8-синф “Хлор ва унинг бирикмалари мавзусини ўқитиш методикаси” Ш. Х. Шомуротова тдпу кимё ва уни ўқитиш

8-синф “Хлор ва унинг бирикмалари мавзусини ўқитиш методикаси”
Ш. Х.Шомуротова-

ТДПУ Кимё ва уни ўқитиш

методикаси кафедраси

катта ўқитувчиси

Таълим бериш технологиясининг модели

Машģулот вақти- 45 мин.	Ўқувчилар сони: 30 гача
Машģулот мавзуси	Хлор ва унинг бирикмалари мавзусини щқитиш методикаси
Машģулот шакли	Маoруза
Маъруза режаси	Хлор ва унинг бирикмаларини табиатда учраши. Хлор ва хлоридларнинг олиниш усуллари Физик ва кимёвий хоссалари Ишлатилиши .
Ўқув машģулотининг мақсади: 1. Та`лим берувчи: Ўқувчиларни хлорнинг табиатда учраши, олиниш усуллари, физик ва кимёвий хоссалари ҳақидаги билимларини чуқурлаштириш. 2. Ривожлантирувчи: Ўқувчиларни хлор тўғрисидаги тасаввурлари кенгайтиришни давом эттириш. 3.Тарбияловчи: Диққатли бо`лиш, кузатувчанлик ва эстетик ъиссиётларини тарбиялашни давом эттириш.
Педагогик вазифалар: Хлор ва унинг бирикмаларини табиатда учраши ҳақида тушунча бериш Хлор ва хлоридларнинг олиниш усуллари ҳақида тушунча бериш Физик ва кимёвий хоссалари ҳақида тушунча бериш Ишлатилиши ҳақида тушунча бериш	Ўқув фаолияти натижалари (ўқувчи): Хлор ва унинг бирикмаларини табиатда учраши ҳақида тушунчага эга бўлади Хлор ва хлоридларнинг олиниш усуллари ҳақида тушунчага эга бўлади Физик ва кимёвий хоссалари ҳақида тушунчага эга бўлади Ишлатилиши ҳақида тушунчага эга бўлади
Таълим бериш усуллари	Маoруза, “Тузилмавий-мантиқий Поьона” чизмаси, “Балиқ скелети ”,
Таълим бериш шакллари	Оммавий, жамоавий
Таълим бериш воситалари	компютер, экран, проектор, доска (тарқатма материал)
Таълим бериш шароити	Ъамкорликда ишлаш ва тақдимотларни амалга ошириш имконига эга бўлган аудитория.
Мониторинг ва бахолаш	Ўз-ўзини назорат, савол-жавоб, раģбатлантириш

“Хлор ва унинг бирикмалари мавзусини ўқитиш методикаси”

дарснинг технологик картаси

Иш жараёнлари вақти	Фаолият мазмуни
	Ўқитувчи	Щқувчи
1- босқич. Кириш (3 дақиқа)	1.1. Маърузанинг мавзуси, режасини эoлон қилади, ўқув машģулотининг мақсади ва ўқув фаолият натижаларини тушунтиради (1-илова)	Тинглайди, мавзу номини ёзиб олади
2- босқич (3 дақиқа)	2.2. Машģулотни ўтказиш шакли ва бахолаш мезонларини эoлон қилади (2- илова)	Ёзиб олади
3- босқич. Асосий жараён (30 дақиқа)	3.1. Мавзу режаси бщйича маoруза қилади. (3-илова) Хлорни олинишини «Тузилмавий-мантиқий Поьона” чизмасидан фойдаланган ъолда ўқувчиларга қуйидагиларни келтириб щтади. (4-илова) 3.2. Мавзу режасининг бўoйича уларнинг кимёвий ва физик хоссаларини ўқувчиларга тушунтиришда “Балиқ скелети ” усулидан фойдаланади. (5-илова).	Ёзади, саволга жавоб беради. Ёзади, диаграммани тўлдиради
4-босқич. Мустахкамлаш босқич (5дақиқа)	4.1 Мавзу бўйича умумий хулоса қилинади.	Тинглайдилар
	4.2. О`қувчиларнинг баъолаш мезонларини эoлон қилинади	Ёзиб олади
В босқич. Якуний босқич (4 дақиқа)	5.1. Жонлантириш учун саволлар беради (6-илова)	Жавоб ёзади
	5.2. Навбатдаги машģулотда кўриладиган мавзуни эoлон қилади ва мустақил таълимга тайёргарлик кўришларини сўрайди	Ёзиб олади

1. 
   ILOVA
   

Reja:


Ўquv mаshģulоtining mаqsаdi:

1. Tа`lim bеruvchi: O’quvchilarni xlorning tabiatda uchrashi, olinish usullari, fizik va kimyoviy xossalari haqidagi bilimlаrini chuqurlаshtirish.

