9-amaliy ish trubali tegirmonning tagini flanesli (gardishli) korpus bilan mahkamlovchi boltlarini hisoblash

6–rasm. Tagini flanesli
markazining aylana radiusi, n; Q0 – tayanch
(gardishli) korpus bilan	reaksiyasi, n; l – podshipnikning vertikal
mahkamlovchi boltlarni	o‘qdan, uning o‘rtasi orqali o‘tuvchi,
hisoblash chizmasi.	yassilangan bo‘laklarga bo‘linishigacha
	masofasi, m.

45

Boltni burab tortish zo‘riqishi, quyidagiga teng:


T = σ_bur.· F₁ n,

bu yerda: σ_bur. – burab tortish kuchlanishi, n/m²; F₁ – boltning kesilgan qismi kesimi, m².

Burab tortish kuchlanishi quyidagiga teng deb qabul qilinadi:


σ_bur. = (0,4÷0,5) σ_o‘z. ,

bu yerda: σ_o‘z. – o‘zgartirish chegarasi, po‘lat uchun σ_o‘z. = 240 Mn/m².

Cho‘ziladigan zo‘riqishning Q_r umumlashgan kattaligi quyidagiga teng:

Q_P = kQ + T n, (130)

bu yerda: k – mahkamlanadigan detallarning va boltning elasikligini hisobga oluvchi koeffitsient (k=0,2÷0,3).

Boltni burab tortish uchun zarur aylanish lahzasi, quyidagiga teng:

M_ayl. = T d_b k₁ nm, (131)

bu yerda: d_b – bolt sterjni diametri, m; k₁ – zaxira koeffitsienti, k₁ =1,2. Boltning kesilgan qismida paydo bo‘ladigan kuchlanish urinmasi,

quyidagi tenglama bilan aniqlanadi:
τk. = Mayl. / 0,2d^3	k	n/m^2,	(132)
Uning sterjnida:
τs. = Mayl. / 0,2d^3	s	n/m^2,	(133)

bu yerda: d_k – kesilgan qismi diametri, m; d_s – boltning sterjni diametri, m.

Umumlashgan (keltirilgan) kuchlanish quyidagiga teng bo‘ladi:

σ_{k. kel.} = √ σ²_k + 3 τ²_k. n/m², (134)


σ_{s. kel.} = √ σ²_s + 3 τ²_s. n/m². (135)


σ_k.kel. va σ_s.kel. kattaliklar o‘zgartirish chegarasi σ_o‘z. bo‘yicha zaxira koeffitsienti bilan qabul qilinadi va u 1,3÷2,5 ga teng.
Shunday qilib,


σ_{k. kel.} = σ_o‘z. / 1,3÷2,5 ; σ_{s. kel.} = σ_o‘z. / 1,3÷2,5 , (136)

46

σ_{k. kel.} va σ_{s. kel.} kattaliklar mustahkamlik chegarasi bo‘yicha σ_{mus. cheg.}

zaxira koeffitsienti 2,5÷4 bilan quyidagiga teng bo‘ladi:

σk. kel. = σmus. cheg. / 2,5÷4 ; σs. kel. = σmus. cheg. / 2,5÷4 . (137)


Misol. Trubali tegirmonning tagini flanesli (gardishli) korpus bilan mahkamlovchi boltlarining aylanma zo‘riqishini P_ayl., umumlashgan kuch qirqishini P_um, boltlarda kuchlanish kattaligi umumlashgan kuchlar ta’siri ostida qirqishini τ_qir., burab tortish zo‘riqishini T, cho‘ziladigan zo‘riqishning Q_p umumlashgan kattaligini, burab tortish uchun zarur aylanish lahzasini M_ayl., kesilgan qismida paydo bo‘ladigan kuchlanish urinmasini τ_k. hisoblang.