9 – laboratoriya jumíSÍ ims kúsheytgishtin` xarakteristika hám parametrlerin izertlew Jumıstıń maqseti

9 – LABORATORIYA JUMÍSÍ
IMS kúsheytgishtin` xarakteristika hám parametrlerin izertlew
Jumıstıń maqseti: Tájiriybe jolı menen unipolyar tranzistordıń vol't-amper xarakteristikasın (VAX), kúsheytgish basqıshınıń amplituda hám amplituda - chastotalıq xarakteristikalardı ólshew, kúsheytgish elementleri parametrleri onıń qásiyetlerine qanday tásir kórsetiwin úyreniwden ibarat.
Zatvori teris jıljıtilgan p-n ótiw menen basqarılatuǵın unipolyar tranzistor stok-zatvor xarakteristikaları hám stok xarakteristikaları shańaraqları 9. 1-suwretde keltirilgen.
Úyrenilip atırǵan p-kanallı KP103I túrdegi tranzistordıń jumıs rejimi U_ZI>0 sáykes keledi.

9. 1- súwret. p-n ótiw menen basqarılatuǵın unipolyar tranzistor stok-zatvor xarakteristikaları hám stok xarakteristikaları shańaraqları
Bunda zatvor tokı nolge jaqın boladı (0, 001 mkA ga jaqın, teris jalǵanǵan p-n ótiw tokı ).
Ádetde tranzistordıń jumısshı noqatı dinamikalıq stok-zatvor xarakteristika tuwrı sızıqlı salasınıń ortası qasında alınadı. Bunda bipolyar signallar ushın dinamikalıq diapazonnıń maksimal ma`nisine erisiledi.
9.2-suwretde kúsheytgish basqıshınıń principial sxeması kórsetilgen. C_R1 hám C_R2 kondensatorlar kaskadlarni ózgermeytuǵın tok boyınsha ajıratıp turadı. R₃ rezistor bolsa zatvor shınjırında zaryadlardıń aǵıwın támiyinleydi.
Unipolyar tranzistorlı sxemalar islewin analiz qılıwda tranzistordıń kishi signal (differentsial) parametrleri isletiledi; R₁- ishki (differentsial) qarsılıq, S-stok-zatvor xarakteristikasınıń jumısshı noqat daǵı tikligi. Joqarı chastotalarda tranzistordıń elektrodları arasındaǵı (C_ZI, C_ZS, C_SI - atalıwı uyqas túrde kirisiw, uzatıw hám shıǵıw ) sıyımlılıqları esabına alınıwı kerek. Orta chastotalarda - sxemanıń reaktiv komponentalari esapqa alinbasa, kernew boyınsha kúsheytiw koefitsientin esaplaw ushın K₀=S (R_ju) formulanı tabıw qıyın emes, bul jerde R_ju- júkleme qarsılıgı.

9. 2- súwret. Kúsheytgish basqıshınıń principial sxeması.
Joqarı chastotalarda júklemeni shuntlawshi sıyımlılıqlardı itibarǵa almawdıń ılajı joq. Shuntlawshi sıyımlılıqlardı berilgen kaskadtıń shıǵıw sıyımlılıqı, keyingi kaskadning kirisiw sıyımlılıqı (júkleme sıyımlılıqı ) hám montajdıń parazit sıyımlılıqı quraydı. Bul sıyımlılıqlar óz-ara parallel jalǵanǵan. Tranzistordıń túri hám R_ju berilgen halda ótkeriw aralıǵı keńligin tek sıyımlılıq qarsılıq (R_C) ma`nisin kishilashtirib keńeytiw múmkin. Biraq bul halda kúsheytiw koefficiyenti K<sub>U</sub> azayadı.
Tómen chastotalarda (PSh) ajıratıwshı kondensator (C<sub>R</sub>) dıń qarsılıgı sezilerli boladı. Kúsheytgishtiń ótkeriw polasasini PSh tárepine keńeytiw ushın C<sub>R</sub> hám R<sub>ju</sub> bahaların asırıw zárúr.
Kúsheytgishtiń chastotası boyınsha ótkeriw aralıǵın keńeytiwdiń hám sonday eken, kúshaytirilgan impuls signallarınıń aynıwın kemeytiwdiń usıllarınan biri kúsheytgishge korrektorlawshi qosımsha arnawlı shınjır jalǵawdan ibarat. Bunday shınjırlı kúsheytgish principial sxeması 9.3. a-suwretde keltirilgen. R<sub>F</sub>, S<sub>F</sub> shınjır kúsheytgishtiń tómen chastotadaǵı qásiyetlerin, L<sub>K</sub> drossel bolsa - joqarı chastotadaǵı qásiyetlerin jaqsılaydı. Olardıń tásiri korrektsiyalanbaǵan kúsheytgishde kúsheytiwdi tómenlewi gúzetiletuǵın málim chastotatalr aralıǵinda tranzistordıń shıǵıw (stok) shınjırında qarsılıqtı asırıwǵa tiykarlanǵan. Tómen chastotatalarda shıǵıw shınjırınıń ekvivalent sxemasın 9.3. b-suwretde keltirilgendey kórsetiw múmkin. Onı sızıwda R<sub>1</sub> hám R<sub>F</sub> ma`nisi R_Cden kútá úlken dep shama menen oylaingan (chastota boyınsha keń aralıqlı kúsheytgishlerde ámeliyatda, kóbinese, usınday boladi). Bul ekvivalent sxemadan kórinip turıptı, olda, eger R_{f f} hám R_ju C_R kóbeytpeler teńligi atqarılsa, shıǵıw kernewi chastotaǵa baylanıslı bolmaydı.
L_K drossel (tranzistordıń stok shınjırında joqarı chastotanı korrektsiyalaytuǵın element) qosıw kúsheytgishtiń shıǵıw shınjırında parallel terbelis kontur payda etedi. Bul terbelis konturınıń rezonans chastotası f_REZ korrektorlanbaǵan kúsheytgish joqarı shegaralıq chastotasına jaqın etip alınadı. Rezonans chastotasında jáne onıń qasındaǵı chastotalarda parallel L_C konturdıń qarsılıgı korrektsiyalanbaǵan kúsheytgish tranzistorı shıǵıw shınjırı qarsılıgınan úlken bolǵanı sebepli korrektsiyalanǵan kúsheytgishtiń (f_REZ átirapındaǵı ) shıǵıw kernewi de úlken bahaǵa iye boladı. Amplituda-chastotalıq hám faza-chastotalıq xarakteristikalarınıń eń jaqsı formaların payda etiw ushın terbelis konturı assilligi Q ma`nisi kishi etip alınadı.