Ruxli, kumushli, surmali, misli va kadmiyli qalay kavsharlarning kimyoviy tarkibi va erish harorati
Kavshar
|
Elementlar miqdori, %
|
Aralashma
|
Eriy
|
To’liq
|
markasi
|
Sn
|
Zn
|
Ag
|
Sb
|
Cu
|
Cd
|
lar, % ko’pi bilan
|
boshlash harorati,
°С
|
erish ha- rorati, °C
|
П200А
|
89-91
|
9-11
|
-
|
-
|
-
|
-
|
0,35
|
199
|
210
|
П250А
|
79-81
|
19-21
|
-
|
-
|
-
|
-
|
0,35
|
199
|
250
|
Sn70Zn
|
69-71
|
29-31
|
-
|
-
|
-
|
-
|
0,35
|
200
|
315
|
Sn60Zn
|
59-61
|
39-41
|
-
|
-
|
-
|
-
|
0,35
|
200
|
345
|
ВПр6 (ПСр0Су8)
|
83-66
|
-
|
7,5-8,5
|
6,0-8,0
|
-
|
-
|
0,5
|
235
|
250
|
ВПр9
(ПСрМ05)
|
90,8-
93,2
|
-
|
4,5-5,5
|
0,8-1,2
|
1,5-2,5
|
-
|
0,5
|
215
|
240
|
П150А
|
37,5-
39,5
|
3,5-4,1
|
-
|
-
|
-
|
56,7-
58,7
|
0,35
|
150
|
165
|
4223-1
|
70-80
|
20-30
|
1-2
|
-
|
-
|
-
|
0,3
|
260
|
280
|
4223-2
|
50-65
|
40-44
|
2-3
|
2-4
|
-
|
-
|
0,3
|
320
|
350
|
ВЭ49
|
55
|
43,5
|
1,5
|
-
|
-
|
-
|
0,3
|
190
|
400
|
П170А
|
78-80
|
-
|
0,9-1,1
|
-
|
-
|
19-20
|
0,3
|
170
|
175
|
ПОССр2*
|
57,8-
59,8
|
-
|
1,9-2,1
|
0,3
|
-
|
-
|
0,35
|
169
|
173
|
ПОСр3
|
96,7-
97,3
|
-
|
2,7-3,3
|
-
|
-
|
-
|
0,3
|
220
|
220
|
* Tarkibida 37,5 - 39,5 % Pb bor
|
Qo‘rg‘oshin kavsharlar. Qo’rg’oshin kavshar sifatida juda kamdan kam xollarda ishlatiladi. Qo’rg’oshin asosida kumush, vismut, kadmiy, rux qo’shib tayyorlangan kavsharlardan foydalaniladi (8.3-rasm). Tarkibida 3% gacha Ag bo’lgan qo’rg’oshin kavsharlar keng ko’lamda qo’llaniladi. Ushbu kavsharlar yuqori darajada qayishqoq va texnologik xossalari yaxshi, issiqqa chidamliligi qalay-qo’rg’oshinli kavsharnikidan yuqoriroq bo’ladi, mis hamda latunni kavsharlagich bilan kavsharlashda ishlatiladi (8.16 - jadval).
8.3-rasm. Qo‘rg‘oshin – kumush tizimidagi qotishmalarning holat diagrammasi.
Qo’rg’oshin kavsharlar Sb, Na, Zn va boshqa elementlar bilan legirlanganda ularning mustaxkamligi, oquvchanlik chegarasi hamda korroziyabardoshligi ortadi. Qo’rg’oshin kavsharlardan CK-7 kavsharining (6 – 10% Cd, 0,5 – 1,5% Zn, 1,0 – 1,5% Sb, ≤ 0,3% Na, qolgani esa Pb dir) erish harorati 270 °C ga teng. ВПр12 va ВПр18 kavsharlari barcha iqlimiy sharoitda lok-bo’yoq qoplamali himoyasiz ishlay oladi. 7,5% Ag, 4,5% Sn, 0,15% Ni, 3,8% Cu va qolgani Pb dan iborat bo’lgan kavsharning oquvchanlik chegarasi eng yuqori, sovuqqa chidamliligi yuqori bo’ladi hamda kriogen texnika buyumlarini kavsharlash uchun ishlatiladi.
8.16-jadval
Kumushli qo‘rg‘oshin kavsharlarning kimyoviy tarkibi va erish harorati
Kavshar markasi
|
Elementlar miqdori, %
|
Aralashma lar, %, ko’pi bilan
|
γ, kg/m3
|
Eriy boshlash
harorati, ° С
|
To’liq erish ha-
rorati, ° С
|
Pb
|
Ag
|
Sn
|
Boshqa elementlar
|
ПСр3
|
96-98
|
2,7-3,8
|
-
|
-
|
0,5
|
11300
|
300
|
305
|
ПСр2,5
|
91-93
|
2,2-2,8
|
5,6-6,0
|
-
|
0,5
|
11000
|
295
|
305
|
ПСр2
|
61,5-
64,5
|
1,7-2,3
|
29,0-
31,0
|
4,5-5,5 Cd
|
0,5
|
9600
|
225
|
235
|
ПСр1,5
-
-
-
|
82-85
93,5
97,5
95-98
|
1,2-1,8
1,5
1,5
5-6
|
14-16
5,0
1,0
1,2
|
-
-
-
-
|
0,5
-
-
-
|
10400
-
-
-
|
265
296
309
302
|
270
301
310
304
|
ВПр12 (ПСр05-40)
|
Asos
|
4,5-5,5
|
39-41
|
4,5-5,5 Cu
1,3-1,7 Sd
0,1-0,2 P
|
0,5
|
9380
|
220
|
300
|
ВПр18
|
Asos
|
1,2-1,8
|
4,5-5,5
|
6,0-8,0 Jn
|
0,5
|
10300
|
295
|
305
|
Nazorat savollari
1. Kavsharlarning vazifasi nimadan iborat?
2. Kavsharlar qanday belgilarga ko’ra tasniflanadi?
3. Rangli metallni kavshardashda qanday kavsharlar qo’llaniladi?
4. Qalay-qo’rg’oshinli kavsharlar qanday afzalliklarga ega?
5. Qimmatbaho metallardan tayyorlangan kavsharlar qanday xolatlarda qo’llaniladi?
Do'stlaringiz bilan baham: |