87. Назорат қилинмайдиган омиллар (унинг мазмуни, истеъмолчилар, рақобат, хукумат, иқтисодиѐт, технология, мустақил оммавий ахборот воситалари)

95. Сегментлаш турлари (макросегментлаш, микросегментлаш,
ичкарида сегментлаш, энига сегментлаш, аввалдан сегментлаш, якуний
сегментлаш).
Makrosegmentlash bozorlarni hududlar, mamlakatlar bo‘yicha ularning sanoatlashuviga qarab bo‘lishni ko‘zda to‘tadi.
Mikrosegmentlash esa bir mamlakat iste’molchilarini yanada batafsilroq mezonlar bo‘yicha guruhlarga bo‘ladi.
Ichkarida segmentlashda segmentlash jarayoni keng iste’molchi guruhlari bilan boshlanib, keyin tovar yoki xizmatlarni oxirgi iste’molchilari klassifikatsiyasiga bog‘liqligiga qarab bosqichma-bosqich chuqurlashadi.
Chuqurda segmentlash tor iste’molchi guruhlari (segmentlari) bilan boshlanib, keyin tovarni ishlatish va qo‘llanish sohasidan bog‘liqligiga qarab kengaytirishni nazarda to‘tadi.
Avvaldan segmentlash maksimal bozor segmentini o‘rganishga mo‘ljallangan marketing tadqiqotining boshlangich bosqichidir.
Yakuniy segmentlash – bozor muhiti sharoitlari va firmaning o‘z
imkoniyatlarini tartibga solib o‘tkazishdagi bozor tahlilini yakunlovchi bosqichidir.
U iste’molchilar talabiga va firma imkoniyatiga javob beruvchi segmentga tovarlarni pozitsiyalashtirish maqsadida bozorni optimal segmentini qidirish bilan bog‘liq.
Iste’molchilar turiga ko‘ra iste’mol talabdagi tovarlari iste’molchilarni segmentlash va ishlab chiqarish, texnik maqsadidagi tovar iste’molchilari bo‘yicha farq qiladi.
Tegishli mahsulot ishlab chiqaruvchilar nazarga ilmagan segment bozor darchasi deb ataladi. Bozor darchasi xech ham mahsulot tanqisligini bildirmaydi.
Bozor uyachasi shunday bozor segmentiki, uning uchun ushbu firma tovarlari va ularni yetkazib berish imkoniyatlari eng qulay va munosibdir.
96. Реклама фаолиятини режалаштиришни босқичлари (реклама
объектини аниқлаш, субъектини аниқлаш, мотивини аниқлаш, воситаларини
аниқлаш, ахборотни тузиш, реклама самарадорлигини ҳисоблаш).

1. Obyektlar bo‘yicha reklama qilish:

• nufuzli tadbirkorlik reklamasi. Bu reklamaning asosiy maqsadi tadbirkorni uning raqiblaridan farq qilishining reklamasidir;

• tovar reklamasi, ya’ni tovarga talabni shakllantirish va rag‘batlantirish;
• tovar reklamasiga aniq markali tovarni uzoq vaqt ajralib turish uchun qo‘llaniladigan marka reklamasini ham kiritish mumkin;
• sarlavhali reklama – bu xizmatlar yoki hodisalarni sotish haqidagi axborotlarni tarqatish;
• sotish reklamasi – bu arzonlashtirilgan narxlar bo‘yicha sotish haqida e’lon;
• tushuntirish – tashviqot qilish reklamasi bu aniq maqsadni himoya qilish.

2. Yetkazib berish shakllari bo‘yicha:

• bevosita reklama, u tijorat sharoitlarida amalga oshiriladi va aniq tovar va aniq tadbirkorga nisbatan reklama xizmatini to‘g‘ridan to‘g‘ri bajarib, reklama beruvchini ko‘rsatadi, bevosita reklama to‘g‘ridan to‘g‘ri kanallardan foydalanmasdan, reklama beruvchini ko‘rsatmasdan vazifani niqoblangan ko‘rinishda bajaradi.

3. Reklama materialining tavsifi va xususiyatlari bo‘yicha:

• axborot – asosan tovarni bozorga kiritishda amalga oshiriladi;
• tadbirkor oldida tanlab olingan talabni shakllantirish vazifasi turgan o‘sish bosqichida alohida ahamiyatga ega bo‘ladi;
• tovar haqida eslashga iste’molchi majbur qilishga imkon beruvchi eslatuvchi reklama;
• mustahkamlovchi reklama, u xaridorni qilingan tanlov to‘g‘riligiga ishontirishga harakat qiladi.

4. Tanlangan strategiya bo‘yicha:

• bir turdagi reklama turli mamlakatlarda faqat bitta reklama vositasini ko‘zda tutadi, bu reklama tadbirlarini o‘tkazish sarf va xarajatlarni tejashga olib keladi;
• bir turda bo‘lmagan reklama yagona reklama konsepsiyasini berishida turli xil reklama vositalaridan foydalanishni ko‘zda tutadi.
5. Tarqatish vositalari bo‘yicha:
• shaxsiy reklama ishi, ya’ni e’lonlarni jurnallar, umumiy yo‘nalishdagi jurnallar, ro‘znomalar, maxsus jurnallar, tadbirkor bulletenlarida, axborotnomalarga joylashtirish;
• nashriy reklama kataloglar, bukletlar, tabriknomalar, yilnomalar;
97. Истеъмол товарлари билан савдо қилиш хусусиятларига кўра
туркумланиши (кундалик истеъмол товарлари, дастлабки танлов товарлари,
алоҳида танлов товарлари, пассив талабдаги товарлар).