8-Mavzu: Qum tiqinlarni va uni bartaraf qilish

M.Maskiy quduq debiti Q, filtrda qumli tiqin shakllangan, Q0- filtrning debiti nisbatlarini quyida formula kurinishida ifodalanadi.

• M.Maskiy quduq debiti Q, filtrda qumli tiqin shakllangan, Q0- filtrning debiti nisbatlarini quyida formula kurinishida ifodalanadi.
• (3.14)
• bu yerda: -suyuqlik debiti, sm3/sek;
• , - tuyinish radiusi va quduq radiusi, sm.
• (3.15)
• - filtrdagi qumli tiqinning o’tkazuvchanligi, darsi (d);
• - qumli qatlamning o’tkazuvchanligi, darsi (d).
• (3.16)
• Bu yerda: J0,J1К0 K1 – mos holda Bessel va Xanpelni birinchi va ikkinchi tartibli funksiyalari.
• Feruza koni uchun h=8 м; rk= 122 мм; Rk.= 800 м. Qatlamda qum mavjud bo’lsa, qumli tiqinni o’tkazuvchanligi a=1 ga teng, unda qumli tiqinni debiti, қудуқ debitining 5% ni tashkil etadi.

Quduqlarni normal ekspluatatsiya qilish uchun shunday qumli fraksiyalar bo’lishi kerakki, muallaq holatda bo’lsin.

• Quduqlarni normal ekspluatatsiya qilish uchun shunday qumli fraksiyalar bo’lishi kerakki, muallaq holatda bo’lsin.
• Shunday qilib, qatlamdan qumlar kirib kelganda, ularni bartaraf qilishning quyidagi tadbirlarini tavsiya qilamiz:
• quduqning o’tkazuvchanligini pasaytirish;
• qazib olish usulini o’zgartirish;
• maxsus filtrlardan foydalanish;
• qatlamdagi qumlarni smola yordamida qotirish;
• qatlamga graviy haydash va smola bilan mustahkamlash;
• qatlamga qumhaydash;
• graviyli filtrlarni tushirish.

Quduqni yuvish

• Quduqni yuvish
• Yuvishning asosiy mohiyati quduq tubidagi tiqinni yuvuvchi suyuqlik suv yoki neft yordamida yuvib chiqarishdir.
• Yuvishning quyidagi usullari qo’llaniladi: to’g’ri, teskari va jamlamali.
• To’g’ri yuvishda suyuqlik yuvuvchi quvurlarga haydaladi, yuvilgan qumlar halka oraliq orqali harakatlanadi.
• Teskari yuvishda yuvuvchi suyuqlik halqa oralig’iga haydaladi, yuvilgan qumlar yuvuvchi quvurlar orqali harakatlanadi.
• Jamlamali usulda yuqorida 2 ta usul birlashtiriladi.
• Yuvish tezligi va uning samaradorligi yuvuvchi suyuqlikning sifatiga, tanlangan yuvish usuliga, ishlatish tizmasining diametriga va yuvuvchi quvurga, tiqinni harakteriga bog’liq.
• Yuvuvchi suyuqlik sifatida va tiqinni bartaraf qilish uchun neft, suv va loyli eritmalardan foydalaniladi. Neft yordamida toza neft quduqlarni yuvishda, suv-toza neft hamda neft va suv chiqadigan quduqlarni yuvishda foydalaniladi.
• Loyli eritmalar favvora quduqlariga haydaladi, qaysiki qatlam bosimi gidrostatik bosimdan yuqori bo’lganda qo’llaniladi. Neft va loyli eritmalar yuvuvchi suyuqlik sifatida qo’llanilanganda, maxsus tarnov tizimidan va cho’ktirgichlardan foydalaniladi.