8-mavzu. Variatsiya ko‘rsatkichlari amaliy mashg’ulot savollari

8-MAVZU. VARIATSIYA KO‘RSATKICHLARI
Amaliy mashg’ulot savollari

1. 
   Variatsiya koeffitsientini hisoblash zaruriyati nimadan iborat?
   
2. 
   Dispersion tahlil yordamida qanday masalalar echiladi?
   

3. Tijorat banki hodimlari ish staji to‘g‘risidagi ma’lumotlar asosida variatsiya ko‘rsatkichlarini hisoblang.

1-jadval

Staj, yil	5	6	7	8	9	10
Hodimlar soni, kishi	43	32	25	13	10	7

4. Quyidagi ma’lumotlar asosida guruh ichidagi, guruhlararo, umumiy dispersiyani va korrelyasion nisbat koeffitsientini hisoblang. Hulosalar qiling.

1-jadval

Sotilgan mahsulotlar va xizmatlar qiymati, mlrd.so‘m	Korxonalar soni	Sotilgan mahsulotlar va hizmatlarning o‘rtacha qiymati, mlrd. so‘m	Guruhiy dispersiya
3,5-6,5	9	5,59	6,13
6,5-9,5	10	7,06	6,51
9,5 va undan yuqori	11	12,20	72,16

5. Engil sanoat korxonasining sexlarida mehnat unumdorligi to‘g‘risidagi ma’lumotlardan foydalangan holda variatsiya koeffitsientini hisoblang. Hulosalar qiling.

1-jadval

Sexlar, №	O‘rtacha mehnat unumdorligi, m^2	Guruhdagi o‘rtacha kvadratik tafovut
1	29,2	2,4
2	18,22	2,27
3	28,36	3,47

Javoblar: .

Korxona xodimlarining farzandlar soni bo‘yicha guruhlanishi ma’lumotlaridan foydalangan holda guruh ichidagi, guruhlararo, umumiy dispersiyalarni va korrelyasion nisbatn koeffitsientini hisoblang. Hulosalar qiling.

1-jadval

Oiladagi farzandlar soni	Bo‘lim bo‘yicha xodimlar soni, kishi
	1-bo‘lim	2-bo‘lim	3-bo‘lim
0	4	7	5
1	6	10	13
2	3	3	3
3	2	1	-

Testlar

1. 
   Variatsiya – bu:
   

1. 
   ommaviy hodisalarning vaqt oralig‘ida o‘zgarishi
   
2. 
   makon doirasida tarkibdagi barcha statistik o‘zgarishlar
   
3. 
   makon doirasida va vaqt oralig‘ida muhim belgilarning o‘zgarishi
   
4. 
   jami tarkib o‘zgarishlari
   

2. 
   Qaysi variatsiya ko‘rsatkichi o‘rtacha miqdor atrofida tebranuvchi belgining mutloq miqdorini ifodalaydi?
   

1. 
   variatsiya koeffitsienti
   
2. 
   dispersiya
   
3. 
   variatsion kenglik
   
4. 
   o‘rtacha kvadratik tafovut
   

3. 
   Variatsiya koeffitsienti ...
   

1. 
   variatsiya belgisining chegaralarini
   
2. 
   variatsiya belgisining darajasini
   
3. 
   belgilar o‘rtasidagi bog‘liqlikni
   
4. 
   belgilar o‘rtasidagi tafovut chegaralarini tavsiflaydi
   

4. 
   Agar belgining barcha ko‘rsatkichlari 16 martaga oshirilsa, unda dispersiya qanchaga o‘zgaradi:
   

1. 
   o‘zgarmaydi
   
2. 
   16 martaga ortadi
   
3. 
   256 martaga ortadi
   
4. 
   4 martaga ortadi
   

5. 
   Agar guruh ichida variantlar o‘rtasida farq bo‘lmasa, unda guruhlararo dispersiya nechiga teng?
   

1. 
   birga
   
2. 
   nolga
   
3. 
   0 dan 1 ga qadar o‘zgarib turadi
   
4. 
   guruh dispersiyalarining o‘rtachasiga
   

6. 
   O‘rtacha kvadratik tafovut quyidagicha hisoblanadi:
   

1. 
   
   
2. 
   
   
3. 
   
   
4. 
   
