8-Mavzu. Davlat moliyasi va soliqqa tortish

“Byudjet” so’zi ingliz tilidan kelib chiqqan bo’lib, “G’azna” degpul ma’noni bildiradi.

• “Byudjet” so’zi ingliz tilidan kelib chiqqan bo’lib, “G’azna” degpul ma’noni bildiradi.
• Rossiyada davlat daromadlari va xarajatlari to’g’risidagi ma’lumotlar dastlab 1654-yili e’lon qilingan, ya’ni o’sha paytdagi Rossiya davlatida o’tkazilgan pul islohatlari shuni taqazo qilgan. 1812-yildan boshlab esa har yili e’lon qilinadigan bo’lgan. Zero, dastlabki buyudjet ma’lumotlari nihoyatda sir saqlangan.
• Buyudjetning rasmiy ravishda o’rnatilishi XVIII astning 2-yarmida Fransiyadagi burjua revolyutsiyasidan keyin amalga oshirilgan.
• XIX asrning 2-yarmida esa Yevropa mamlakatlarida buyudjet kategoriyasidan foydalanila boshlandi.

4. Davlat byudjet tizimi.

Davlat Byudjeti haqida tushuncha:

• Davlat buyudjeti-davlatning bir yillik daromadlari va xarajatlari rejalashtirilgan asosiy moliyaviy hujjatdir. Davlat buyudjetini tuzishdan ko’zlangan asosiy maqsad: davlat oldida turgan iqtisodiy va ijtimoiy vazifalarni bajarish uchun moliyaviy asosni shakllantirish, mamlakat iqtisodiyotini rivojlantirishning istiqboldagi rejasini amalga oshirish, aholi daromadlarini qayta ko’rib chiqishdir.
• Davlat buyudjeti 2 qismga bo’linadi:
• 1) Daromadlar qismi
• 2) Xarajatlar qismi

Davlat buyudjetining Xarajatlari va Daromadlari

Buyudjet Defetsiti

Buyudjet Defetsiti

Muayyan davrda buyudjet xarajatlarining buyudjet daromadlaridan oshib ketgan holati.

Buyudjet Profetsiti

Muayyan davrda buyudjet daromadlarining buyudjet xarajatlaridan oshib ketgan holati.

Buyudjet Kamomadi

Odatda, davlat buyudjetining daromad va xarajat qismlari o’zaro teng bo’lmaydi. Ko’pincha daromadga qaraganda xarajat ko’proq bo’ladi. Davlat xarajatlari va daromadlari o’rtasidagi farq Buyudjet Kamomadi deb ataladi. Yillar davomida jamlanib kelingan buyudjet kamomadining jami miqdori davlat qarzini tashkil qiladi.