг асосий узунлигидаги ер кўтармасини кенгайтирмасдан автомобиль йўлининг геометрик параметрлари (режаси, бўйлама кесими ва шу кабилар) оширилади;

Капитал таъмирлаш ишлари автомобиль йўлларининг давлат бошқарув органи томонидан белгиланган ҳажм ва тартибда ишлаб чиқилган техник ва иқтисодий ҳужжатларга мувофиқ амалга оширилади.

• Капитал таъмирлаш ишлари автомобиль йўлларининг давлат бошқарув органи томонидан белгиланган ҳажм ва тартибда ишлаб чиқилган техник ва иқтисодий ҳужжатларга мувофиқ амалга оширилади.
• Капитал таъмирлаш объектларига, йиллик харажатлар ажратмаларини тақсимлашда, энг аввало халқаро, давлат ва маҳаллий аҳамиятдаги автомобиль йўлларининг таъмирланаётган бўлагидаги, барча йўл иншоотлари ва элементларининг ҳисобланган емирилишининг ўрнини қоплаш ишлари капитал таъминланмоғи зарур.

• Автомобиль йўллари ва йўл иншоотларини мукаммал таъмирлашга қуйидаги ишлар тегишлидир:
• Йўл кўтармаси ва сув кетказиш тизими бўйича:
• -ер кўтармасини унинг геометрик параметрларини таъмирланаётган йўл учун белгиланган тоифага тўғри келадиган нормаларгача созлаш ва тузатиш (бўйлама қияликларни юмшатиш;
• -режада ва бўйлама кесимда кўринишни таъминлаш, -вертикал ва горизонтал эгри радиусларни катталаштириш, виражлар ўрнатиш),
• қирғоқни ҳимоя қиладиган ва эрозияга қарши иншоотлар,
• -дренажлар, қуритиш зовурлари, сув чиқариш қудуқлари, ёмғир канализацияси, изоляцияловчи юпқа қатламларни қуриш ва ер кўтармасининг чидамлилигини таъминлайдиган бошқа ишлар бажарилади.

• Автомобиль йўлларининг тўшамаси
• ва қопламаларини капитал таъмирлашда
• қуйидаги ишлар бажарилади:

• Йўл тўшамаларини кучайтириш, кенгайтириш
• ва асос сифатида мавжуд йўл тўшамаларидан
• такомилтирилган турларини қуриш, қайта
• қурилаётган йўл участкаларида техник ҳуж-
• жатда тасдиқланган тоифага мос келадиган
• меъёрлар доирасидаги йўл тўшамаларини қуриш;

• Эскирган асфальтбетон ва цементбетон
• қопламаларини қайта қуриш ёки қоплаш;

• Такомиллаштирилган қопламали йўлларни
• четлари бўйлаб мустаҳкамловчи тасмаларни
• ва бордюрларни тиклаш.

• Йўл тўшамасини кучайтириш ва кенгайтириш.
• Кучайтирувчи қатлам қалинлиги, йўл тўшамасининг мустаҳкамлигини ҳисоблаш методикаси асосида аниқланади. Дастлабки маълумотлар сифатида, йўл тўшамаси конструкцияси юзасининг амалдаги эластик модули Ефак, талаб этиладиган эластиклик модули Етр (йўл тоифасига ва асфальтбетон физик-механик хусусиятларига боғлиқ), қопламанинг эъни, ҳаракат жадаллиги ва автомобилларнинг ҳисобий габарит ўлчамларини ҳисобга олган ҳолда танланади.
• Йўл тўшамасини кучайтирувчи қатлам қалинлигини ҳисоблашда оптимал мезони сифатида қуйидаги формула орқали аниқланади.
• Копт=Ск+Су*Еn
• бу ерда: Ск- ишларнинг таннархи;
• Су- капитал харажатлар;
• Еn- иқтисодий самарадорлик коэффициенти.