   

7. 
   Determinatsiya koeffitsienti nimani o‘lchaydi:
   

1. 
   tadqiq etilayotgan hodisalar o‘rtasidagi bog‘liqlik zichligini
   
2. 
   barcha omillar ta’sirida yuz beradigan variatsiyani
   
3. 
   o‘rganilayotgan omil ta’siri natijasida, natijaviy belgi variatsiyalashuvining ulushini
   
4. 
   variatsiyaning o‘rganilayotgan omildan tashqari barcha omillar bilan bog‘liqligini
   

8. 
   Quyida keltirilgan formulalarning qaysi biri dispersiyani hisoblashining “moment” usuli deb yuritiladi?
   

1. 
   
   
2. 
   
   
3. 
   
   
4. 
   
   

9. 
   Savdo tashkilotida sotilayotgan sport oyoq kiyimlarining o‘rtacha razmeri 39 ga, modasi 39 ga, medianasi 39 ga teng. Sotilgan sport oyoq kiyimlari razmeri taqsimoti bo‘yicha xulosalar qiling:
   

1. 
   simmetrik
   
2. 
   taxminan simmetrik
   
3. 
   chap tomonlama assimetrik
   
4. 
   o‘ng tomonlama assimetrik
   

10. 
    Birinchi tartibli moment quyidagi formula bilan aniqlanadi:
    

a)

b)

c)

d)

11. 
    Umumiy dispersiya -
    

1. 
   o‘rganilayotgan variatsiyani ifodalaydi
   
2. 
   o‘rganilayotgan to‘plamdagi hamma sharoitlarga bog‘liq belgi variatsiyasini xarakterlaydi
   
3. 
   har bir guruhdagi tasodifiy variatsiyani baholaydi
   
4. 
   yoppasiga kuzatish natijalarini tekshirish, nazorat qilishni ifodalaydi
   

12. 
    Dispersion tahlil yordamida:
    

a) bir yoki bir necha belgi bo‘yicha guruhlangan hodisalar o‘rtachalari o‘rtasidagi tofavutga umumiy ishonch bahosi beriladi

b) bir yoki bir necha omillarning o‘zaro ta’siri bo‘yicha umumiy ishonch bahosi aniqlanadi

c) juft o‘rtachalar o‘rtasidagi xususiy tafovutga baho beriladi

d) noto‘g‘ri javob yo‘q

13. 
    Alohida (individual) miqdorlar bilan ularning o‘rtachasi o‘rtasidagi farqlar yig‘indisi:
    

a) noldan katta

b) noldan kichik

c) nolga teng

d) birga teng

14. 
    Ikkinchi tartibli moment quyidagi formula bilan aniqlanadi:
    

a)

b)

c)

d)

15. 
    O‘rtacha mutlaq tafovut:
    

a) alohida miqdorlar bilan ularning o‘rtacha darajasi o‘rtasidagi farqlar kvadratlari yig‘indisining to‘plam birliklari soniga bo‘lish hosilasidir

b) alohida miqdorlar bilan ularning o‘rtacha miqdori o‘rtasidagi farqlarning to‘plamdagi birliklar soni yig‘indisiga bo‘lgan nisbat natijasidir

c) alohida o‘rtacha daraja bilan ularning miqdorlari o‘rtasidagi farqlarning to‘plamdagi birliklar soni yig‘indisiga bo‘lish natijasidir

d) alohida miqdorlar bilan ularning o‘rtacha darajasi o‘rtasidagi farqlar kvadratlari yig‘indisining to‘plam birliklari soniga ko‘paytirish natijasidir

16. 
    Dispersiya:
    

a) alohida miqdorlar bilan ularning o‘rtacha miqdori o‘rtasidagi farqlar kvadratining to‘plamdagi birliklar soni yig‘indisiga bo‘lgan nisbat natijasidir

b) o‘rganilayotgan to‘plamdagi hamma sharoitlarga bog‘liq belgi variatsiyasini xarakterlaydi

c) alohida miqdorlar bilan ularning o‘rtacha miqdori o‘rtasidagi farqlarning to‘plamdagi birliklar soni yig‘indisiga bo‘lgan nisbat natijasidir

d) o‘rtacha kvadratik tafovutning o‘rtacha miqdorga bo‘lgan nisbat natijasiga teng

17. 
    Guruhlararo dispersiya quyidagi formula bilan ifodalanadi:
    

a)

b)

c)

d)

18. 
    Agar alohida miqdorlar o‘rtasidagi tafovut qancha kichik bo‘lsa, ular asosida hisoblangan o‘rtacha shuncha:
    

a) ishonchsizroq bo‘ladi

b) haqiqatdan uzoqroq bo‘ladi

c) real, haqiqatga yaqinroq bo‘ladi

d) nolga teng to‘ladi