8-mavzu innovatsiyalarning sohalar bo`yicha turlari reja

2. Fan, ta`lim va ishlab chiqarish integratsiyasi
Fanning zimmasiga jamiyatga yangi imkoniyatlar berish kabi asosiy vazifa yoklatilsa, yangilikni joriy etishning asosiy vazifasi insonlar yashash tarziga ta`sir qilishdan iborat bo`ladi. Demak, yangilikni joriy etish birinchi bo`lib mahsulot yoki xizmatni qo`llash emas, balki yangi g`oya va ilmiy natijalarni tijorat darajasida o`zlashtirishdir.
Fan, ta`lim va ishlab chiqarish o`rtasidagi aloqadorlikni chizma ko`rinishida quyidagicha tasvirlash mumkin (12.1-rasm).





12.1-rasm. Fan, ta`lim va ishlab chiqarish o`rtasidagi o`zaro aloqadorlik
Fundamental izlanishlar o`zining harakat dinamikasiga ega. Ular amaliy ishlab chiqarish faoliyati talabiga to`g`ridan-to`g`ri bog`liq emas. Fundamental fanlar aksariyat hollarda tub o`zgarishlarga olib keluvchi ixtirolar va yangiliklar yaratishi mumkin. YArim o`tkazgichlar, lazer, gen muhandisligi, o`ta o`tkazuvchanlik va shu kabilar ishlab chiqarish va xizmatlar sohasida yangi yo`nalishlar ochilishiga sabab bo`ladi. SHunga qaramay, yangi ixtirolar innovatsion jarayonlarning bir bo`lagi bo`lishi uchun, bozor chig`irig`idan o`tishi kerak. Fundamental fanning hamma natijalari ham ishlab chiqarishga zudlik bilan tatbiq etilavermaydi (innovatsion jarayonlar aynan ishlab chiqarish sohasida amalga oshiriladi).


3. O`zbekistonning jahon bozoridagi fan sig`imi yoqori mahsulotlardagi roli va o`rni
Bugungi kunda jamiyat shu darajada taraqqiy etib ketdiki, unda o`z o`rniga ega bo`lishni istagan har qanday mamlakat yoki kompaniya raqobatga kirishmog`i shart bo`lib qoldi. Rivojlangan mamlakatlarda yohud dunyo sahnida aynan mana shunday raqobatbardosh kompaniyalargina o`z hayotlari davomiyligini saqlab qolishi mumkin. Shunday kompaniyalar ham borki, ular insoniyat tamaddunidan 20-30 yil ilgari yorishadi.
Zamonaviy innovatsion muhit holati ayrim ob`ektiv sabablarga ko`ra qisqa muddat ichida mahalliy biznesning innovatsion darajasi yoqori bo`lishiga imkon bera olmaydi va shu sababdan uning rivojlanishi davlatning ko`plab yo`nalishlari bo`yicha kuch sarflashini talab qiladi. Bunda quyidagi muammolarga e`tibor qaratish zarur:
- biznesning ilmiy-texnik axborotlarga ega bo`lishi uchun tranzaktsiya xarajatlari juda katta;
- yangi texnologiyalarning qiymat va bozor risklari korxonalar, ayniqsa, kichik korxonalar uchun juda katta;
- innovatsion loyihalarni ishlab chiqish va amalga oshirish uchun o`z resurslarini taklif etuvchi moliyaviy va investitsion institutlarning keng kamrovli va diversifikatsiyalangan bozori mavjud emas;
- xususiy sektordagi ko`plab korxonalarda innovatsion boshqaruv qarorlari tizimi shakllantirilmagan;
- fanni ishlab chiqarish bilan bog`lab turishi mumkin bo`lgan innovatsion vositachilar instituti rivojlangan tarmog`i yaratilmagan;
- raqobatli muhit mahalliy korxonalarni innovatsiyalarni jalb qilishga etarli darajada rag`batlantirmaydi;
- iqtisodiy rivojlanishning hozirgi bosqichida biznes texnologiyalarining asosiy massasida biznesni tashkil qilishning mablag`larni namunaviy tovarlar ishlab chiqarish yoki ular bilan savdo qilishga kiritishni nazarda tutuvchi an`anaviy yondashuvlar ustunlik qiladi.