9-10 ma’ruza. Lokal tarmoqlar (lan) va ularning qurilish usullari Reja

Ko’p segmentli konsentratorlar. Konsentratorlarning ayrim modellarida portlar soni ko’p bo’ladi, masalan 192 yoki 240, erkin foydalanish muhiti 10 yoki 16 Mbit/s ko’p sonli stansiyalar o’rtasida taqsimlanadi. Ko’p portlardan iborat konsentratorlar o’zaro bog’lanmagan ichki shinalarni, ya’ni bir necha ajratiluvchi muhitlarni birlashtirish uchun kerak bo’ladi.

5.23-rasmda tasvirlangan konsentrator uchta ichki Ethernet shinalariga ega. Agar, masalan, konsentrator 72 portdan iborat va bularning har biri ixtiyoriy uchta shinaga ulanishi mumkin. Rasmda birinchi ikkita kompyuter Ethernet 3 shina bilan bog’langan, uchinchi va to’rtinchi kompyuterlar Ethernet 1 shinasi bilan bog’langan. Birinchi ikkita kompyuter umumiy ajraluvchi segmentni, uchinchi va to’rtinchilari esa boshqa segmentni hosil qiladi.

Turli xil segmentlarda ulangan kompyuterlar o’zaro muloqotni konsentrator orqali amalga oshira olmaydi, chunki konsentratorning ichki shinalari o’zaro hyech qanday bog’lanmagan. Ko’p segmentli konsentratorlar tarkibini oson o’zgartirish mumkin bo’lgan ajraluvchi segmentlarni yaratish uchun kerak bo’ladi. Ko’pgina ko’p segmentli konsentratorlar portni ichki shinalarning biri bilan dasturiy usulda bog’lash imkonini beradi, masalan konsol port yordamida lokal konfigurasiyalash orqali amalga oshiriladi. Natijada tarmoq ma’muri foydalanuvchilarning kompyuterlarini konsentratorning ixtiyoriy porti orqali ulashi mumkin, bundan so’ng esa konsentratorni konfigurasiyalash dasturi yordamida har bir segment tarkibini boshqarishi mumkin. Agar 1 segment ko’p ish yuklanganlik holatida bo’lsa, u holda uning kompyuterlarini boshqa konsentratorning qolgan segmentlariga taqsimlash mumkin.

Konsentratorlarning konstruktiv qurilmasiga qo’llanilish sohasi katta ta’sir ko’rsatadi. Ishchi guruh konsentratorlari o’zgarmas sonli portlar bilan chiqarilib, korporativ konsentratorlar shassi asosidagi modulli qurilma ko’rinishida ishlab chiqariladi.

O’zgarmas sonli portlardan iborat konsentrator – bu tuzilish jihatdan bir muncha sodda bo’lib, qurilma barcha zaruriy elementlari (portlar, indeksasiya va boshqaruv organlari, manba bloki) bilan bitta umumiy g’ilofda bo’ladi va undagi elementlarni almashtirib bo’lmaydi. Odatda bunday konsentratorlarning barcha portlari bitta ma’lumot uzatish muhitini quvvatlaydi va portlarning umumiy soni 4 tadan 48 tagacha o’zgarishi mumkin. Bitta port konsentratorni magistral tarmoqqa yoki konsentratorlarni ulash uchun maxsus ajratilgan (ko’p hollarda bunday port sifatida AUI portdan foydalanilib, bunda mos transiverlardan foydalangan holda amalda konsentratorni ixtiyoriy ma’lumotlarni uzatishning fizik muhitiga ulash mumkin).

Modulli konsentratorlar umumiy shassiga ulanuvchi o’zgarmas portlar sonidan iborat alohida modul ko’rinishida bo’ladi. Shassi alohida modullarni yagona shassiga ulovchi ichki shinaga ega bo’ladi. Ko’p hollarda bunday konsentratorlar ko’p segmentli hisoblanadi, ya’ni bitta modulli konsentratorda o’zaro bir-biri bilan bog’lanmagan konsentratorlar ishlaydi. Modulli konsentrator uchun turli turdagi portlar soni bilan va quvvatlovchi fizik muhit turi bilan farqlanuvchi modullar bo’lishi mumkin. Modulli konsentratorlar muayyan qo’llaniluvchi konsentrator konfigurasiyasini bir muncha aniq yig’ish imkonini berib, bulardan tashqari mustahkam va tarmoq konfigurasiyasini o’zgartirishni kam xarajat orqali amalga oshirish imkoniyatini yaratadi.