2. Rivоjlаntiruvchi: O’quvchilarni xlor to`g`risidаgi tаsаvvurlаri kеngаytirishni dаvоm ettirish.

3.Tаrbiyalоvchi: Diqqаtli bo`lish, kuzаtuvchаnlik vа estеtik hissiyotlаrini tаrbiyalаshni dаvоm ettirish.

Ўquv fаоliyatining nаtijаsi: O’quvchilarga xlor to’g’risidagi tushunchаgа egа bўlаdilаr

2- ILOVA



Bаhоlаsh mеzоni vа kўrsаtkichlаri

Guruhlаr	Sаvоlning tўliq vа аniq yoritilishi 0-2 bаll	Misоllаr bilаn muаmmоgа уеchim tоpishi 0-2 bаll	Guruh а’zоlаrining fаоlligi 0-1 bаll	Jаmi bаll 5

4,6 – 5 bаll – «а’lо».

4– 4,5 bаll – «yaxshi».

0 – 3,5 bаll – «qоniqаrli».


3- ILOVA

Qattiq xolatdagi osh tuziga konsentrlangan sulfat kislota va MnO2 ta’sir ettirilganda xam xlor xosil bo’ladi:

2NaCl+2H₂SO₄+MnO₂=MnSO₄+Cl₂+Na₂SO₄+2H₂O

Tabiatda xlorning ikkita izotopi uchraydi: ₁₇³⁵Cl(75,53%) va ₁₇³⁷Cl(24,47%). SHuning uchun uning o’rtacha atom massasi 35,45 u.b. olinadi. Bundan tashkari xlorning 5 ta sun’iy izotoplari olingan: ³³Cl, ³⁴Cl, ³⁸Cl, ³⁹Cl Xossalari. Xlor sarish yashil tusli gaz, uning kaynash xarorati -34^oS, kotish xarorati -101^oS. Xlor suvda, CCl₄, SCl₄ va TiCl₄ da eriydi. Bir xajm suvda 2,5 xajm xlor eriydi. O,6 MPa bosimda xona xaroratida xlor juda oson suyuklikka aylanadi.

Tuzilmaviy__-__mantiqiy_chizma_“__Pogona'>4- ILOVA

32

Tuzilmaviy

-

mantiqiy chizma

“

Pog'ona

”

ni qurish qoidalari

1.

«

Pog'ona

»

ni

tuzish

jarayonida

tizimli

sxemaning

tarkibiy

qismi

va

elementlarini

siljitish

mumkin

–

bu

u

yoki

bu

holatni

qayta

fikrlash

imkonini

beradi

.

2.

Agarda

siz

g'oyalarni

ishlab

chiqishda

tor

yo'lakka

kirib

qolsangiz

,

u

holda

bir

-

ikki

daraja

yuqoriga

qayting

va

muhim

narsani

unutmaganingizga

hamda

boshqacha

nimadir

qilish

mumkin

ekanligini

ko'rib

chiqinig

.

3.

Siz

chapdan

o'ngga

yozishga

o'rgangansiz

.

«

Kaskad

»

qurishni

o'ngdan

chapga

qarab

tuzishga

harakat

qiling

.

Buning

uchun

asosiy

g'oyani

chap

tarafda

emas

,

balki

o'ng

tarafda

joylashtiring

.


Xlorning olinishi
31

Tuzilmaviy

-

mantiqiy chizma

“

Pog'ona

”

Sintetik

polimerlarni

olish

usullari

5- ILOVA

27

“

Baliq skeleti

”

usuli

asosiy

hollarida

-

lar

tarkibi

3

va

4

-

holat

1

va

2

-

holat

…

Xlorning fizik va kimyoviy xossalari

6- ILOVA


Yuqorimolekulyar

birikmalar

deganda

nimani

tushunish

mumkin

?

1.

Qanday

birikmalarga

tabiiy

polimerlar

deyiladi

?

2.

Makromolekula

qanday

tuzilishga

ega

?

3.

Qaysi

xizmatlari

uchun

Shtaudinger

Nobel

mukofotiga

sazovor

bo'lgan

?

4.

O'zbekiston

Respublikasida

polimerlar

kimyosi

bo'yicha

tadqiqotlar

qachon

boshlangan

?

1

1

-

Ilova

.

Aqliy hujum savollari:

1. 
   Xlorning qaynash harorati nechaga teng?
   
2. 
   Xlor ning kislorodli birikmalarini aytib bering?
   
3. 
   Texnikada qanday olinadi?
   
4. 
   Ishqoriy metallar xlor bilan reaksiyaga kirishib nimani hosil qiladi.
   
5. 
   
   

Xulosa. Mavzu yakunlanadi.

Uyga vazifa : Reja asosida keying mavzuni o`qib tayyorgarlik ko`rish aytiladi.